«`html
Donald Trumpning keng qamrovli tarif rejasiga berilgan 90 kunlik tanaffus chorshanba kuni tugaydi, bu esa AQShning global savdo aloqalarini buzishi mumkin. So’nggi oylardagi noaniqlik ko’plab kompaniyalarni o’z ta’minot zanjirlarini tubdan qayta ko’rib chiqishga majbur qildi.
Trumpning Xitoy importiga tariflar kiritish taklifidan xabar topgan Illinoys shtatida joylashgan o’yinchoq ishlab chiqaruvchi kompaniya shunchalik xavotirga tushdiki, u AQSh hukumatiga qarshi da’vo qo’zg’atdi.
«Kompaniyamning omon qolishi chinakam xavf ostida qolganda, men chora ko’rishga majbur bo’ldim», dedi ta’lim o’yinchoqlari ishlab chiqaruvchi Learning Resources kompaniyasi bosh direktori Rik Voldenberg.
Kompaniyasining ishlab chiqarishining katta qismi Xitoyda joylashganligi sababli, tariflar, Xitoy eksportchilariga emas, balki AQSh importchilariga soliq solinishi sezilarli moliyaviy yuklarni yukladi.
Uning hisob-kitoblariga ko’ra, Xitoy importiga Trumpning aprel oyida vaqtinchalik tarifni 145 foizga oshirishi natijasida uning yillik import soliq xarajatlari 2024 yilda taxminan 2,5 million dollardan 2025 yilda 100 million dollardan oshishi mumkin edi. Bu, uning so’zlariga ko’ra, kompaniyani «vayron qilgan» bo’lardi.
«Mening biznesimga potentsial ta’sir deyarli tushunarsiz», dedi u.
Xitoy importiga joriy AQSh tariflari 30 foizni tashkil etsa ham, narx Learning Resources kabi ko’plab Amerika korxonalari uchun juda yuqori bo’lib qolmoqda.
Qonuniy choralar ko’rishdan tashqari, kompaniya o’zining global ta’minot zanjirini qayta qurmoqda, ishlab chiqarishni Xitoydan Vetnam va Hindistonga ko’chirmoqda.
Ushbu mamlakatlar, boshqa ko’pchilik kabi, Xitoyga nisbatan qo’llaniladiganlardan sezilarli darajada past bo’lgan umumiy 10% AQSh tariflariga duch kelishadi. Ushbu 10% tariflar 9 iyul, chorshanba kuni tugashi rejalashtirilgan bo’lsa-da, potentsial o’rnini bosuvchilar borasida noaniqlik saqlanib qolmoqda.
Shu bilan birga, ko’plab Kanada kompaniyalari, ko’pincha Kanada va AQSh o’rtasida savdo bilan shug’ullanadilar, ularning ta’minot zanjirlariga ikki tomonlama ta’sir ko’rsatmoqda.
Bunga Trump tomonidan ko’plab Kanada importiga qo’yilgan 25% tariflar, shuningdek, Kanada tomonidan Amerika eksportining bir qatoriga nisbatan qo’llaniladigan teng miqdordagi o’zaro choralar kiradi.
Bundan tashqari, butun dunyo bo’ylab korxonalar AQShga eksportni kamaytirishni ko’rib chiqmoqda, chunki ularning amerikalik import hamkorlari tarif xarajatlarini qoplash uchun narxlarni oshirishga majbur bo’lib, o’z mahsulotlarini AQSh iste’molchilari uchun qimmatroq qiladi.
Learning Resources kompaniyasida janob Voldenberg ishlab chiqarishning taxminan 16% ni Vetnam va Hindistonga ko’chirdi. «Biz yangi fabrikalarni tekshirish, zaruriy treninglar o’tkazish, ishning silliq bo’lishini ta’minlash va mustahkam aloqalar o’rnatish jarayonini yakunladik.»
Biroq, u mavjud noaniqliklarni tan oladi: «Biz ularning bizning biznes hajmini, bir vaqtning o’zida sodir bo’layotgan global talab oqimini qondira olishiga amin emasmiz.»
U, shuningdek, ishlab chiqarishni boshqa davlatga o’tkazish bilan bog’liq katta xarajatlarni ta’kidlaydi.
Shu bilan birga, uning AQSh tariflariga qarshi «Learning Resources et al v Donald Trump et al» nomli qonuniy da’vosi AQSh sud tizimi orqali davom etmoqda.
May oyida Vashingtonda joylashgan AQSh okrug sudi sudyasi tariflar noqonuniy ekanligi haqida qaror chiqardi. Biroq, AQSh hukumati darhol apellyatsiya berdi va Learning Resources vaqtinchalik tariflarni to’lashga majbur bo’lib qolmoqda.
Natijada, firma ishlab chiqarishni Xitoydan uzoqlashtirish bo’yicha harakatlarini davom ettirmoqda.
Global ta’minot zanjiri bo’yicha ekspert Les Brand kompaniyalarning ishlab chiqarishni turli mamlakatlarga ko’chirish bilan bog’liq xarajat va murakkablikni ta’kidlaydi.
«Muhim komponentlar uchun yangi yetkazib beruvchilarni topish – bu tadqiqotga asoslangan tadbirdir», deydi Supply Chain Logistics maslahat firmasining bosh direktori janob Brand.
«To’g’ri bajarilishini ta’minlash uchun sifatni puxta tekshirish zarur. Ushbu jarayon katta vaqt talab qiladi va asosiy biznes operatsiyalaridan e’tiborni chalg’itadi.»
U shunday qo’shimcha qiladi: «Mahsulotingizni ishlab chiqarishda butunlay yangi ishchi kuchini o’qitish uchun bilim berish sezilarli vaqt va resurslarni talab qiladi, bu esa bugungi kunda korxonalar duch kelayotgan tor foyda marjalariga yanada ta’sir qiladi.»
Kanadalik qovurilgan tovuq tarmog’i Cluck Clucks uchun Kanadaning AQSh importiga nisbatan javob tariflari uning ta’minot zanjiriga, xususan, AQShdan import qilinadigan maxsus catering sovutgichlari va bosimli qovuruvchi uskunalarga sezilarli ta’sir ko’rsatdi, shu bilan birga tovuqlari mahalliy manbalardan olinadi.
Sovutgichlar zarur deb hisoblansa-da, kompaniya qovuruvchi uskunalarni bundan keyin sotib olishni to’xtatishga qaror qildi. Kanada alternativalari mavjud emasligi sababli, Cluck Clucks yangi joylarda o’z menyusini cheklaydi.
Bosimli qovuruvchi uskunalar suyakli tovuq bo’laklarini pishirish uchun zarur va yangi do’konlar buning o’rniga faqat suyakli tovuqni taklif qiladi, u boshqacha tayyorlanadi.
«Bu biz uchun muhim qaror edi, ammo biz bu to’g’ri strategik qadam deb hisoblaymiz», deydi Cluck Clucks bosh direktori Raza Xoshim.
«Shuni ta’kidlash kerakki, biz ushbu qovuruvchi uskunalarni kelajakda tarif noaniqligi butunlay hal etilsa, qayta joriy etish uchun yangi joylarda zarur oshxona maydonini saqlab qolishni rejalashtirmoqdamiz.»
U, shuningdek, AQSh sovutgichlarining narxi oshishi iste’molchilar uchun narxlarning oshishiga olib kelishi mumkinligi haqida ogohlantiradi. «Biz brendlar sifatida o’zlashtira olmaydigan ma’lum miqdordagi xarajatlar mavjud va biz ularni iste’molchilarga o’tkazishimiz mumkin. Va bu biz qilishni xohlamaydigan narsa.»
Janob Xoshim, shuningdek, biznes AQShda kengayish rejalari bilan davom etayotganini va Amerika tovuqlarini etkazib berish uchun mahalliy ta’minot zanjirlarini o’rnatganini qo’shimcha qildi. Hozirda uning AQShda bitta savdo nuqtasi bor, Xyuston, Texasda.
Ispaniyada zaytun moyi ishlab chiqaruvchi Oro del Desierto hozirda o’z mahsulotining 8% ni AQShga eksport qiladi. Uning ta’kidlashicha, Evropa importiga AQSh tariflari, hozirda 10%, amerikalik xaridorlarga o’tkazilishi kerak. «Ushbu tariflar AQShdagi oxirgi iste’molchiga bevosita ta’sir qiladi», deydi firmaning eksport menejeri Rafael Alonso Barrau.
Kompaniya, shuningdek, agar tariflar u yerda savdo qilishni kamroq foydali qilsa, AQShga yuboradigan hajmini kamaytirish va buning o’rniga boshqa mamlakatlarga ko’proq eksport qilishni ko’rib chiqayotganini aytadi.
«Bizda mahsulotni sotishimiz mumkin bo’lgan boshqa bozorlar mavjud», deydi janob Barrau. «Biz yana 33 ta bozorda sotamiz va ularning barchasi va mahalliy bozorimiz bilan biz AQShdagi yo’qotishlarni qoplashimiz mumkin.»
Janob Brandning aytishicha, agar Trump o’z tariflari bilan sekinroq harakat qilganida, butun dunyo bo’ylab firmalarga ta’sir kamroq bo’lardi. «Ushbu qarorlarning tezligi va tezligi haqiqatan ham hamma narsani yomonlashtirmoqda. Prezident Trump sekinroq harakat qilishi va ushbu tariflar haqida ko’proq mazmunli bo’lishi kerak edi.»
Illinoysga qaytgan janob Voldenbergni Trumpning savdo janglarida keyingi qaerga borishi ham tashvishlantirmoqda.
«Biz qo’limizda bo’lgan ma’lumotlarga asoslanib, qo’limizdan kelgan eng yaxshi qarorni qabul qilishimiz kerak va keyin nima bo’lishini ko’rishimiz kerak», deydi u.
«Men «eng yaxshisiga umid qilish»ni aytmoqchi emasman, chunki men umid strategiya ekanligiga ishonmayman.»
Prezident soliq «Bricsning Amerika siyosatiga qarshi bo’lgan har qanday davlatga» qo’llanilishini aytdi.
Nega to’fondan oldin odamlar evakuatsiya qilinmagani haqida savollar tug’ildi.
Kadrlarda Lyano daryosining qirg’oqlari bir soat ichida qanday tez ko’tarilgani ko’rsatilgan.
Camp Mysticdagi qo’rqib ketgan qizlar kabinalardan birining singan oynasi orqali to’fonga qarab suzishdi.
Sakkiz yoshli qiz va o’smir lager maslahatchisi Guadalupe daryosi yaqinida o’ldirilgan o’nlab odamlar orasida edi.
«`