«`html
Venetsuelaning Marakaybo ko’lining shimolidagi kichik bir qo’ltig’ining loyqa suvlarida, Uilder Fernandes to’rtta anchagina katta baliq tutdi.
Ular kechki baliq ovlash safariga chiqishdan oldin uning kichik ekipajiga kechki ovqat bo’ladi.
Biroq, bu kundalik odat yaqinda u uchun xavotir manbaiga aylandi.
13 yillik baliqchi sifatida, janob Fernandes endi o’zining tirikchiligi o’limga aylanishidan qo’rqishini tan oldi.
Uning tashvishi tungi hujumlar xavfidan kelib chiqmaydi, bu xavf mintaqadagi baliqchilar ilgari duch kelgan, balki xorijiy kuch tomonidan uyushtirilgan zarbaga tushib qolish ehtimolidan.
«Bu ahmoqona, do’stim,» deydi u, AQSh harbiy kemalari, qiruvchi samolyotlar, suv osti kemasi va Venetsuela qirg’og’ining shimolidagi suvlarga minglab askarlarning joylashtirilishiga ishora qilib.
Karib dengizida patrul qilayotgan AQSh kuchlari, Oq uy ma’lumotlariga ko’ra, Nikolas Maduro boshchiligidagi Venetsuela hukumati bilan aloqadorlikda gumon qilingan «narko-terrorchilar»ga qarshi qaratilgan harbiy operatsiyaning bir qismidir.
2 sentyabrdan beri AQSh «narko-qayiqlar» deb atagan narsalarga qarshi bir nechta zarbalar berdi, natijada kamida 27 kishi halok bo’ldi.
AQSh halok bo’lganlarni giyohvand moddalar kontrabandasida aybladi, ammo hali aniq dalillar keltirmadi. Mutaxassislar ushbu zarbalar xalqaro huquqni buzishi mumkinligi haqida xavotir bildirishdi.
AQSh va Venetsuela o’rtasidagi keskinlik chorshanba kuni AQSh prezidenti Donald Trump Venetsuela tuprog’iga zarbalar berishni ko’rib chiqayotganini aytganida yanada kuchaydi.
U shuningdek, Markaziy razvedka boshqarmasiga Venetsuela ichida yashirin operatsiyalar o’tkazishga ruxsat berganini tasdiqladi.
Janob Fernandes so’nggi voqealardan yaxshi xabardor.
AQSh zarbalar uning baliq ovlash maydonlaridan minglab kilometr uzoqlikda sodir bo’lganligi haqidagi da’volariga qaramay, uning rafiqasi uni Marakaybo ko’lini tark etishga undamoqda.
U har kuni undan baliq ovlash kasbini tashlashni iltimos qiladi. «U menga boshqa ish qidirishni aytadi, lekin boradigan joy yo’q», deb tushuntiradi u.
Uning qayig’i «xato bilan» urilishi mumkinligini tan oladi.
«Albatta, bu meni tashvishga soladi, hech qachon bilmaysan. Men har kuni bu haqda o’ylayman, do’stim», deydi uch farzandning otasi.
BBC Mundo janob Fernandes bilan gaplashganidan bir kun o’tib, Prezident Trump Venetsuela qirg’oqlari yaqinidagi xalqaro suvlarda AQShning so’nggi zarbasida «olti nafar narko-terrorchi» o’ldirilganini e’lon qildi.
Trumpning qo’shimcha qilishicha, «razvedka kemaning giyohvand moddalar savdosi bilan shug’ullanganini, noqonuniy narkoterrorchi tarmoqlar bilan aloqadorligini tasdiqlagan.»
Trump ma’muriyati Maduroni Quyoshlar kartelining giyohvand moddalar savdosi to’dasiga boshchilik qilishda ayblamoqda va uni qo’lga olishga olib keladigan ma’lumot uchun 50 million dollar (£37 million) mukofot taklif qilmoqda.
Maduro, o’tgan yili bahsli saylovlardan so’ng Venetsuela prezidenti sifatidagi qonuniyligi xalqaro miqyosda bahsli bo’lib, kartel ayblovlarini rad etdi. U ularni Oq uyning uni hokimiyatdan olib tashlashga urinishi sifatida rad etadi.
O’zining so’nggi bayonotida u televideniye orqali AQSh bilan tinchlikka chaqirdi.
Shu bilan birga, Venetsuela Mudofaa vaziri General Vladimir Padrino venetsuelaliklarni «eng yomoniga» tayyorlanishga ogohlantirdi.
2 oktyabr kuni Venetsuela havo hududiga beshta F-35 qiruvchi samolyotlarining kirib kelishidan so’ng so’zlagan Gen. Padrino, uning davlati «havodan bombardimon qilish, dengiz blokadalari, venetsuelalik plyajlarga yoki Venetsuela o’rmoniga yashirin komandolarning tushishi, dronlar to’dasi, sabotaj va rahbarlarni maqsadli o’ldirish»ni o’z ichiga olishi mumkin bo’lgan «jiddiy tahdid»ga duch kelganini aytdi.
Venetsuela o’tgan hafta Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik Kengashida AQShdan bo’lgan «kuchayib borayotgan tahdidlar»ni ham qoraladi.
Bunga javoban, AQShning BMTdagi yig’ilishdagi vakili Jon Kelli, uning mamlakati «narkoterrorchilardan o’z millatimizni himoya qilish uchun harakatlarimizda chekinmasligini» ta’kidladi.
Shu bilan birga, Karib dengizidagi hujumlar Venetsueladagi El Bajo baliqchilar kengashining vakili Jennifer Navaning ta’kidlashicha, Venetsueladagi baliqchilarning xavfsizligiga putur etkazdi.
Xonim Nava BBC Mundoga baliqchilik sanoatida ishlaydiganlar AQSh kuchlari va giyohvand moddalar savdogarlari o’rtasidagi o’t ochishga tushib qolishdan qo’rqishlarini aytdi.
Xonim Navaning ta’kidlashicha, baliqchilar duch keladigan xavflarning ortishi ba’zilarni giyohvand moddalar va qurol kontrabandachilarining qo’liga itarib yuborishi mumkin, ular noqonuniy yuklarni tashish uchun ularni yollashga intiladi.
«Bu yigitlarning ba’zilariga savdogarlar murojaat qilishadi», deydi u va baliqchilik sanoatining pasayishi baliqchilarni bunday takliflarga ko’proq moyil qilishi mumkinligini qo’shimcha qildi.
Marakaybo ko’lining baliqchilari orasida, albatta, sezilarli darajada xavotir bor.
Usbaldo Albornozga tegishli bo’lgan ikkita kichik baliq ovlash qayig’ining ekipajining ko’pchiligi AQShning zarbalari haqidagi xabar tarqalganda ishlashdan bosh tortdi.
32 yildan beri baliqchilik biznesi bilan shug’ullanib kelayotgan janob Albornoz bu vaziyatni «tashvishli» deb ta’riflaydi.
«Yigitlar baliq ovlash uchun dengizga chiqishni xohlashmadi», dedi u BBC Mundoga San-Fransisko-de-Zuliya plyajida, u Marakaybo ko’lining shimoliy qirg’og’ida Venetsuela qo’ltig’i bilan uchrashadi.
AQSh zarbasiga uchrashish qo’rquvi u va uning odamlari duch keladigan uzoq xavflar ro’yxatidagi so’nggi xavfdir, jumladan, qaroqchilar, neft to’kilishi va so’nggi yillarda daromadlarning kamayishi, deb tushuntiradi janob Albornoz.
Yaqinda AQSh qonunchilariga yuborilgan oshkor qilingan memoranduma, Trump ma’muriyati giyohvand moddalar savdosi tashkilotlari bilan «xalqaro bo’lmagan qurolli to’qnashuv»ga aralashganini aniqlaganini aytdi.
Oq uy Karib dengizidagi qayiqlar hujumlarini noqonuniy deb aytgan huquqshunoslarning tanqidiga javoban «o’zini himoya qilish» deb ta’rifladi.
Ammo ko’pchilik his qilayotgan qo’rquvdan tashqari, qarshilik tuyg’usi ham bor.
Sentyabr oyining oxirida o’nlab qayiqdagi yuzlab baliqchilar Maduro hukumatini qo’llab-quvvatlash va AQSh harbiy kuchlarining joylashtirilishiga qarshi norozilik bildirish uchun Marakaybo ko’liga chiqishdi.
Xose Luzardo ulardan biri edi. El Bajolik baliqchilarning vakili, u qariyb 40 yildan beri baliq ovlash bilan shug’ullanadi va AQShni «Venetsuela tomon o’z to’plarini o’qtalganlikda» ayblamoqda.
U qo’rqmasligini va o’z vatanini himoya qilish uchun jonini berishini aytadi.
«Trump ma’muriyati bizni burchakka tiqib qo’ydi. Agar hukumatni himoya qilish uchun jonimizni berishimiz kerak bo’lsa, biz buni qilamiz, shunda bu butun boshboshdoqlik tugaydi», deydi u.
Uning ta’kidlashicha, baliqchilar urushni emas, balki «tinchlik va ish»ni xohlashadi, ammo u AQSh Karib dengizida joylashtirgan «harbiy to’siq» haqida gapirganda, aniq g’azablanadi.
O’tgan oy Venetsuela hukumati militsiya a’zolarini safarbar qildi va fuqarolik kuchlariga a’zo bo’lmaganlarni ham shunday qilishga chaqirdi.
Baliqchilik vaziri Xuan Karlos Loyoning so’zlariga ko’ra, uning chaqirig’iga 16 000 dan ortiq baliqchi javob bergan.
11 yoshidan beri baliq ovlash bilan shug’ullanib kelayotgan Luzardo «kerak bo’lgan joyda jangga tayyor bo’lishini» aytadi.
«Agar ular [AQSh] bizni o’ldirmoqchi bo’lsa, unda mayli, lekin biz qo’rqmaymiz.»
Prezident to’lovni himoya qildi va AQSh texnologiya kompaniyalari tomonidan keng qo’llaniladigan dasturdan suiiste’mol qilinayotganini aytdi
Xitoy smartfonlardan tortib, qiruvchi samolyotlargacha bo’lgan barcha narsalarni tayyorlash uchun zarur bo’lgan elementlarni qayta ishlashda deyarli monopoliyaga ega.
Bolton – AQSh prezidentining so’nggi haftalarda ayblovga duch kelgan uchinchi siyosiy raqibi.
Chaqiriq Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiyning Oq uyga tashrifidan bir kun oldin keldi.
Vashingtonda taklif qilinayotgan Parijdan ilhomlangan yodgorlik AQShning 250 yilligini nishonlashga mo’ljallangan.
«`