Ichki ishlar vaziri Shabana Mahmud Buyuk Britaniyaning boshpana siyosatini tubdan isloh qilish doirasida noqonuniy muhojirlarni tezlashtirilgan deportatsiya qilish rejalari bilan chiqishi kutilmoqda.
Dushanba kuni parlament a’zolariga beradigan bayonotida u olib tashlashga qarshi bir nechta shikoyatlarni bartaraf etish va inson huquqlari qonunchiligini isloh qilish bo’yicha takliflarni bayon qiladi.
Yangi asosga ko’ra, boshpana berilgan shaxslar uni vaqtincha asosda oladi, agar ularning vatanlari istalgan vaqtda xavfsiz deb hisoblansa, ular o’z vatanlariga qaytariladi. Shuningdek, ular doimiy yashash uchun ariza berish uchun 20 yillik kutish davriga duch kelishadi.
Mahmud, shuningdek, agar ularning hukumatlari noqonuniy muhojirlarni olib tashlash bo’yicha hamkorlikni kuchaytirmasa, Buyuk Britaniya uchta Afrika davlati fuqarolariga viza berishni to’xtatishi haqida ogohlantirishi kutilmoqda.
Yakshanba kuni BBCga bergan intervyusida Mahmud shunday dedi: «Bu men uchun axloqiy missiya, chunki men noqonuniy migratsiya mamlakatimizni parchalab tashlayotganini, jamiyatlarni ajratayotganini ko’ryapman.»
Konservativ soyali ichki ishlar vaziri Kris Filipning ta’kidlashicha, u yanada uzoqroqqa boradi va boshpana so’rash rad etilgan shaxslarni «bir hafta ichida» deportatsiya qiladi.
Takliflar ba’zi Leyboristlar partiyasi deputatlari, jumladan, Reychel Maskel tomonidan tanqidga uchradi, u hukumat immigratsiya bo’yicha «butunlay noto’g’ri yo’nalishda» harakatlanayotganini ta’kidladi.
Hukumat Buyuk Britaniyaga kichik qayiqlar orqali kelayotgan shaxslar sonini kamaytirishni maqsad qilgan, islohotlar muvaffaqiyatsiz boshpana izlovchilar va chet ellik jinoyatchilarni deportatsiya qilishni tezlashtirish, shuningdek, muvaffaqiyatli boshpana izlovchilarning qolish jarayonini murakkablashtirish uchun mo’ljallangan.
Rejalar shaxslarni yagona shikoyat doirasida apellyatsiya uchun o’z asoslarini muhokama qilish bilan cheklaydi va agar ish muvaffaqiyatsiz bo’lsa, deportatsiyaga olib keladi.
Hukumat apellyatsiya tizimi orqali muvaffaqiyatga erishish istiqbollari minimal bo’lgan xorijiy jinoyatchilar va ishlarni deportatsiya qilishni tezlashtirish uchun mustaqil organ tashkil etish orqali Daniya modeliga taqlid qilishni rejalashtirmoqda.
Mahmud migratsiya sudlarida inson huquqlari to’g’risidagi qonunchilikni, shu jumladan, Inson huquqlari bo’yicha Yevropa konventsiyasining (ECHR) 8-moddasini isloh qilmoqchi, bu oilaviy hayot huquqiga taalluqlidir.
Faqat Buyuk Britaniyada ota-onasi yoki bolasi kabi yaqin oila a’zolari bo’lgan shaxslarga mamlakatda qolish uchun asos sifatida 8-moddaga murojaat qilishga ruxsat beriladi.
Buyuk Britaniya ECHRning 3-moddasini isloh qilishda boshqa davlatlarga qo’shiladi, u insoniylikka zid yoki qadr-qimmatni kamsituvchi muomaladan himoya qilish uchun mo’ljallangan.
Hukumatning ta’kidlashicha, ushbu maqola asossiz da’volarni qo’llab-quvvatlash uchun noto’g’ri ishlatilgan, jumladan, jiddiy jinoyatchilarning sog’liqni saqlash ehtiyojlari tufayli deportatsiya qilinishi to’sib qo’yilgan holatlar.
Shunga o’xshash tarzda, Ichki ishlar vazirligi Zamonaviy qullik to’g’risidagi qonun olib tashlashga to’sqinlik qilishga qaratilgan so’nggi daqiqalarda da’volarning oldini olish uchun kuchaytirilishini ko’rsatdi.
Bosh vazir Kir Starmerning ta’kidlashicha, islohotlar «bu erda bo’lishga haqqi bo’lmaganlarni» olib tashlashni ko’paytirish uchun «cheksiz shikoyatlarni» to’xtatadi.
Mahmudning ta’kidlashicha, islohotlar immigratsiyaning «sur’ati va ko’lami» jamiyatlarni beqarorlashtirib, ajratib yuborganini tan oladi va hukumatga Britaniyada bo’lishga haqqi bo’lmaganlarni olib tashlashni tezlashtirishga imkon beradi.
U shunday qo’shib qo’ydi: «Bizga qo’riqxona berishga imkon beradigan saxovatni saqlab qolish uchun biz tartib va nazoratni tiklashimiz kerak.»
Ilgari, ichki ishlar vaziri BBCga ish va o’qish yo’llari orqali qochqinlar uchun yangi xavfsiz va qonuniy yo’llar yaratishini aytgan edi.
Yangi choralarga ko’ra, muvaffaqiyatli boshpana izlovchilarga nisbatan qattiqroq cheklovlar qo’yiladi, ularning ishi har ikki yarim yilda bir marta ko’rib chiqiladi va agar ularning vatani xavfsiz deb hisoblansa, ular qaytariladi.
Doimiy yashash yoki cheksiz qolish uchun ariza berish uchun qochqin Buyuk Britaniyada hozirgi besh yildan 20 yilgacha yashagan bo’lishi kerak.
Ular yaqin qarindoshlari, jumladan, ota-onalari va bolalari bo’lmasa, oila a’zolarini o’zlariga qo’shishga qodir bo’lmaydilar, shu bilan birga boshpana izlovchilar uchun uy-joy va haftalik nafaqalar ham kafolatlanmaydi.
Britaniyada boshpana da’volari rekord darajaga yetdi, rasmiy ma’lumotlarga ko’ra, 2025-yil iyun oyiga qadar bo’lgan yilda taxminan 111 000 ta ariza kelib tushgan.
Apellyatsiya tizimida hozirda 50 000 dan ortiq ishlar to’planib qolgan va kutish vaqti kamida bir yilni tashkil qiladi.
Taklif qilingan islohotlar Leyboristlar partiyasi ichida ham tanqidga uchradi, Maskel uning ko’plab hamkasblari «juda xavotirda» ekanligini aytdi.
U mustahkam inson huquqlari asosiga ega bo’lish muhimligini aytdi va «ECHR bilan munosabatlarimizni qayta tartibga solish»ni «juda uzoqqa qadam» deb ta’rifladi.
Islohotlar rahbari Nayjel Faraj ichki ishlar vaziri «Islohotlarni qo’llab-quvvatlovchiga o’xshaydi» dedi.
«Inson huquqlari to’g’risidagi qonun, ECHR va uning o’z orqa o’rindiqlaridagi a’zolari buni hech qachon amalga oshirmasligini anglatishi achinarli», – deya qo’shimcha qildi u.
Liberal Demokratlar partiyasining ichki ishlar bo’yicha vakili Maks Uilkinsonning aytishicha, hukumat «da’volarni tezda ko’rib chiqishga, ularni birinchi marta to’g’ri olishga va bu erda bo’lishga haqqi bo’lmagan odamlarni tezda deportatsiya qilishga» e’tibor qaratishi kerak.
Qochqinlar Kengashi bosh ijrochi direktori Enver Solomonning aytishicha, 20 yillik muddat muhojirlarni to’xtatib qolishdan ko’ra, «odamlarni uzoq yillar davomida limbo holatida va keskin tashvishda qoldiradi».
Times gazetasida birinchi bo’lib xabar berilganidek, Angola, Namibiya va Kongo Demokratik Respublikasi uchun viza taqiqlash tahdidi ushbu uch davlatdan kelgan minglab noqonuniy muhojirlar va jinoyatchilar Buyuk Britaniyada ekanligi aytilganidan keyin paydo bo’ldi.
Ichki ishlar vazirligidagi manbaning aytishicha, bu davlatlar «hamkorlikning qoniqarsiz darajada pastligi va ortga qaytarish jarayonlariga to’sqinlik qilgani uchun» nishonga olingan.
Asosiy siyosat yangiliklarimizga obuna bo’ling va yetakchi siyosiy tahlillarni o’qing, Buyuk Britaniya bo’ylab fikrlaringizni o’rtoqlashing va eng muhim voqealardan xabardor bo’lib turing. U har kuni ish kunlari sizning elektron pochtangizga yetkaziladi.
Ichki ishlar vaziri muhim siyosiy islohotlarni, jumladan, boshpana berilgan shaxslar doimiy yashash uchun ariza berishdan oldin 20 yil kutishni e’lon qilishi kutilmoqda.
Yakshanba kuni ertalab Krouboro shahrida (Sasseks okrugi) rejalashtirilgan tinch namoyish bo’lib o’tdi, deya xabar beradi Sasseks politsiyasi.
Shabana Mahmud Buyuk Britaniyaning boshpana va immigratsiya tizimiga katta o’zgarishlar kiritilib, qochqinlarni doimiy himoya qilish davri tugaganini aytishi kutilmoqda.
Koventri shahar kengashi boshpana izlovchilarni joylashtirish uchun mehmonxonadan foydalanish to’g’risidagi qarorga qarshi chora ko’rmoqda.
Vazirlar Britaniyaga tortish omillarini kamaytirish uchun boshpana tizimiga islohotlar e’lon qilishadi, deb xabar beradi Times.