Ichki ishlar vaziri Shabana Mahmud noqonuniy immigratsiyaga qarshi qaratilgan bir qator keng qamrovli o’zgarishlarni e’lon qildi, bu o’zgarishlar «zamonaviy davrdagi» eng muhim islohotlar sifatida ta’riflandi.
Daniyani markaz-so’l hukumatining qattiqroq yondashuvidan ilhomlangan taklif etilayotgan chora-tadbirlar qochqin maqomini vaqtinchalik qiladi, apellyatsiya jarayonini soddalashtiradi va qaytarilishlarga to’sqinlik qilayotgan davlatlarga viza cheklovlarini joriy etishi mumkin.
Asosiy takliflarning batafsil tavsifi:
Buyuk Britaniyada boshpana olgan shaxslarga har 30 oyda qayta ko’rib chiqiladigan vaqtinchalik yashash uchun ruxsatnomalar beriladi.
Ushbu qoida, agar «xavfsiz» deb hisoblansa, shaxslarni o’z mamlakatiga qaytarishga imkon beradi.
Siyosat Daniyada amal qiladigan tizimni aks ettiradi, u erda qochqinlarga muddati tugagandan so’ng yangilanishi kerak bo’lgan ikki yillik ruxsatnomalar beriladi.
Hukumat Assad rejimi qulagandan so’ng Suriyaga ixtiyoriy ravishda qaytishni qo’llab-quvvatlash bo’yicha harakatlarni allaqachon boshlaganligini ta’kidlamoqda.
Endi Suriyaga va so’nggi yillarda chiqarib yuborish kam bo’lgan boshqa davlatlarga majburiy ravishda qaytarishni boshlashga e’tibor qaratiladi.
Qochqinlarning doimiy yashash yoki muddat cheklanmagan holda qolish uchun ariza berish muddati besh yildan 20 yilgacha uzaytiriladi.
Shu bilan birga, hukumat yangi «ish va o’qish» viza yo’nalishini yaratish, qochqinlarni ish topishga yoki ta’lim olish imkoniyatlarini qidirishga undashni, ularning joylashishga tezroq o’tishini osonlashtirishni maqsad qilgan.
Faqatgina ish va o’qish oqimida bo’lgan shaxslar Buyuk Britaniyaga qo’shilish uchun oila a’zolariga homiylik qilish huquqiga ega bo’lishadi.
Ichki ishlar vaziri, shuningdek, boshpana ishlari bo’yicha bir nechta shikoyatlarni bekor qilishni taklif qilmoqda, uni bitta, keng qamrovli apellyatsiya jarayoni bilan almashtiradi, unda barcha asoslar bir vaqtning o’zida taqdim etilishi kerak.
Malakali hakamlar tomonidan ta’minlangan va erta huquqiy maslahat bilan qo’llab-quvvatlanadigan mustaqil apellyatsiya organi tashkil etiladi.
Ushbu o’zgarish migratsiya sud ishlarida oilaviy hayotga bo’lgan huquq bilan bog’liq Evropa Inson Huquqlari Konventsiyasining (ECHR) 8-moddasini qo’llashda qonunchilik o’zgarishlarini talab qiladi.
Kelajakda faqat bevosita qarindoshlar, masalan, bolalar yoki ota-onalar Buyuk Britaniyada qolishga ruxsat etiladi.
Chet ellik jinoyatchilarni va mamlakatga noqonuniy yo’l bilan kirgan shaxslarni olib tashlashda jamoat manfaatlariga ko’proq e’tibor qaratiladi.
Hukumat, shuningdek, ECHRning 3-moddasi doirasini toraytirish niyatida, bu insoniylikka zid yoki kamsituvchi muomalani taqiqlaydi.
Vazirlarning ta’kidlashicha, qonunning amaldagi talqini boshpana berishni rad etishga qarshi bir nechta shikoyat berishga ruxsat beradi, shu jumladan, jiddiy jinoyatchilarning sog’liqni saqlash ehtiyojlari qondirilmagani sababli deportatsiya qilinishi to’xtatilgan holatlar.
Zamonaviy qullik to’g’risidagi qonun olib tashlashni to’xtatish uchun ishlatiladigan oxirgi daqiqadagi savdo da’volarini cheklash uchun mustahkamlanadi, bu boshpana so’rovchilardan barcha tegishli ma’lumotlarni erta ochib berishni talab qiladi. Keyinroq oshkor qilingan har qanday ma’lumot kamroq ishonchli deb hisoblanadi.
Mahmud boshpana izlovchilarga yordam berish bo’yicha qonuniy majburiyatni bekor qiladi, kafolatlangan uy-joy va haftalik to’lovga chek qo’yadi.
Yordam hali ham «muhtoj bo’lganlar» uchun mavjud bo’ladi, lekin ishlashga ruxsati bo’lgan, lekin ishlamaydigan va qonunni buzadigan yoki olib tashlash yo’nalishlariga rioya qilmaydigan odamlardan ushlab qolinadi.
«O’zlarini ataylab muhtoj qilib qo’yganlar» ham yordamdan mahrum bo’lishadi.
Takliflarga ko’ra, aktivlari bo’lgan boshpana izlovchilar o’z turar joylari xarajatlariga hissa qo’shishlari kerak, bu Daniya siyosatini aks ettiradi, u erda boshpana izlovchilar o’z turar joylari uchun to’lash uchun jamg’armalaridan foydalanishga majburdirlar va hokimiyat chegarada aktivlarni musodara qilish huquqiga ega.
Buyuk Britaniya Ichki ishlar vazirligining manbalari to’y uzuklari kabi sentimental buyumlar musodara qilinmasligini aniqlashtirdilar, ammo Ichki ishlar vaziri Aleks Norris avtomobillar va elektron velosipedlar nishonga olinishi mumkinligini aytdi.
Hukumat avvalroq 2029 yilga kelib boshpana so’rovchilarni ushlab turish uchun mehmonxonalardan foydalanishni to’xtatishga va’da bergan edi, rasmiy raqamlar o’tgan yili hukumatga kuniga 5,77 million funt sterlingga tushganini ko’rsatmoqda.
Hukumat shuningdek, boshpana da’volari rad etilgan oilalar eng kichik farzandi 18 yoshga to’lgunga qadar turar joy va moliyaviy yordam olishda davom etadigan amaldagi tizimga chek qo’yish rejalarini muhokama qilmoqda.
Vazirlar amaldagi tizim Buyuk Britaniyada maqomsiz qolish uchun «teskari rag’bat» yaratadi, deb ta’kidlamoqda. Buning o’rniga, oilalarga ixtiyoriy ravishda qaytish uchun moliyaviy yordam taklif etiladi, ammo ular rad qilsa, majburiy olib tashlash amalga oshiriladi.
Qochqin maqomiga qat’iyroq kirish bilan bir qatorda, Buyuk Britaniya kirish uchun yangi qonuniy yo’llarni yaratadi, ularning soni bo’yicha yillik chegara belgilanadi.
Ushbu o’zgarishlar ko’ngillilar va jamoat tashkilotlariga urushdan qochgan ukrainaliklarni qabul qilgan britaniyaliklarning «Ukraina uchun uylar» tashabbusini aks ettirgan holda, alohida qochqinlarga homiylik qilish imkonini beradi.
Hukumat, shuningdek, 2021 yilda tashkil etilgan «Ko’chirilgan iste’dodlarning harakatlanishi» pilot loyihasining ishini kengaytiradi, bu esa korxonalarni butun dunyo bo’ylab xavf ostida bo’lgan odamlarga ko’nikma etishmasligini bartaraf etishga yordam berish uchun Buyuk Britaniyaga kelishlariga homiylik qilishga undaydi.
Ichki ishlar vaziri ushbu yo’nalishlar orqali kelganlarga mahalliy imkoniyatlardan kelib chiqib, yillik chegara belgilaydi. Biroq, qonuniy yo’llar orqali kelganlar yashash uchun soddalashtirilgan o’n yillik yo’lga qo’yiladi.
Qaytarish siyosati bilan hamkorlik qilishni rad etgan davlatlarga viza jazolari qo’llaniladi, jumladan, Buyuk Britaniyada noqonuniy ravishda bo’lgan fuqarolarini qaytarib olmagunga qadar boshpana da’volari yuqori bo’lgan mamlakatlar uchun vizalarga «favqulodda tormoz» qo’llaniladi.
Buyuk Britaniya olib tashlash bo’yicha hamkorlikni yaxshilamasa, jazolashni rejalashtirayotgan uchta Afrika davlatini allaqachon aniqladi.
Angola, Namibiya va Kongo Demokratik Respublikasi hukumatlariga sanktsiyalarning o’sib boruvchi shkalasi joriy etilishidan oldin hamkorlikni boshlash uchun bir oy vaqt beriladi, dedi Ichki ishlar vazirligi dushanba kuni.
Hukumat, shuningdek, qonun ustuvorligini mustahkamlash uchun yangi texnologiyalarni joriy etishni rejalashtirmoqda.
Boshpana izlovchilarning, ayniqsa bolaligini da’vo qilayotganlarning yoshini tekshirish uchun AIga asoslangan texnologiyalarni sinovdan o’tkazish kengroq yo’lga qo’yiladi.
Shu bilan birga, hukumat parlament oxirigacha raqamli IDni joriy etishni rejalashtirmoqda. Bu ish beruvchilarga ishlash huquqini yanada aniqroq tekshirish va noqonuniy ishchilarga soxta hujjatlardan foydalanishni qiyinlashtirish imkonini beradi, deb ta’kidlaydi hukumat.
Vestminster va undan tashqaridagi ichki ishlardan xabardor bo’lib turish uchun Bizning Siyosiy muhim yangiliklar byulleteniga ro’yxatdan o’ting.
Rejalarga ko’ra, qochqin maqomi vaqtinchalik bo’lib qoladi va Buyuk Britaniyaga kirishning yangi chegaralangan «xavfsiz va qonuniy yo’llari» yaratiladi.
Ichki ishlar vaziri asosiy siyosiy islohotlarni e’lon qilishi kerak, shu jumladan boshpana olgan odamlarga doimiy yashash uchun ariza berishdan oldin 20 yil kutish.
Sussex politsiyasi ma’lumotlariga ko’ra, Crowborough shahrida yakshanba kuni ertalab rejalashtirilgan tinch norozilik namoyishi bo’lib o’tdi.
Migrantlarga qarshi norozilik bilan bog’liq bo’lgan to’rt kishi hibsdan ozod qilindi.
Politsiya xodimlariga hujum qilishda gumon qilinib to’rt kishi hibsga olindi va bir zobit kasalxonada.