AQShning sobiq prezidenti Donald Tramp «Panorama» dasturida nutqini tahrir qilgani uchun BBCga qarshi sudga murojaat qilish niyatini bildirdi. Bu korporatsiyaning uzr so’rashidan keyin sodir bo’ldi, biroq u moliyaviy kompensatsiya taklif qilishdan bosh tortdi.
Juma kuni kechqurun «Air Force One» bortida jurnalistlar bilan suhbatda Tramp shunday dedi: «Biz ularni 1 milliard dollar [ 759 million funt sterling] dan 5 milliard dollargacha sudga beramiz, ehtimol keyingi hafta.»
Payshanba kuni BBC 2021-yil 6-yanvardagi nutqni tahrir qilish «prezident Tramp zo’ravonlik harakatlariga to’g’ridan-to’g’ri chaqiriq qilgan degan noto’g’ri taassurot» yaratganini tan oldi va segment qayta efirga uzatilmasligini tasdiqladi.
Korporatsiya sobiq prezidentdan uzr so’radi, biroq moliyaviy kompensatsiya berishga qarshi pozitsiyasini saqlab qoldi.
BBCning bu bayonoti Trampning advokatlari tomonidan rad etish, uzr so’rash va kompensatsiya berish sharti bilan telekanalni 1 milliard dollarlik zarar uchun sudga berish haqidagi tahdidlaridan kelib chiqdi.
«Menimcha, buni qilishim kerak», dedi Tramp jurnalistlarga sud jarayonini boshlash rejasiga ishora qilib. «Ular aldashdi. Ular og’zimdan chiqayotgan so’zlarni o’zgartirishdi.»
Sobiq prezident bu masala bo’yicha ser Kir Starmer bilan gaplashmaganini, biroq amaldagi Bosh vazir suhbat talab qilganini ta’kidladi. Tramp dam olish kunlari Starmer bilan bog’lanishini bildirdi.
Juma kuni kechqurun holatiga ko’ra, davlat sud hujjatlari bazalarini qidirish Florida shtatida na federal, na shtat sudida hech qanday da’vo arizasi berilmaganligini tasdiqladi.
BBC vakili shanba kuni kechqurun shunday dedi: «Hozirgi paytda prezident Trampning advokatlaridan hech qanday qo’shimcha aloqa bo’lmadi.»
«Bizning pozitsiyamiz o’zgarishsiz qolmoqda.»
Shanba kuni «Air Force One»da aytgan so’zlaridan oldin yozib olingan alohida intervyusida Tramp BBCni sudga berishga «majburiyat»i borligiga ishonishini aytdi va shunday dedi: «Agar buni qilmasangiz, boshqa odamlar bilan ham sodir bo’lishining oldini olmaysiz.»
U tahrirni «dahshatli» va «Kamala ishidan ham yomonroq» deb ta’rifladi, bu uning 2024-yilgi saylovdagi raqibi Kamala Xarris bilan CBS News telekanalining «60 Minutes» dasturidagi intervyusi bo’yicha avvalgi bahsiga ishora qildi.
Joriy yilning iyul oyida AQSh media konglomerati Paramount Global avvalgi intervyu bilan bog’liq huquqiy nizoni hal qilish uchun 16 million dollar (13,5 million funt sterling) miqdorida kelishuvga erishdi.
BBCning sobiq muharriri va sobiq Bosh vazir Devid Kemeronning siyosat va kommunikatsiyalar bo’yicha sobiq direktori ser Kreyg Oliver bu vaziyatni BBC Today telekanalida telekanal uchun «dahshatli» deb ta’rifladi.
«Muammo shundaki, davlat puli bu bilan kurashishga yoki uni hal qilishga sarflanishi mumkin», dedi ser Kreyg va Tramp «BBCni, uning qanday moliyalashtirilishini yoki qanday ishlashini tushunmaydi» deb qo’shimcha qildi.
Bahs Trampning 2021-yil 6-yanvardagi nutqini Panorama tomonidan 2024-yil oktyabr oyida efirga uzatilgan hujjatli film uchun tahrir qilish atrofida boradi. Nutqi davomida u tarafdorlariga shunday dedi: «Biz Kapitoliyga boramiz va mard senatorlarimiz, kongressmenlarimiz va ayollarimizni qo’llab-quvvatlaymiz.»
Nutqning oxirida, 50 daqiqadan ko’proq vaqt o’tgach, u shunday dedi: «Va biz kurashamiz. Biz do’zax kabi kurashamiz.»
Panorama dasturida klipda u shunday degan edi: «Biz Kapitoliyga boramiz… va men siz bilan bo’laman. Va biz kurashamiz. Biz do’zax kabi kurashamiz.»
Tramp nutqini tahrir qilish bilan bog’liq bahs BBC bosh direktori Tim Devi va yangiliklar bo’limi rahbari Debora Turnessning iste’foga chiqishiga sabab bo’ldi.
Payshanba kuni kechqurun e’lon qilingan «Tuzatishlar va aniqliklar» bo’limida BBC Trampning nutqini tahrir qilish bo’yicha tanqidlar natijasida Panorama dasturi ko’rib chiqilganligini aytdi.
«Biz tahririmiz nutqning turli nuqtalaridan olingan parchalar emas, balki nutqning bitta uzluksiz qismi ko’rsatilayotgan degan taassurot qoldirganini va bu prezident Tramp zo’ravonlik harakatlariga to’g’ridan-to’g’ri chaqiriq qilgan degan noto’g’ri taassurot berganini qabul qilamiz», – deyiladi bayonotda.
BBC vakili BBC advokatlari shu hafta Trampning huquqiy guruhi bilan aloqada bo’lganini tasdiqladi.
«BBC raisi Samir Shoh alohida tarzda Oq uyga shaxsiy xat yuborib, prezident Trampga o’zi va korporatsiya prezidentning dasturda namoyish etilgan 2021-yil 6-yanvardagi nutqini tahrir qilgani uchun afsusda ekanligini aytdi», – dedi ular.
Ular shunday qo’shimcha qildi: «BBC video lavha qanday tahrir qilinganidan chin dildan afsusda bo’lsa-da, biz tuhmat da’vosi uchun asos borligiga qat’iy rozi emasmiz.»
BBC Trampning huquqiy guruhiga yo’llagan xatida o’zining javob berish uchun asos yo’qligiga ishonishining beshta asosiy argumentini bayon qildi.
Birinchidan, BBC AQSh kanallarida Panorama epizodini tarqatish huquqiga ega emasligini va tarqatmaganligini ta’kidladi.
Hujjatli film BBC iPlayerda mavjud bo’lganida, kirish faqat Buyuk Britaniya ichidagi tomoshabinlar bilan cheklangan edi.
Ikkinchidan, BBC hujjatli film Trampga zarar etkazmaganligini, chunki u ko’p o’tmay qayta saylanganini ta’kidladi.
Uchinchidan, u klip adashtirish uchun emas, balki uzun nutqni qisqartirish uchun mo’ljallanganligini va tahrir yovuz niyat bilan amalga oshirilmaganligini aytdi.
To’rtinchidan, BBC klip hech qachon alohida ko’rish uchun mo’ljallanmagan deb ta’kidladi. Buning o’rniga, u Trampni qo’llab-quvvatlovchi ko’plab ovozlar aks etgan bir soatlik dastur ichida 12 soniyani tashkil etdi.
Va nihoyat, BBC AQSh tuhmat to’g’risidagi qonunlariga ko’ra, jamoatchilikni qiziqtirgan masalalar va siyosiy nutqlar bo’yicha fikrlar muhim himoyaga ega ekanligini ta’kidladi.
BBCning uzr so’rashi bir necha soat oldin Daily Telegraph tomonidan 2022-yilda Newsnight telekanalida efirga uzatilgan xuddi shunday tahrirlangan ikkinchi klipning ochilishi bilan bog’liq.