«`html
Rossiya prezidenti Vladimir Putin, agar Rossiya kerakli hurmatga ega bo’lsa, Ukrainadan tashqari harbiy mojarolar oldi olinishini aytdi. U Moskvani Yevropa davlatlariga hujum qilishni rejalashtirayotgani haqidagi ayblovlarni «befoyda gap» deb rad etdi.
To’rt yarim soatga yaqin davom etgan teleko’rsatuv savol-javob sessiyasi davomida BBC muxbiri Stiv Rozenberg Putindan qo’shimcha «maxsus harbiy operatsiyalar» – Kremlning Ukrainaga to’liq miqyosli bostirib kirish uchun ishlatadigan atamasi – rejalashtirilganmi yoki yo’qmi deb so’radi.
«Agar siz bizga hurmat bilan munosabatda bo’lsangiz, agar siz bizning manfaatlarimizni hurmat qilsangiz, xuddi biz sizning manfaatlaringizni hurmat qilishga harakat qilganimiz kabi, hech qanday operatsiya bo’lmaydi», – dedi Putin savolga javob berar ekan.
Oy boshida Putin Rossiyaning Yevropa bilan urushish niyati yo’qligini ta’kidladi, ammo agar yevropaliklar bunday mojaroni xohlasa, davlatning «hozirning o’zida» javob berishga tayyorligini tasdiqladi.
Juma kuni BBC Rossiya muharririning savoliga javob berar ekan, Putin yana shunday dedi: «Agar siz bizni NATOning sharqqa kengayishi bilan aldaganingizdek aldamasangiz, Rossiyaning boshqa bosqinlari bo’lmaydi».
Putin uzoq vaqtdan beri NATO Sovet Ittifoqi tarqalishidan oldin sobiq Sovet rahbari Mixail Gorbachevga 1990 yilda G’arbning bergan va’dasini bajarmaganligini da’vo qilib keladi, bu da’voni Gorbachev keyinchalik rad etdi.
«To’g’ridan-to’g’ri liniya» tadbirida Rossiya bo’ylab aholi va jurnalistlarning savollari Moskva zalida birlashtirildi. Putin Ukrainaning bosib olingan hududlarini, jumladan, 2014 yilda Rossiya tomonidan anneksiya qilingan Qrimni o’z ichiga olgan Rossiyaning katta xaritasi ostida joylashgan edi.
Rossiya davlat ommaviy axborot vositalari uch milliondan ortiq savol yuborilgani haqida xabar berdi.
Teleko’rsatuvdan ko’p o’tmay, Ukraina rasmiylari Rossiyaning Ukraina janubidagi Odessa viloyatiga raketa zarbasi oqibatida yetti kishi halok bo’lgani va 15 kishi jarohat olgani haqida xabar berdi. Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi 2022 yil fevral oyida boshlangan edi.
«To’g’ridan-to’g’ri liniya» tadbiri asosan tashkillashtirilgan bo’lsa-da, ommadan ba’zi tanqidiy fikrlar katta ekranda paydo bo’ldi, ulardan biri tadbirni «sirk» deb baholagan bo’lsa, boshqasi internet uzilishlarini qoraladi va yana biri sifatsiz ichimlik suvini ta’kidladi. Rasmiylar mobil internet uzilishlarini Ukraina dronlarining hujumlari bilan bog’ladilar.
Putin, shuningdek, Rossiyaning iqtisodiy muammolari, jumladan, narxlarning oshishi, o’sishning pasayishi va 1 yanvardan boshlab QQSning 20 foizdan 22 foizga oshirilishi rejalashtirilganligini ham ko’rib chiqdi. Prezidentga yo’llangan bir xabarda shunday deyilgan: «Hamma narsaga narxlarning aqldan ozgan o’sishini to’xtating!»
Kreml odatda yil yakuni bo’yicha tadbirdan Rossiya iqtisodiyotining barqarorligini ta’kidlash uchun foydalanadi. Putinning nutqi bilan bir vaqtda Rossiya markaziy banki foiz stavkalarini 16 foizga kamaytirishni e’lon qildi.
Tashqi siyosat masalalari vatan haqidagi fikrlar, mahalliy biznesni maqtash, baliq narxlari bo’yicha munozaralar va faxriylarni qo’llab-quvvatlash muhimligi bilan chambarchas bog’langan edi.
Ukrainadagi davom etayotgan mojarolik, hozirda to’rtinchi yilida, ko’plab savollar uchun fon bo’lib xizmat qilib, asosiy mavzu bo’lib qoldi.
Putin Ukrainadagi urushni «tinch yo’l bilan» tugatishga «tayyor va xohishi bor» ekanligini yana bir bor ta’kidladi, ammo murosaga kelishga unchalik ishora qilmadi.
U 2024 yil iyun oyidagi nutqida bayon etilgan prinsiplarga sodiqligini yana bir bor ta’kidladi va Ukraina kuchlarining qisman bosib olingan to’rtta hududdan chiqib ketishini va Kiyevning NATOga kirishga intilishidan voz kechishini talab qildi.
Rossiyaning asosiy talabi – Ukrainaning sharqiy Donbass mintaqasi, jumladan Rossiya hali bosib olishga muvaffaq bo’lmagan Donetsk viloyatining taxminan 23 foizi ustidan to’liq nazorat o’rnatish.
Putin Rossiya kuchlari Ukraina front chizig’i bo’ylab oldinga siljiyotganini ta’kidladi va Vladimir Zelenskiyning yaqinda front chizig’ida joylashgan Kupyanskga tashrifini masxara qildi, u yerda Ukraina rahbari Rossiyaning shaharni egallab olgani haqidagi da’volarini rad etdi.
Putin, shuningdek, AQSh prezidenti Donald Trump mojaroni hal qilishga qaratilgan sa’y-harakatlari doirasida taqdim etgan tinchlik takliflariga Ukrainada yangi saylovlar kiritilishini talab qildi. Matbuot anjumanida Putin ovoz berish paytida Ukrainada bombardimon qilishni to’xtatishni taklif qildi.
Ukrainaning SBU xavfsizlik xizmati juma kuni Rossiyaning «soya floti» tarkibida ishlaydigan neft tankeriga birinchi marta O’rta er dengizida zarba berganini xabar qildi. Putinning ta’kidlashicha, bu harakat Kiyevning xohlagan natijasiga erisha olmaydi va Rossiya eksportiga xalaqit bermaydi.
Rossiya ommaviy axborot vositalari va jamoatchilikning aksariyat savollari Putinga to’g’ridan-to’g’ri e’tiroz bildirmagan bo’lsa-da, AQShning NBC tarmog’idan Keyr Simmons va BBCdan Stiv Rozenberg kabi G’arb muxbirlaridan so’rovlarga ruxsat berildi.
Simmons agar Putin Trumpning tinchlik rejasini rad etsa, ukrainaliklar va rossiyaliklarning o’limi uchun o’zini mas’ul deb his qilsa, Putin AQSh prezidentining urushni tugatish bo’yicha «samimiy» sa’y-harakatlarini olqishladi, ammo kelishuvga Rossiya emas, G’arb to’sqinlik qilayotganini aytdi.
«To’p G’arbiy raqiblarimiz, birinchi navbatda Kiyev rejimining rahbarlari va bu holda, birinchi navbatda, ularning yevropalik homiylarining qo’lida», dedi u.
Trump tinchlik bitimi yaqinlashayotganini aytdi va Putinning murosaga kelishga ko’rinmas istaksizligiga qaramay, AQSh prezidenti «Ukraina tez harakat qiladi, chunki Rossiya u yerda» degan umid bildirdi.
Xabarlarga ko’ra, Ukraina delegatsiyasi Mayamida Trumpning elchisi Stiv Vitkoff va Trumpning kuyovi Jared Kushner bilan muzokaralar olib bormoqda. Germaniya, Fransiya va Britaniya rasmiylari ham Berlinda AQSh rasmiylari bilan uchrashuvdan so’ng hozir bo’lishdi.
Kreml elchisi Kirill Dmitriev ham dam olish kunlari Mayamiga kelishi kutilmoqda, deb xabar beradi.
Putin BBCning Rossiya muharririga shunday dedi: «Biz siz bilan – Buyuk Britaniya va umuman Yevropa va Qo’shma Shtatlar bilan hamkorlik qilishga tayyormiz, lekin teng huquqli, bir-birimizga o’zaro hurmat bilan.
«Biz Rossiyaning o’rta va uzoq muddatli xavfsizligi ta’minlangan taqdirda, bu harbiy harakatlarni darhol to’xtatishga tayyormiz va siz bilan hamkorlik qilishga tayyormiz.»
U G’arbni Rossiyadan dushman yaratishda aybladi. 2022 yil fevral oyida to’liq miqyosli bosqin uyushtirish qarorini chetlab o’tib, u shunday dedi: «Siz bizga qarshi urushni Ukraina neonatsistlarining qo’li bilan olib boryapsiz», so’ngra Ukrainaning demokratik yo’l bilan saylangan rahbarlariga qarshi muntazam tanqidini takrorladi.
Yevropa razvedka agentliklari Rossiya NATOga hujum qilishdan atigi bir necha yil uzoqlikda ekanligi haqida ogohlantirdi. G’arbiy mudofaa alyansining rahbari Mark Rutte shu oyda Rossiya yashirin kampaniyani allaqachon kuchaytirayotganini va G’arb urushga tayyor bo’lishi kerakligini aytdi.
Ko’pgina savollar zararsiz bo’lsa-da, jumladan bolalardan bir nechta savollar, Shimoliy-Sharqiy Sibirdagi Yakutiyadan bo’lgan bir muxbir so’nggi to’rt yil ichida energiya narxlari o’n barobar oshganini ta’kidladi. Putin unga o’z jamoasi energiya manbalarining muqobil variantlarini ko’rib chiqishini va «Yakutiyani yodda tutishini» aytdi.
Teleko’rsatuvning oxiriga yaqinlashganda, Putinga do’stlik, din, vatan va birinchi ko’rishdagi sevgi haqidagi qarashlariga tegishli bir qator tezkor savollar berildi. U birinchi ko’rishdagi sevgiga ishonishini aytdi, so’ngra o’zi ham sevib qolganini qo’shib qo’ydi, lekin hech qanday tafsilotlarni oshkor qilmadi.
YeI rahbarlari Ukrainaga kelgusi ikki yil davomida moliyaviy jihatdan oyoqda turishi uchun 90 milliard yevro kredit berishga kelishib oldilar.
Ukraina askarlari orasida o’z joniga qasd qilish bo’yicha rasmiy statistika yo’q, ammo ularning soni yuzlab ekanligi taxmin qilinmoqda.
YeI Ukraina armiyasining va iqtisodiy ehtiyojlarini moliyalashtirish uchun o’n milliardlab yevro miqdoridagi Rossiya pullarini kreditga berish yoki bermaslik haqida qaror qabul qilmoqda.
Rossiya tomonidan yollanma askar deb atalgan sobiq Britaniya askari Xeyden Devis eng yuqori xavfsizlik qamoqxonasiga yuboriladi.
BBC yangi uzoq masofali raketalarni ishlab chiqaradigan Ukraina maxfiy zavodiga boradi.
«`