«`html
Yevropa ittifoqchilari Ukraina uchun o’zlarining qat’iy qo’llab-quvvatlashlarini yana bir bor tasdiqladilar va Rossiya bilan bo’lajak har qanday tinchlik muzokaralari Kiyevning ishtirokini o’z ichiga olishi kerakligini ta’kidladilar.
Buyuk Britaniya, Fransiya, Italiya, Germaniya, Polsha, Finlyandiya va Yevropa Komissiyasi rahbarlarining qo’shma bayonoti AQSh prezidenti Donald Trump va Rossiya prezidenti Vladimir Putinning shu juma kuni Alyaskada bo’lib o’tishi kutilayotgan uchrashuvi oldidan e’lon qilindi.
Oq uy rasmiysining ta’kidlashicha, Prezident Trump Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy ishtirokida uch tomonlama muhokamani o’tkazishga ochiq, ammo hozirgi rejalarda dastlab Rossiya rahbari tomonidan so’ralgan Trump va Putin o’rtasidagi ikki tomonlama sammitga e’tibor qaratilgan.
Prezident Zelenskiy Kiyevning ishtirokisiz erishilgan har qanday kelishuvlar «o’lik qarorlar» deb hisoblanishini qat’iy ta’kidladi.
Prezident Trump avvalroq faqat Prezident Putin bilan dastlabki uchrashuv o’tkazishni taklif qilib, «Rossiya bilan boshlash» niyatida ekanligini aytgan edi. Biroq, u Putin va Zelenskiyni o’z ichiga olgan uch tomonlama uchrashuvni tashkil etish imkoniyati haqida ham optimizm bildirdi.
Prezident Putinning bunday uchrashuvda ishtirok etishga tayyorligi noaniqligicha qolmoqda, chunki u avvalroq Prezident Zelenskiy bilan to’g’ridan-to’g’ri muzokaralarda qatnashishdan bosh tortgan edi. Ikki davlat rahbari Rossiyaning Ukrainaga to’liq miqyosli bostirib kirishi boshlanganidan beri yuzma-yuz uchrashmagan.
Juma kuni so’zlagan Prezident Trump, shuningdek, Moskva va Kiyev o’rtasida potentsial kelishuvni osonlashtirish uchun «ayrim hududlarni almashish» g’oyasini ilgari surdi, bu taklif Prezident Zelenskiydan keskin javob oldi.
«Biz Rossiyani qilgan ishlari uchun mukofotlamaymiz», dedi Prezident Zelenskiy Telegramda. «Bizga qarshi har qanday qaror, Ukrainasiz har qanday qaror, shuningdek, tinchlikka qarshi qarordir.»
«Rossiyaliklar hali ham Ukraina hududini Ukraina hududiga ‘almashish’ g’oyasini o’tkazmoqdalar, bu esa ruslarga urushni davom ettirish uchun qulayroq pozitsiyalardan boshqa hech narsani kafolatlamaydi», – deya qo’shimcha qildi u.
CBS News, BBCning AQShdagi media hamkori xabar berishicha, Oq uy Yevropa ittifoqchilarini Rossiyaga Ukrainaning sharqiy qismidagi Donbas mintaqasi va Qrim yarim oroli ustidan nazoratni saqlab qolishga ruxsat beradigan kelishuvni qabul qilishga ko’ndirmoqchi.
Yevropa rahbarlari shanba kuni kechqurun e’lon qilingan bayonotlarida «xalqaro chegaralar kuch bilan o’zgartirilmasligi kerak»ligini ta’kidladilar.
«Ukraina o’z taqdirini o’zi tanlash huquqiga ega», – deb ta’kidladilar ular va o’z davlatlarining Ukrainaga doimiy diplomatik, harbiy va moliyaviy yordam ko’rsatish majburiyatini ta’kidladilar.
Rahbarlar, shuningdek, «diplomatik yechim» nafaqat Ukrainani himoya qilish, balki Yevropa xavfsizligini himoya qilish uchun ham muhimligini ta’kidladilar.
Ukraina Alyaskadagi taklif etilayotgan uchrashuv borasida o’z xavotirlarida yolg’iz emas.
Yevropa ittifoqchilari ham Prezident Trump va Putin o’rtasida erishilgan har qanday potentsial kelishuvga nisbatan o’zlarining cheklangan ta’siri haqida xavotir bildirishmoqda.
Fransiya prezidenti Emmanuel Macron shanba kuni X ijtimoiy tarmog’ida Rossiya va AQSh tomonidan Yevropa ishtirokining potentsial istisnosidan xavotir bildirdi.
«Yevropaliklar ham albatta yechimning bir qismi bo’lishadi, chunki ularning xavfsizligi xavf ostida», – deb yozdi u.
Yakshanba kuni Prezident Zelenskiy ittifoqchilarga o’z minnatdorchiligini bildirdi.
«Urushning tugashi adolatli bo’lishi kerak va men Ukrainadagi tinchlik yo’lida Ukraina va xalqimiz bilan birga turgan har bir kishiga minnatdorman, bu Yevropa davlatlarimizning hayotiy xavfsizlik manfaatlarini himoya qilmoqda», dedi u.
Yevropa Moskvaga nisbatan qat’iy pozitsiyani egalladi, Rossiya tashkilotlariga qarshi sanksiyalar kiritdi va Ukrainaga harbiy yordam ko’rsatdi.
Prezident Zelenskiy shanba kuni Prezident Macron bilan bo’lib o’tgan telefon orqali suhbat davomida «rossiyaliklar hech kimni yana aldashiga yo’l qo’ymaslik» muhimligini yetkazganini xabar qildi.
«Bizga urushning haqiqiy tugashi va Ukraina va boshqa Yevropa davlatlari uchun ishonchli xavfsizlik asoslari kerak», – dedi Ukraina rahbari.
AQShning Yevropa va Ukraina bilan diplomatik aloqalari shanba kuni vitse-prezident JD Vance tomonidan amalga oshirildi. U Buyuk Britaniyaga tashrifi davomida tashqi ishlar vaziri Devid Lammi va Prezident Zelenskiyning ikki nafar yuqori maslahatchisi bilan muzokaralar olib bordi.
Prezident Zelenskiy ofisi rahbari Andriy Yermak vitse-prezident Vancega muhokamalar uchun minnatdorchilik bildirdi va Ukrainaning kiritilishi zarurligini ta’kidladi.
«Ishonchli, uzoq muddatli tinchlik faqat Ukraina muzokara stolida bo’lganda mumkin», dedi u. «O’t ochishni to’xtatish zarur – lekin front liniyasi chegara emas.»
Rossiya 1867 yilda AQShga bergan hudud Alyaskada taklif qilinayotgan sammit, Jo Bayden 2021 yil iyun oyida Jenevada Vladimir Putin bilan uchrashganidan beri AQSh va Rossiya prezidentlarining birinchi uchrashuvi bo’ladi.
To’qqiz oy o’tgach, Moskva Ukrainaga harbiy hujumini boshladi.
2022 yilda Kreml Ukraina viloyatlari – Donetsk, Lugansk, Zaporojye va Xersonning anneksiya qilinganini e’lon qildi, garchi ularning ustidan to’liq nazoratni o’rnatmagan bo’lsa ham.
Moskva to’liq miqyosli bosqinida hal qiluvchi yutuqlarga erisha olmadi, ammo Ukraina sharqiy hududlarining katta qismi ustidan nazoratni saqlab qolmoqda. Aksincha, Ukraina hujumlari Rossiya kuchlarini to’liq qaytarishda muvaffaqiyatli bo’lmadi.
Mahalliy rasmiyning tasdiqlashicha, uch kishi «portlovchi moslamalar» tufayli halok bo’lgan, bu voqea dam olish uchun suzish taqiqlangan sohillarda sodir bo’lgan.
Bu bayonot AQSh rahbari Ukrainaning urushni tugatish uchun hududni berishiga to’g’ri kelishi mumkinligini aytganidan so’ng e’lon qilindi.
Prokurorlarning ta’kidlashicha, harbiy xizmatchi ushbu ma’lumotni Rossiya fuqaroligi evaziga almashmoqchi bo’lgan.
AQSh prezidentining keng qamrovli sanksiyalar bilan tahdidiga qaramay, Moskva va Kiyev o’rtasida o’t ochishni to’xtatish bo’yicha umidlar so’ngan.
Ukraina qarshiliklariga qaramay, Rossiyaning asta-sekin erishgan yutuqlari so’nggi oylarda front liniyasiga qanday ta’sir qildi.
«`