Moldova fuqarolari Yevropa Ittifoqiga integratsiya yoʻnalishi uchun muhim deb hisoblangan parlament saylovlarida ovoz berishdi. Saylovlar Rossiyaning sezilarli darajada aralashuvi haqidagi iddaolar soyasida oʻtdi.
Moldova xavfsizlik xizmatlari dastlab xavotir bildirishdi, keyinchalik buni Yevropa Ittifoqiga aʼzolikning qatʼiy tarafdori boʻlgan prezident Maya Sandu ham taʼkidladi. Poytaxt Kishinyovdagi saylov uchastkasi tashqarisida jurnalistlarga bergan intervyusida Sandu Ukraina va Ruminiya oʻrtasida strategik joylashgan oʻz davlatining kelajagi xavf ostida ekanligini aytdi.
Dastlabki natijalar kelgusi soatlarda kutilmoqda. Saylov komissiyasi 21:00 (GMT 18:00) da saylov uchastkalari yopilgan paytga kelib saylovchilarning deyarli 52% ishtirok etganini xabar qildi.
Siyosiy maydonda Sanduning «Harakat va birdamlik partiyasi» (PAS) va Rossiyaparast «Vatanparvarlik saylov bloki» oʻrtasida qizgʻin kurash kechmoqda.
Muhim omil – asosan gʻarbparast diasporadan 267 000 dan ortiq saylovchining ishtirokidir. Saylov atrofidagi keskinlikning kuchayishini aks ettiruvchi holat sifatida Italiya, Ruminiya, Ispaniya va AQShdagi saylov uchastkalarida bomba xavfi haqida xabarlar tarqaldi.
Shunga oʻxshash ogohlantirishlar Moldova hududida ham qayd etildi.
Moldova, shuningdek, Ukraina bilan chegaradosh joylashgan va Rossiya harbiy ishtirokini taʼminlayotgan Rossiyaparast ajralib chiqqan Transnistriya mintaqasi bilan ham kurashmoqda. Moldova pasportlariga ega boʻlgan va asosan Moskvani qoʻllab-quvvatlaydigan ushbu hudud aholisi saylovda qatnashish uchun Dnestr daryosini kesib oʻtishlari kerak.
Moldova aholisi qoʻshni Ukrainaga Rossiyaning toʻliq miqyosli bostirib kirishi, inflyatsiyaning keskin oʻsishi va keng tarqalgan korrupsiya tufayli qiyinchiliklarga duch keldi.
Prezident Sandu, 53 yoshda, oʻtgan noyabr oyida ikkinchi muddatga saylandi va moldovaliklarni oʻz demokratiyasining taqdiri ularning tanloviga bogʻliqligi haqida ogohlantirdi: «Ovozingiz bilan tavakkal qilmang, aks holda hamma narsani yoʻqotish xavfi bor!»
Agar PAS 101 oʻrinli parlamentdagi koʻpchilik oʻrnini yoʻqotsa, u parlamentda vakillikni qoʻlga kiritishi kutilayotgan boshqa partiyalar, masalan, «Alternativa» bloki yoki populist «Bizning partiya» bilan ittifoq tuzishi kerak boʻladi.
Saylov uchastkalari yopilgandan koʻp oʻtmay, Sanduning asosiy raqibi boʻlgan sotsialistlar yetakchisi Igor Dodon hech qanday exit-poll yoki dastlabki natijalar boʻlmasa ham, oʻzining Rossiyaparast «Vatanparvarlik saylov bloki» gʻalaba qozonganini eʼlon qilish uchun milliy televideniyeda paydo boʻldi.
Dodon PAS hukumatini hokimiyatdan voz kechishga chaqirdi va tarafdorlarini dushanba kuni koʻchalarga chiqib, oʻz ovozlarini «himoya qilishga» chaqirdi.
Uning bloki tarkibidagi partiyalardan biri yaqinda noqonuniy moliyalashtirish iddaolari tufayli saylovda qatnashishdan chetlatilgan edi.
Saylovga tayyorgarlik koʻrish jarayonida huquqni muhofaza qilish organlari Rossiyaning dezinformatsiya tarqatish va ovoz sotib olish boʻyicha misli koʻrilmagan harakatlari dalillarini aniqladilar. Koʻplab shaxslar hibsga olinib, Serbiya davlatiga oʻqotar qurollardan foydalanish boʻyicha oʻquv mashgʻulotlari oʻtkazish va fuqarolik tartibsizliklarini tashkil etishda ayblanmoqda. BBC surishtiruvi shuni koʻrsatdiki, ijtimoiy tarmoqlarda Rossiyaparast targʻibot va soxta yangiliklar joylashtirish uchun moliyaviy ragʻbatlantirish taklif qilayotgan tarmoq mavjud.
Moskva bilan aloqador partiyalar politsiya daʼvolarini soxta va hukumat tomonidan jamoatchilik fikrini manipulyatsiya qilish uchun sahnalashtirilgan tomosha deb rad etishdi. Rossiyaning Buyuk Britaniyadagi elchixonasi BBCning daʼvolarini rad etdi va Moldovani va uning «gʻarbiy homiylarini» Kishinyovning «ichki muammolaridan» eʼtiborni chalgʻitishga urinishda aybladi.
Yakshanba kuni Moldovaning ajralib chiqqan Transnistriya mintaqasi chekkasida, maʼmuriy chegara tashqarisida tashkil etilgan 12 ta saylov uchastkasida ovoz berish uchun daryodan oʻtishni kutayotgan avtomobillar uzun navbatini hosil qilgan, baʼzi uchastkalar 20 km (12 milya) dan ortiq masofada joylashgan edi.
Mintaqadagi saylovchilarning ishtiroki oʻtgan yillarga nisbatan pastroq boʻlib, atigi 12 000 dan ortiq ishtirokchi qayd etilgani koʻpchilik duch kelgan muammolardan dalolat beradi.
Moldova politsiyasi oʻtishga ruxsat berishdan oldin hujjatlar va avtomobillarni tekshiruvdan oʻtkazdi. Koʻpgina avtomobillarda bir nechta yoʻlovchi, koʻpincha butun oilalar bor edi.
Kunning oʻrtalariga kelib, navbat sovet davridagi oʻroq va bolgʻa emblemasi va Transnistriyaning yashil va qizil chiziqli bayrogʻi bilan bezatilgan kioskdan ham oʻtib ketdi.
Haydovchilar bilan boʻlgan suhbatlar noqulaylik haqida umumiy xavotir yoʻqligini koʻrsatdi va atmosfera nisbatan sokin edi.
Bir kishi BBCga rus tilida PAS hukumati «jannatni vaʼda qilib, hech narsa bermaganini» aytib, oʻzgarish uchun ovoz berayotganini aytdi. Odamlar odatda oʻz ovozlarining maxfiyligini aytib, aniq tafsilotlarni berishdan tiyilishdi.
Mamlakat Moskvani misli koʻrilmagan miqyosdagi saylovlarga aralashishda aybladi.
Oligarx va sobiq yuqori martabali moldovalik siyosatchi Vladimir Plahotniuc biron bir qonunbuzarlikni rad etadi.
Eurotunnel, Dover porti va Eurostar oktyabr oyidan boshlab yangi biometrik mashinalarni bosqichma-bosqich joriy qiladi.
Oʻnlab odamlar Rossiya tomonidan qoʻllab-quvvatlangan zoʻravonlik tartibsizliklarini keltirib chiqarish fitnasida ishtirok etganlikda ayblanmoqda.
Maxfiy muxbir Moldova hukmron partiyasining obroʻsini toʻkish uchun ijtimoiy media postlari uchun toʻlashni taklif qilayotgan tarmoqni aniqladi.