«`html
Rossiyaning 2022-yil fevral oyida Ukrainaga toʻliq miqyosdagi bostirib kirishi natijasida kelib chiqqan mojarosi haliham aniq yechimsiz davom etmoqda.
Sharqiy frontda Rossiya oʻzining tinimsiz va qimmatga tushayotgan hujumini davom ettirmoqda. Mamlakat har kecha havodan bombardimon qilinmoqda, Rossiya neftni qayta ishlash zavodlari va energiya infratuzilmalari esa Ukraina dronlarining doimiy nishoniga aylanmoqda.
Shu fonida Kreml Donald Trump va Vladimir Putin oʻrtasida boʻlajak uchrashuv rejalari tasdiqladi. AQSh rahbari chorshanba kuni shunday dedi: «Men [urushni] tugatish uchun keldim».
Trumpning may va iyul oylari orasida Rossiya va Ukraina oʻrtasida olib borgan uch raund muzokaralariga qaramay, tinchlik sari sezilarli oʻzgarishga erishilmadi. Trump oʻzining bevosita ishtiroki nihoyat oʻt ochishni toʻxtatishga olib kelishi mumkinligiga ishonishi mumkin.
Biroq, Kiyev va Moskva oʻrtasidagi farqlar sezilarli boʻlib qolmoqda, bu hatto Trump vositachiligidagi muzokaralarga ham toʻsqinlik qilishi mumkin.
Rossiya iyun oyida Ukrainaga taqdim etgan memorandumida Moskva mojaroni «yakuniy hal qilish» uchun oʻzining maksimalist talablarini bayon qildi. Bularga Rossiyaning Qrim, Donetsk, Lugansk, Zaporojye va Xerson ustidan suverenitetini tan olish, shuningdek, Ukrainaning demilitarizatsiya, betaraflik, xorijiy harbiy ishtirokning yoʻqligi va yangi saylovlar oʻtkazishga roziligi kiradi.
Rossiyalik siyosiy tahlilchi Tatyana Stanovayaning soʻzlariga koʻra, «Rossiya tomoni buni oʻnlab turli yoʻllar bilan ifodalashi, Moskva murosaga va jiddiy muzokaralarga tayyor degan taassurot uygʻotishi mumkin. Ammo asosiy pozitsiya oʻzgarishsiz qolmoqda: Rossiya Kiyevning taslim boʻlishini xohlaydi.»
Putin va AQSh elchisi Stiv Vitkoff oʻrtasidagi uchrashuvdan soʻng, AQSh davlat kotibi Marko Rubio chorshanba kuni Vashington Rossiya urushni tugatishga tayyor boʻladigan shartlarni aniqroq tushunib yetganini aytdi.
Bu shartlar oʻzgarganmi yoki yoʻqmi, nomaʼlum. Biroq, oʻtgan hafta Putining oʻzi iyun memorandumiga ishora qilib, Rossiyaning maqsadlari oʻshanda belgilangan va oʻzgarishsiz qolayotganini aytdi.
Shu sababli, Kremlning Trump-Putin uchrashuviga rozi boʻlganiga qaramay, Moskva oʻzining qatʼiy shartlariga murosaga kelishga tayyorligiga hech qanday ishora yoʻq.
Bu savolni tugʻdiradi: nega Putin hozirgi paytda muzokaralarga rozi boʻldi?
Buning bir sababi, muloqotga kirishish Trump Moskvani savdo hamkorlariga nisbatan joriy etish bilan tahdid qilayotgan ikkilamchi sanksiyalarning oldini olishi mumkin, ular juma kunidayoq kuchga kirishi mumkin. Kreml, shuningdek, Trumpni urushni tugatish shartlarining toʻgʻriligiga ishontira olishiga ishonishi mumkin.
Ikkinchi muddatining boshida Trump Ukrainaga qaraganda Rossiya bilan koʻproq hamfikr boʻlib tuyuldi, Zelenskiyni «diktator» deb atadi va mojaroga u sababchi ekanligini aytdi.
Garchi u oʻshandan beri Putinga nisbatan sabrsizligini bildirgan boʻlsa-da («u meni shunchaki turtkilab turibdi», – dedi u aprel oyida), Trump shuningdek, Rossiya rahbarining oʻt ochishni toʻxtatishga tayyorligi borasida yolgʻon gapirgan deb hisoblaydimi, yoʻqmi, aytishdan bosh tortdi.
Shaxsiy yaqinligi yoki umumiy dunyoqarashi tufayli boʻladimi, Trump doimo Putinning harakatlarini toʻliq qoralashdan tortingan.
Trumpning prezident sifatidagi birinchi muddatida 2018-yilda Xelsinkida boʻlib oʻtgan uchrashuvida koʻpchilik Trumpning 2016-yilgi AQSh saylovlariga Rossiya aralashuvi haqidagi ayblovlar boʻyicha Kremlni qoʻllab-quvvatlaganini va AQSh-Rossiya munosabatlarining keskinlashuviga sababni koʻrsatganini koʻrib hayron qolishdi.
Kiyevning oʻt ochishni toʻxtatish boʻyicha har qanday muzokaralarda ishtirok etish istagi qisman Trumpning Putin taʼsiriga tushishi mumkinligi bilan bogʻliq.
Oʻzining elchisi Stiv Vitkoff orqali Trump, shuningdek, Putin va Zelenskiy ishtirokida uch tomonlama uchrashuvni taklif qildi. Biroq, Rossiya prezidenti bu takliflarni rad etdi va uchrashuv shartlari hali erta ekanligini aytdi.
Natijada, Ukrainadagi baʼzilar Trump-Putin uchrashuvi AQSh prezidentining Putin talablariga rozi boʻlishiga olib kelishi mumkinligidan xavotirda.
Ukraina parlamenti deputati Irina Gerashchenko Ukrainaning hududiy imtiyozlar berish talablari tobora ehtimolga yaqin boʻlib tuyuladi va muzokara stolida boʻlmaslik Kiyev uchun «juda xavfli» boʻlishini aytdi.
«Ukraina uchrashuvlardan qoʻrqmaydi va Rossiya tomonidan ham xuddi shunday dadil yondashuvni kutadi», dedi Zelenskiy payshanba kuni.
Biroq, Rossiya va Ukraina oʻrtasidagi tafovut saqlanib qolmoqda.
Kreml oxir-oqibat uch tomonlama uchrashuvga rozi boʻlgan taqdirda ham, Moskvanning oʻt ochishni toʻxtatish boʻyicha talablari shunchalik qatʼiy ekanligini isbotladi, Zelenskiy va Putinni birga olib kelishning potentsial natijalari noaniqligicha qolmoqda.
Shimoliy Amerika muxbiri Entoni Zurcherning haftalik AQSh siyosati boʻyicha tahlil axborotnomasi bilan Trumpning ikkinchi muddati davomidagi oʻzgarishlarni kuzatib boring. Buyuk Britaniyadagi oʻquvchilar bu yerda roʻyxatdan oʻtishlari mumkin. Buyuk Britaniyadan tashqaridagi oʻquvchilar bu yerda roʻyxatdan oʻtishlari mumkin.
Prokurorlarning taʼkidlashicha, xizmatdagi askar maʼlumotni Rossiya fuqaroligiga almashtirishga uringan.
AQSh prezidentining keng qamrovli sanktsiyalar bilan tahdid solishiga qaramay, Moskva va Kiyev oʻrtasida oʻt ochishni toʻxtatish umidlari past.
Keng qamrovli ikkilamchi tariflar Rossiya neft va gazining jahon bozorlariga kirishini toʻxtatishi mumkin.
Evon Yongʻin va Qutqaruv Xizmati koʻngillilari joriy yil oxirida Ukrainaga favqulodda vaziyatlarda foydalanish uchun uskunalar yetkazib berishadi.
Ukrainaga qilingan raketa va dron hujumlari, Trumpning urushni tugatish haqidagi vaʼdasiga qaramay, hozir eng yuqori darajada.
«`