Kichik korxonalarni qo’llab-quvvatlashga qaratilgan yangi hukumat takliflariga ko’ra, o’z yetkazib beruvchilariga o’z vaqtida to’lovlarni amalga oshirishda doimiy ravishda muvaffaqiyatsizlikka uchrayotgan yirik korporatsiyalar moliyaviy jarimalarga duch kelishi mumkin.
Payshanba kuni e’lon qilingan loyiha takliflari, shuningdek, hisob-kitob to’lovlari muddatini maksimal ikki oy bilan cheklashga qaratilgan bo’lib, besh yil ichida 45 kunga qisqartirilishi rejalashtirilgan.
Biznes vaziri Jonatan Reynolds bu rejani kechiktirilgan to’lovlar muammosi tufayli har yili minglab korxonalarning bankrot bo’lishi bilan bog’liq tadqiqotlar bilan birga taqdim etdi.
Oppozitsiya partiyalari bu tashabbusni qo’llab-quvvatlashgan bo’lsa-da, yaqinda e’lon qilingan byudjetda Milliy sug’urta to’lovlarining oshirilishi tufayli korxonalar leyboristlar hukumatida qiyinchiliklarga duch kelayotganini ta’kidlashdi.
Hukumat taklif etilayotgan o’zgarishlar 1990-yillarda firmalarga kechiktirilgan hisob-kitoblar uchun foiz undirish huquqi berilganidan beri to’lov qoidalarining eng muhim o’zgarishi bo’lishini ta’kidlamoqda.
Hukumat tadqiqotlari shuni ko’rsatadiki, taxminan 1,5 million korxona kechiktirilgan to’lovlardan zarar ko’rgan, istalgan vaqtda taxminan 26 milliard funt sterling qarzdorlik mavjud.
Bu muammo, ayniqsa, kichik firmalar uchun qiyinchilik tug’diradi, ular odatda kichikroq naqd pul zaxiralariga ega va kechiktirilgan to’lovlarni undirishga sarflangan vaqt va resurslardan nomutanosib ravishda zarar ko’radi.
Rejalarni e’lon qilar ekan, vazir Reynolds kechiktirilgan to’lovlar kichik biznes egalari tomonidan tilga olingan «birinchi raqamli muammo» ekanligini aytdi.
Loyiha qoidalariga ko’ra, 12 haftalik maslahatlashuv davridan o’tadi, Kichik Biznes Komissari – 2017-yilda avvalgi Konservativ ma’muriyat davrida tashkil etilgan rol – kechiktirilgan to’lovlar bilan shug’ullanadigan kompaniyalarga jarima solish vakolatiga ega bo’ladi.
Ushbu yangi vakolatlar allaqachon o’zlarining o’rtacha to’lov muddatlari haqida yarim yilda bir hisobot berishga majbur bo’lgan 250 dan ortiq xodimi bo’lgan kompaniyalarga nisbatan qo’llaniladi.
Hukumat siyosati to’g’risidagi hujjatga ko’ra, kompaniyalar belgilangan olti oylik hisobot davrida hisob-kitoblarining to’rtdan bir qismini o’z vaqtida to’lamasa, jarimaga tortilishi mumkin.
Jarimalar kompaniyalarning o’z yetkazib beruvchilariga kechiktirilgan to’lov foizida qarzdor bo’lgan summasining ikki barobariga teng bo’ladi, bu hozirda Angliya bankining bazaviy stavkasidan 8% yuqori qilib belgilangan.
Hukumat ushbu o’zgarishlarni amalga oshirish uchun zarur bo’lgan qonunchilik uchun hali muddat belgilamadi, bu parlament vaqti imkon berishi bilan kiritilishini aytdi.
Bundan tashqari, hukumat korxonalarning o’z yetkazib beruvchilariga to’lash uchun ega bo’lgan maksimal to’lov muddatini qisqartirish rejalarini bayon qildi.
Hozirgi vaqtda tijorat hisob-kitoblari odatda 60 kun ichida to’lanishi kutilmoqda, garchi yetkazib beruvchi rozi bo’lsa va kelishuv «juda adolatsiz» deb hisoblanmasa, uzoqroq hisob-kitob davri kelishib olinishi mumkin.
Biznes bo’limi bu istisno ayrim yirik firmalarga kichikroq yetkazib beruvchilarga samarali ravishda uzaytirilgan to’lov shartlarini yuklashga imkon berganini ko’rsatdi, ular ko’pincha shartnomalarni ta’minlash uchun ularni qabul qilishga majbur bo’lishadi.
U 60 kundan ortiq to’lov shartlariga rozi bo’lish imkoniyatini yo’q qilish «kichik va yirik korxonalar o’rtasidagi muzokara nomutanosibligini» hal qilishini qo’shimcha qildi.
Ushbu universal 60 kunlik chegara besh yil ichida 45 kunga qisqartirilishi mumkin, maqsad «biznesning pul oqimini yanada yaxshilashdir.»
Konservativ soyali biznes vaziri Endryu Griffit kechiktirilgan to’lovlarga qarshi kurashni olqishladi, lekin korxonalar leyboristlar hukumatida «ishga joylashuvni tartibga soluvchi to’liq bo’g’ilishdan» aziyat chekayotganini ta’kidladi.
U, shuningdek, byudjetda ish beruvchilarning Milliy sug’urtasi (NI), ish haqi solig’ini oshirish qarorini tanqid qilib, uni «25 milliard funt sterlinglik ish o’rinlari solig’i» deb atadi.
Liberal Demokratlar NI ning ko’tarilishi haqidagi ushbu tanqidlarni takrorlab, kichikroq firmalar bu o’sishdan «qattiq jabr ko’rganini» qo’shimcha qilishdi.
Biznes vakili Sara Olney, shuningdek, hukumat korxonalar uchun «biznes stavkalarini tuzatish va osmono’par energiya to’lovlarini qisqartirish» kabi «to’g’ri reja» tuzishi kerakligini aytdi.