«`html
Buyuk Britaniya Mudofaa vaziri Jon Xili Donald Tramp va Vladimir Putin o’rtasida sulh shartnomasi tuzilgan taqdirda, Yevropa kuchlari «kelgusi haftalarda» Ukrainaga joylashtirishga tayyorligini aytdi.
O’tgan payshanba kuni bo’lib o’tgan telefon orqali muloqotdan so’ng, AQSh va Rossiya prezidentlari Vengriyaning Budapesht shahrida uchrashishni rejalashtirmoqda. Dastlab Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy taklif qilinmagan bo’lsa-da, u ishtirok etishga tayyorligini bildirdi.
Kelishuvdan so’ng ikki hafta ichida qo’shinlarni joylashtirish imkoniyati haqida so’ralganda, Xili shunday dedi: «Agar Prezident Tramp tinchlikka erisha olsa, biz bu tinchlikni ta’minlashga tayyor bo’lamiz».
U, shuningdek, har qanday kelishuv shartlari va doirasini oxir-oqibat Ukraina xalqi belgilashi kerakligini qo’shimcha qildi.
Xilining ta’kidlashicha, Buyuk Britaniya Bosh vaziri Ser Kir Starmer tomonidan mart oyida Ukrainaning xavfsizligini kafolatlash uchun tuzilgan 26 ta Yevropa davlatidan iborat «ko’ngillilar koalitsiyasi» a’zolari «sulh bo’lgan taqdirda batafsil rejalar ishlab chiqmoqda».
Ushbu rejalar Buyuk Britaniya qo’shinlarini Ukraina chegaralarini himoya qilish uchun ko’p millatli kuchlar tarkibida joylashtirishni o’z ichiga olishi mumkin.
Xilining ta’kidlashicha, «oxirgi olti oy ichida 38 dan ortiq davlatdan 200 dan ortiq harbiy rejalashtiruvchining» ishi kuchlarning zarur bo’lganda tezkor joylashtirishga tayyor bo’lishini ta’minladi.
Hukumat Ukrainaga qo’shinlarni joylashtirish uchun «100 million funt sterlingdan» ko’proq mablag ‘sarflashni kutmoqda, Xilining so’zlariga ko’ra, ba’zi mablag’lar allaqachon tayyorgarlik choralariga ajratilgan.
London Lord-meri Mudofaa bo’yicha yillik ma’ruzasida Xili, shuningdek, Vladimir Putin Britaniyani Ukrainani qo’llab-quvvatlagani uchun o’zining «birinchi raqamli dushmani» deb hisoblashini aytdi.
Mudofaa vaziri, shuningdek, «yangi tahdid davri» haqida ogohlantirib, Yevropada kengroq mojarolar xavfi Ikkinchi Jahon urushi oxiridan beri eng yuqori nuqtada ekanligini ta’kidladi.
O’z murojaatida Xili Britaniya askarlariga harbiy bazalarga tahdid soladigan dronlarni urib tushirish uchun yangi vakolatlar berilishini e’lon qildi.
O’tgan yili AQSh kuchlari tomonidan foydalanilgan to’rtta Britaniya aviabazasida tushunarsiz dronlar aniqlangani haqida xabar berilgan edi, so’nggi oylarda dronlar Yevropa bo’ylab havo hududini bir necha bor buzgan.
Yangi vakolatlar dastlab faqat harbiy ob’ektlarga taalluqli bo’ladi, ammo kelajakda aeroportlar kabi fuqarolik joylariga ham kengaytirilishi mumkin.
Xilining ta’kidlashicha, «kinetik variant» ning joriy etilishi Britaniya qo’shinlari yoki Mudofaa vazirligi (MoD) politsiyasiga Buyuk Britaniya ichidagi harbiy ob’ektlarga tahdid soladigan dronlarga qarshi kurashish imkonini beradi.
Bu e’lon Tramp va Zelenskiy o’rtasida Oq uyda bo’lib o’tgan bahsli uchrashuv haqidagi xabarlardan so’ng paydo bo’ldi, unda AQSh rasmiylari Ukrainaga Rossiyaga hududni berish uchun bosim o’tkazgani xabar qilingan.
Zelenskiy Vashingtonga AQShdan Rossiya hududining ichki qismiga zarba berish uchun Ukrainaga Tomahawk qanotli raketalarini yetkazib berishni so’rash uchun borgan edi.
Biroq, xabarlarga ko’ra, Tramp buning o’rniga Zelenskiydan butun sharqiy Donbass viloyatini Putinga topshirishni talab qilgan. Hozirda Rossiya Donetskning 70 foizini va qo’shni Luganskning deyarli barchasini nazorat qiladi.
Financial Times xabar berishicha, Tramp Zelenskiyni agar u bu shartlarga rozi bo’lmasa, Putin Ukrainani «yo’q qilishi» haqida ogohlantirgan.
Rossiya Ukrainaga bostirib kirganidan beri 1300 kundan ortiq vaqt o’tgan bo’lsa, Putin Shimoliy Koreya, Eron va Xitoydan tobora ko’proq yordamga muhtoj bo’lib qoldi.
Xilining so’zlariga ko’ra, Rossiya milliondan ortiq qurbon berdi va hukumat xarajatlarining 40 foizini harbiy sohalarga ajratdi.
So’nggi oylarda Moskva Ukraina infratuzilmasiga hujumlarni kuchaytirdi, bu esa butun mamlakat bo’ylab favqulodda elektr uzilishlariga olib keldi.
Yevropa yetakchilari Trampning o’zgaruvchan pozitsiyasidan xavotir bildirishdi, Polsha Bosh vaziri Donald Tusk ijtimoiy tarmoqlarda «xotirjamlik hech qachon adolatli va uzoq muddatli tinchlikka olib bormagan» deb ogohlantirdi.
Finlyandiya prezidenti Aleksandr Stubb «yer masalasi bo’yicha faqat ukrainaliklarning o’zlari qaror qabul qilishi mumkin», dedi.
BBC bilan suhbatda Stubb ko’ngillilar koalitsiyasi a’zosi bo’lgan Finlyandiya hech qachon Qrim yoki Donetsk yoki Lugansk viloyatlarini Rossiya hududi sifatida tan olmasligini tasdiqladi.
O’tgan yili to’rtta aviabazada ko’rish holatlari qayd etilganidan so’ng, qo’shinlarga tezroq harakat qilish imkonini berish rejalari ishlab chiqilmoqda.
Klayd yaqinidagi ob’ekt SNPning o’q-dorilar uchun davlat mablag’larini taqdim etishga taqiqlashi tufayli shubha ostida edi.
Mudofaa vaziri rasmiylar mehmonxonalardan foydalanishni to’xtatishga yordam beradigan mumkin bo’lgan joylarni ko’rib chiqayotganini aytdi.
Mudofaa vaziri agar sulh tuzilsa, Buyuk Britaniya Ukrainada «qo’shinlarini joylashtirishga» tayyorligini aytdi.
Berkshirdagi ob’ekt so’nggi 75 yil davomida Buyuk Britaniyaning yadroviy qurolini saqlab kelmoqda.
«`