Hukumatning yaqinda e’lon qilingan rejalariga ko’ra, ishchilar ishga joylashgan ilk kunidan boshlab adolatsiz ishdan bo’shatilishdan himoyalanish huquqiga yana ikki yil davomida ega bo’lmaydi.
Yangi nashr etilgan «Ish bilan ta’minlash huquqlari to’g’risidagi» qonun loyihasida ko’rsatilgan muddatga ko’ra, hukumatning «ekspluatatsion» nol soatlik shartnomalarni taqiqlash va moslashuvchan ishlash imkoniyatlarini yaxshilashga qaratilgan yangi choralarni joriy etish bo’yicha va’dalari ham amalga oshishi uchun ikki yil kerak bo’ladi.
Bu hukumatning qonun loyihasida qamrab olingan turli qoidalarni qabul qilish uchun aniq muddat belgilashi bo’yicha birinchi holatdir.
Hukumat bu muddat firmalarga «aniqlik va ishonch» beradi deb ta’kidlayotgan bo’lsa-da, nufuzli biznes guruhi bu «buzg’unchi o’zgarishlar to’lqinini» keltirib chiqarishi mumkinligi haqida ogohlantirdi.
Qonun loyihasi hozirda Lordlar palatasida ko’rib chiqilmoqda va kuzgacha Qirollik roziligini olishi kutilmaydi.
Hukumatning ta’kidlashicha, qonun loyihasi qonun kuchiga kirgandan so’ng, u 2023-yildagi «Ish tashlashlar to’g’risidagi» qonunni va 2016-yildagi «Kasaba uyushmalari to’g’risidagi» qonunning ko’p qismini bekor qiladi, bu esa «kasaba uyushmalari bilan yaxshiroq munosabatlarni» rivojlantirishga qaratilgan.
Boshqa qoidalar kelgusi yildan kuchga kirishi rejalashtirilgan. Aprel oyidan boshlab yangi xabardor qilish himoyasi, birinchi kunlik otalik ta’tillari va to’lanmagan ota-ona ta’tillari huquqlari joriy etiladi.
Vada qilingan «Adolatli Mehnat Agentligi» ham tashkil etiladi, shuningdek, kasallik ta’tillari qoidalari va kasaba uyushmalari choralariga, shu jumladan kasaba uyushmalarini tan olish jarayonini soddalashtirish bo’yicha o’zgartirishlar kiritiladi.
Kelgusi yilning oktyabr oyidan boshlab hukumat amalga oshiriladigan choralar «nomunosib» yollash va qayta yollash amaliyotiga chek qo’yish, shuningdek, mukofot pulining yanada adolatli taqsimlanishini ta’minlash uchun choy puli to’g’risidagi qonunga tuzatishlar kiritilishini ko’rsatdi.
Ammo biznes guruhlari tomonidan jiddiy qarshilikka uchragan eng bahsli qoidalarning ba’zilari 2027-yilgacha kuchga kirmaydi.
Bularga ekspluatatsion nol soatlik shartnomalarni taqiqlash, adolatsiz ishdan bo’shatishdan «birinchi kunlik» himoyani ta’minlash va moslashuvchan ishlash imkoniyatlarini yaxshilashga qaratilgan choralar kiradi.
Bu choralar bo’yicha qo’shimcha maslahatlashuvlar o’tkaziladi va ularni amalga oshirishning aniq tafsilotlari hali ham noaniq.
Biznes vaziri Jonatan Reynoldsning ta’kidlashicha, bu choralarning yo’l xaritasi biznesga «rejalashtirish, sarmoya kiritish va o’sish uchun zarur bo’lgan aniqlik va ishonchni» ta’minlaydi.
«Amalga oshirishni bosqichma-bosqich olib borish orqali bizning hamkorlikdagi yondashuvimiz mazmunli ishchilar huquqlarini himoya qilishni muvaffaqiyatli biznesni yuritishning amaliy jihatlari bilan muvozanatlashtiradi va xodimlar ham, ish beruvchilar ham rivojlanishi mumkin bo’lgan unumli ish joylarini yaratadi», – deya qo’shimcha qildi u.
TUC Bosh kotibi Pol Novak o’zgarishlarni «ancha kechiktirilgan» deb ta’rifladi va yangi huquqlarni «imkon qadar tezroq» amalga oshirish zarurligini ta’kidladi.
Biroq, Kichik biznes federatsiyasining siyosat bo’yicha raisi Tina Mekenzi, jadval «yaqin oylarda buzuvchi o’zgarishlar to’lqinlari qachon kichik ish beruvchilarga ta’sir qilishini belgilab beradi» deb ogohlantirdi.
«Ushbu islohotlarni yaxshilash bo’yicha biznesdan tushgan takliflarni tinglamasdan, o’zgarishlar shunchaki yangi yollash va mavjud ish bilan ta’minlashga murakkablik va xavf qo’shadi.»