10,000 dengiz hayvonining o’lik tanasini tahlil qilish plastik iste’mol qilishning halokatli oqibatlariga oydinlik kiritdi.
Tadqiqot shuni ko’rsatadiki, dengiz qushlari atigi 23 dona plastikni iste’mol qilgandan keyin o’lim xavfi sezilarli darajada oshadi, natijada o’lim ehtimoli 90% ga yetadi. Dengiz sutemizuvchilari 29 ta plastik bo’lak bilan shunga o’xshash kritik chegaraga etadi, dengiz toshbaqalari xavfning bir xil darajasiga etish uchun taxminan 405 dona iste’mol qilishni talab qiladi.
Tadqiqotchilar tahdid solish uchun zarur bo’lgan minimal plastik miqdori ularni hayratda qoldirdi, ular to’p hajmidan kamroq bo’lgan yumshoq plastmassa delfin uchun o’lik ekanligini ta’kidladilar. Dengiz qushlari uchun bir nechta rezina bo’laklarini, hatto no’xatdan ham kichikroq bo’laklarni yutish halokatli bo’lishi mumkin.
Mutaxassislar fikriga ko’ra, olingan natijalar zaif yovvoyi tabiatni himoya qilishga qaratilgan global tabiatni muhofaza qilish strategiyalarini xabardor qilishi va mustahkamlashi mumkin.
«Bu plastik ifloslanish dengiz yovvoyi tabiatiga haqiqiy ekzistensial tahdid ekanligini keskin eslatib turadi», dedi AQShda joylashgan ekologik tashkilot Ocean Conservancy’dan yetakchi tadqiqotchi doktor Erin Merfi.
Tahlil dengiz qushlari, dengiz toshbaqalari va tyulenlar, dengiz sherlari va delfinlar kabi dengiz sutemizuvchilarini o’z ichiga olgan butun dunyo bo’ylab to’plangan autopsiya ma’lumotlariga asoslangan edi. Ma’lumotlar shuni ko’rsatdiki, tekshirilgan dengiz toshbaqalarining deyarli yarmi, dengiz qushlarining uchdan bir qismi va dengiz sutemizuvchilarining o’ndan bir qismi plastmassani yutgan.
Tadqiqotchilar, shuningdek, dengiz hayvonlarining turli guruhlari orasida turli xil plastmassa turlarini iste’mol qilish bilan bog’liq o’lim xavfini baholadilar.
Plastmassa turi ham muhim omil deb topildi, rezina dengiz qushlari uchun eng katta xavf tug’diradi, yumshoq plastmassalar va baliq ovlash qoldiqlari dengiz sutemizuvchilari uchun asosiy xavf hisoblanadi, qattiq va yumshoq plastmassalar esa toshbaqalar uchun tahdid soladi.
E’tiborli jihati shundaki, tadqiqot ko’lami hayvonlarning oshqozonida topilgan plastmassa bilan cheklangan va kimyoviy ta’sirlar yoki chigalliklarni hisobga olmagan, bu esa zarar ko’lamining yanada kengroq bo’lishi mumkinligini ko’rsatadi.
Plastmassa yuzlab dengiz turlarining tanasida aniqlangan. Qushlar ko’pincha plastmassa bo’laklarini yutsalar, toshbaqalar odatda plastik paketlarni meduza deb adashtiradilar, turli o’lchamdagi hayvonlar uchun halokatli plastik miqdori haqida aniq ma’lumotlar hozirgi vaqtgacha etishmayotgan edi.
Doktor Merfi shunday deb ta’kidladi: «Plastik ifloslanishga qarshi samarali kurashish uchun fanning fikri aniq. Biz plastik ishlab chiqarishni qisqartirishimiz, yig’ish va qayta ishlash ishlarini kuchaytirishimiz va mavjud ifloslanishni faol ravishda tozalashimiz kerak.»
Tadqiqot Proceedings of the National Academy of Sciences nashrida chop etilgan.
Grantham RiverCare ko’ngilli xizmatlari uchun Qirol mukofotini oladi.
Tub aholi vakillari halokatli zo’ravonliklar fonida dunyodagi eng katta tropik o’rmonni qo’riqlash uchun qurolsiz qo’riqchi tashkil etishdi.
Hukumatning chora-tadbirlari atrof-muhit maqsadlariga erishish uchun etarli emas, deya xabar beradi Atrof-muhit auditi qo’mitasi.
Tabiatni muhofaza qiluvchilar va fermerlarning sa’y-harakatlari Fermanagda naslchilik qiluvchi suv qushlari muvaffaqiyatli yozni boshdan kechirgach ijobiy natijalarga olib keldi.
Tabiatni muhofaza qilish guruhi Qirol Charlz IIIning nufuzli mukofoti bilan taqdirlandi.