Oltin narxi birinchi marta 3,000 dollarga yetdi, chunki global savdo urushi tufayli iqtisodiy beqarorlikdan qochish uchun talab ortdi.
Oltin juma kuni 3,004.86 dollarga yetdi, 2025-yil boshidan beri narxi 14% ga oshdi.
Oltin investitsiyalarga xavfsizroq aktiv sifatida qaraladi va iqtisodiy beqarorlik paytida talab ortadi.
AQSh va uning eng yirik savdo sheriklari o’rtasidagi global savdo urushi moliyaviy bozorlarni beqaror qildi va dunyo bo’ylab iqtisodiyot va iste’molchilar uchun ta’sirini qo’zg’atdi.
Import qilinadigan tovarlarga solinadigan bojxona soliqlari (tariflari) narx inflyatsiyasini qo’zg’atdi, bu esa oltin narxini oshirdi.
Tariflarni joriy qilishda, korxonalar qo’shimcha xarajatlarga duch keladi, bu esa iste’molchilarga sotiladigan mahsulotlarning narxini oshirishi mumkin.
Chorshanba kuni AQSh prezidenti Donald Tramp Yevropa Ittifoqi (EI) dan keladigan alkogol mahsulotlari uchun 200% tarif joriy qilish bilan tahdid qildi.
Bu e’lon AQSh prezidentining barcha po’lat va alyumin importlariga tariflar joriy qilishiga javoban EI tomonidan qabul qilingan 50% soliqni joriy qilish rejasining bir qismi edi.
AQSh prezidenti Xitoydan keladigan importlar uchun tariflarni kamida 20% ga oshirdi.
«Geosiyosiy beqarorlik va tarif o’zgarishlari fonida oltin uchun talab kuchli», – deydi Standart Chartered kompaniyasining qimmatbaho metallar analitigi Suki Kuper.
Hargreaves Lansdown fondi tadqiqot boshlig’i Viktoriya Hasler oltin narxining hozirgi holatida ikkita asosiy omil borligini ta’kidladi.
«Trampning tariflari va ijtimoiy tarmoqlardagi izohlari, shuningdek, O’rta Sharq va Rossiya/Ukraina mojarolarida beqarorlik yuqori va ortib bormoqda», – deydi u.
«Bozorlar beqarorlikni yomon ko’radi. Bu dinamika oltin narxini yangi cho’qqilarga yetkazdi.»
Ikkinchi katta omil markaziy banklar tomonidan oltin sotib olish edi, deb Hasler aytdi, ammo bu sabablarning aniq sababi aniqlanmadi. «Bu AQSh dollari rezervlarini diversifikatsiya qilish istagi bilan bog’liq bo’lishi mumkin.»
«Yuqoridagi ikkala omil ham hozirgi kunda saqlanib qolmoqda va ular yaqin kelajakda kamayishini ko’rmayapman.»
Oltin narxining cho’qqilari va pastki nuqtalari iqtisodiy tarixning muhim voqealarida sodir bo’ldi. 2007-yilda global moliyaviy inqiroz boshlanishi paytida investitsiyalar oltinni xavfsizroq aktiv sifatida sotib oldilar, bu esa narxini oshirdi.
AJ Bell investitsiya direktori Russ Mould Jahon Oltin Kengashi ma’lumotlariga ko’ra, markaziy banklar o’z rezervlariga 2022-yilda 1,045 tonna oltin qo’shganini aytdi – bu ketma-ket uchinchi yil 1,000 tonnadan ortiq oltin sotib olingan.
U «oltinning haqiqatdan ham yoritilayotgan davr» ekanligini aytdi.
2018-yil oxirida oltin narxi 1,200 dollarga tushganidan beri, Mould aytdi, narx «birin-ketin yuqori ko’tarildi», bu Covid-19 pandemiyasi va hukumat defitsitlari oshishi tufayli investitsiyalar oltinni qayta qadrlay boshlagan.
«Bu masalalarning qaysi biri hozirgi oltin qayta tiklanishining asosiy omili ekanligini aniqlash qiyin, ayniqsa Donald Trampning tariflari inflyatsion (yoki stagflyatsion) ta’sirini qanday qilib, va ular AQSh prezidentining umid qilgan soliqni qisqartirish uchun qanday foydali ekanligini bahslashmoqda», – deydi u.
AQSh prezidenti siyosatidan voz kechishni talab qilmaydi, chunki aktsiyalar tushadi.
AQSh prezidentining AQSh fond bozori ishlashiga bo’lgan ishonchi o’zgarishi – o’tgan yillarda prezidentning ishonchi ortib, keyin esa pasayib ketdi.
Global sotilish AQSh aktsiyalari tushishi tufayli Yevropada susaydi, prezident Tramp iqtisodiyot «o’tish» jarayonida ekanligini aytdi.
Hindistonda birinchi marta aksiyadorlik bozorida sarmoya kiritishni boshladi, ammo so’nggi qulashdan keyin investitsiyalar xavotirda qoldi.
Hindistonning bozor regulyatori yaqinda o’n ikkita moliyaviy ta’sirchanlikni taqiqladi.