Hee-kyung Seulning «mehr-oqibatli qulaylik do’koni»ga kirar ekan, mayin kulimsiraydi.
29 yoshda bo’lishiga qaramay, u Janubiy Koreya poytaxtida yolg’izlikka qarshi kurashishga qaratilgan tashabbuslar bilan odatda bog’liq bo’lgan demografik guruhga kirmasligi mumkin.
Shunga qaramay, Hee-Kyung har kuni tashrif buyuruvchi bo’lib, bepul tez tayyorlanadigan ramen va boshqa tashrif buyuruvchilar va ijtimoiy xodimlar bilan soatlab suhbatlashish imkoniyati uni o’ziga tortadi.
«O’zimga shunday deyman: ‘yana bir kun, yolg’izlik hissidan qochish’,» deydi Hee-kyung.
Sobiq o’smir qochqin sifatida u oilasidan uzoqlashgan. K-pop guruhi SuperJuniorga bo’lgan umumiy ishtiyoqi orqali onlaynda qurilgan do’stliklari geografik jihatdan uzoq. Hozirda ishsiz bo’lganligi sababli, u ish hamkasblari bilan ijtimoiy aloqada emas.
U yolg’iz yashab, polda yotib, telefonida hayvonlar haqidagi videolarni tomosha qilish bilan vaqt o’tkazadi.
«Agar [do’kon] bo’lmaganida, boradigan boshqa joyim yo’q edi.»
Hee-Kyung mart oyida ochilganidan beri to’rtta do’konga tashrif buyurgan 20 000 kishidan biri bo’lib, bu shahar tomonidan birinchi yilda 5000 tashrif buyuruvchi bo’lishi kutilganidan ancha yuqori.
Dongdaemunning shimoli-sharqiy tumanida joylashgan ushbu joyga har kuni taxminan 70 dan 80 gacha tashrif buyuruvchi keladi.
Tashrif buyuruvchilarning aksariyati 40-50 yoshda bo’lsa-da, Hee-Kyung do’kon xizmatlaridan foydalanayotgan yagona yosh emas.
2022-yildagi tadqiqot shuni ko’rsatdiki, shaharda 19 yoshdan 39 yoshgacha bo’lgan taxminan 130 000 nafar yoshlar ijtimoiy jihatdan ajratilgan yoki xilvatda. Xuddi shu tadqiqot poytaxtdagi bir kishilik uy xo’jaliklari deyarli 40% ga yetganini ko’rsatdi, bu esa tug’ilish va nikoh darajasi pasayib borayotgan hukumatni tashvishga soldi.
Yaqinda bo’lib o’tgan tashrif davomida o’nlab tashrif buyuruvchilar – erkaklar va ayollar, yosh va qari – skameykada yoki loviya sumkalarida dam olayotgani, birgalikda film tomosha qilayotgani kuzatildi.
«Biz past darajadagi aloqalarni rag’batlantirish uchun kino kunlari o’tkazamiz», deb tushuntiradi shahar Yolg’izlikka qarshi kurashish bo’limi boshlig’i Kim Se-heon.
Do’konlar qulay, kafega o’xshash muhitni taklif qilish uchun maxsus yaratilgan. Bir burchakda keksa ayol avtomatik massaj kreslosida yotibdi. Yaqin atrofda tez tayyorlanadigan noodlelar to’plami bor.
«Ramen Janubiy Koreyada qulaylik va iliqlik ramzi», deb ta’kidlaydi Kim.
Noodle pishishini kutayotganda, tashrif buyuruvchilar kayfiyati va yashash sharoiti haqida qisqacha so’rovnomani to’ldirishga taklif qilinadi.
Bular shahar yetib borishga intilayotgan ijtimoiy jihatdan ajratilgan shaxslarning o’sib borayotgan sonining bir qismidir.
Janubiy Koreya chuqur o’zgarishlarni boshdan kechirdi va urush vayron qilgan agrar jamiyatdan bir avlod ichida rivojlangan iqtisodiyotga aylandi.
O’nlab yillar oldin olti-sakkiz farzandi bo’lgan katta oilalarning birga yashayotganini ko’rish odatiy hol edi. Biroq, urbanizatsiya oilalarni parchalab tashladi va Seul kabi shaharlarni keng tarqalgan metropoliyalarga aylantirdi.
Uy-joyning qimmatligi, narxlarning oshishi va mashaqqatli ish jadvali ko’plab yoshlarni turmush qurish va ota-onalikdan voz kechishga olib keldi. Shu bilan birga, qarib borayotgan aholi jamiyat bosimiga dosh berishga qiynalayotgan bolalari tomonidan e’tibordan chetda qolayotganini his qilmoqda.
«Eng mazali taom yolg’iz iste’mol qilinadigan taom ekanligini bilasizmi? Men kelgan keksa odamlardan yaxshi ovqatlanishayotganini so’rayman. Shunday savol berilgani uchun ular ko’zlariga yosh olishadi», deydi do’kon maslahatchisi Li In-sook.
Ajrashishni boshidan kechirgan va voyaga yetgan farzandlari uydan ketganligi sababli, u yolg’izlik hissini his qiladi.
In-sookning qizi bilan deyarli bir xil yoshdagi Hee-kyung do’konga birinchi tashrifida uning e’tiborini tortdi.
Ko’pgina yangi tashrif buyuruvchilar singari, Hee-kyung ham birinchi tashrifida o’zini tutdi va boshqalar bilan deyarli muloqot qilmadi. Ikkinchi tashrifida u In-sook bilan suhbatlasha boshladi.
Seul rasmiylari «yolg’izlikdan o’lim» holatlarining ko’payishi sababli harakatga kirishdi, unda keksa odamlar uyda yolg’iz vafot etgan va ularning jasadlari bir necha kun yoki hafta davomida topilmagan.
Bu missiya tez orada yolg’izlikning kengroq muammosini hal qilish uchun kengaytirildi. Biroq, Seul bunday tashabbusni birinchi bo’lib amalga oshirayotgani yo’q.
2018-yilda Buyuk Britaniya Yolg’izlik vazirini tayinladi. Yaponiya ham shunga ergashib, Covid-19 pandemiyasi tufayli yanada kuchaygan muammoni hal qilish uchun agentlik tashkil qildi.
Ijtimoiy hayotdan to’liq voz kechish hodisasi Yaponiyada o’z nomiga ega bo’lish uchun yetarli darajada keng tarqalgan: hikikomori. Janubiy Koreyada ham ko’plab yoshlar yuqori raqobatbardosh va talabchan jamiyatdan ixtiyoriy ravishda o’zlarini izolyatsiya qilmoqdalar.
«Ehtimol, pandemiya bu tendentsiyaga hissa qo’shgandir», deydi Seulning yolg’izlikka qarshi dasturlaridan birini boshqaruvchi Li Yu-jeong.
Uning ta’kidlashicha, uning o’z farzandlari do’stlari hozir bo’lganda ham smartfonlariga berilib ketishgan. «Bugungi kunda odamlar do’stlar tarmog’ini saqlab qolish qanchalik qiyinligini aytishmoqda. Yolg’izlik hal qilinishi kerak bo’lgan ijtimoiy muammoga aylandi.»
Birinchi qadam – gaplashadigan odamni qidirayotgan shaxslar uchun ishonch telefoni tashkil etish edi. 2023-yilda o’tkazilgan milliy so’rov shuni ko’rsatdiki, koreyalik kattalarning uchdan bir qismi uy ishlarida yordam so’rashga yoki xafa bo’lganida ishonadigan odamga ega emas.
Maslahatchilar istalgan mavzuni muhokama qilish uchun 40 daqiqalik qo’ng’iroqlarni ta’minlaydi. Park Seung-ah o’zining kabinasidan har kuni uchta shunday qo’ng’iroq qiladi.
«Bu seanslarni qidirayotgan yoshlarning sonidan hayratga tushdim. Ular o’z yukini yengillashtirmoqchi, ammo ota-onalar yoki do’stlar bilan ko’pincha kuch dinamikasi mavjud. Shunday qilib, ular bizga murojaat qilishadi.»
«Mehr-oqibatli qulaylik do’konlari» tez orada paydo bo’lib, yolg’izlarga xush kelibsiz deyiladigan jismoniy makonni taklif qildi.
Dongdaemun hududi past daromadli uy-joylarga yaqinligi sababli strategik jihatdan tanlangan, bu erda aholi ko’pincha kichik, bo’lingan kvartiralarda yolg’iz yashaydi.
68 yoshli Sohn filmlarni tomosha qilish va tor yashash joyidan qochish uchun har hafta do’konga tashrif buyuradi.
«[Do’konlar] men tug’ilishimdan oldin ochilishi kerak edi. Hatto ikki-uch soat vaqt o’tkazish ham yaxshi», deydi u.
Sohn hayotining ellik yildan ortiq vaqtini bolaligida miya anevrizmasidan aziyat chekkan onasiga g’amxo’rlik qilishga bag’ishladi. Natijada, u hech qachon uylanmagan va farzand ko’rmagan.
Ushbu fidoyilikning shaxsiy narxi onasi vafotidan keyin yaqqol namoyon bo’ldi.
Bir necha yil oldin miyaga qon quyilishi oqibatida kassir bo’lmagan va tayoq bilan yurgan u, mavjud ijtimoiy joylarning yo’qligidan shikoyat qilmoqda.
«Joylar pul turadi, kinoga borish pul turadi», deb ta’kidlaydi u.
Do’konlar boshqa joyda qabul qilinmaydiganlarni kutib olish uchun maxsus yaratilgan, deydi do’kon menejeri Li Bo-hyun.
Ular shunchaki xona va filmdan ko’proq narsani taklif qilishadi; ular uyda uni to’lashga qurbi yetmaydigan past daromadli shaxslar uchun jazirama yoz oylarida konditsioner ta’minlaydi.
Do’konlar, shuningdek, yordam so’rash bilan bog’liq stigmani chetlab o’tishga qaratilgan. «Qulaylik do’konlari» nomining ongli ravishda tanlanishi ularni psixiatriya klinikalaridan uzoqlashtirishga qaratilgan, bu esa ruhiy salomatlik atrofida stigma saqlanib qolgan mamlakatda, ayniqsa keksa aholi orasida muhim ahamiyatga ega.
Biroq, bu ikkilanish ko’pincha tashrif buyuruvchilar do’konga birinchi marta kirganda, ularning izolyatsiya tajribasi bilan murakkablashganda yaqqol seziladi.
Tashrif buyuruvchilar ko’pincha boshqalar bilan gaplashish yoki birgalikda ovqatlanishda noqulaylik his qilishadi, deydi do’kon menejeri Li.
«Odatdagi yolg’izlik, agar u kunlar, oylar, hatto yarim yil davom etsa, shunchaki his-tuyg’udan ko’ra ko’proq narsaga aylanadi», deb tushuntiradi Li.
«Bu shaxslar odamlar bo’lgan joylardan qochishni boshlaydilar. Ko’pchilik ramenni o’zlari bilan olib ketish mumkinmi, deb so’rashadi, chunki ular boshqalar bilan birga ovqatlanishni istashmaydi.»
Li ularni gaplashishga majbur emasligiga ishontiradi. Ular shunchaki bir xil stolda o’tirishlari va noodlelardan bahramand bo’lishlari mumkin.
Hee-kyungning sokin yangi kelganiga bir necha oy bo’ldi.
Bu farq qildimi? In-sook mahalliy gazeta bilan suhbatni eslaydi. U qizini tilga olganida, to’satdan bir xiralikni his qildi va uning ovozi o’zgarib qoldi.
«Men sizni quchoqlamoqchiman», deb e’lon qildi Hee-kyung.
U xona bo’ylab yurib, In-sookni quchoqladi.
Dardanel bo’g’ozi Yevropa va Osiyo o’rtasidagi tijorat kemalarining asosiy arteriyasidir.
Bosh vazir Shigeru Ishiba tug’ilish darajasi pasayib borayotgani sababli vaziyatni «tinch favqulodda vaziyat» deb ta’rifladi.
Janubi-Sharqiy Osiyo davlatining harbiy rahbarlari 2021-yilda davlat to’ntarishidan so’ng Myint Sweni prezident vazifasini bajaruvchi etib tayinladilar.
To’fonga aylangan yomg’irlar Xitoyni suv ostida qoldirgan bo’lsa-da, Yapon va Janubiy Koreya kabi hududlarni ekstremal issiqlik qamrab oldi.
Ba’zi qonun chiqaruvchilar yapon anime «One Piece» filmidagi qora bosh suyagi bayroqlari milliy birlikka tahdid soladi, deb ta’kidlamoqda.