Soʻnggi ijtimoiy tarmoqlardagi postlarda Xalqaro Valyuta Jamgʻarmasi (XVJ) va boshqa xalqaro tashkilotlarning tavsiyalari asosida Oʻzbekistonda pensiya yoshini oshirish ehtimoli haqida mish-mishlar tarqaldi. O‘zbekiston Respublikasi Pensiya jamg‘armasi bu da’volarga javob beruvchi bayonot berdi.
Bayonotga ko’ra, O’zbekistonda pensiya tizimini isloh qilish bo’yicha yakuniy qaror qabul qilinmagan. Hozirda bu masala ko’rib chiqilmoqda, tahlil va takliflar ishlab chiqilmoqda.
Vazirlar Mahkamasining qaroriga muvofiq davlat pensiya tizimidagi mavjud muammolarni tahlil qilish bo‘yicha ishchi guruh tuzildi. Guruhning vazifasi tizimning barqarorligini ta’minlash va ijtimoiy adolatni mustahkamlash bo’yicha takliflar tayyorlash, yetakchi xalqaro tajribalarga asoslangan holda davlat pensiya tizimini isloh qilishning loyiha konsepsiyasini ishlab chiqishdan iborat.
Bundan tashqari, «O’zbekiston – 2030» strategiyasini amalga oshirish bo’yicha «Yoshlarni qo’llab-quvvatlash va biznes yili» deb belgilangan Davlat dasturida ushbu takliflarga hissa qo’shish uchun mahalliy va xalqaro ekspertlarni jalb qilish bo’yicha qoidalar mavjud.
Shu maqsadda 2024-yil dekabr oyida Toshkent shahrida XVJ, Jahon banki, Osiyo taraqqiyot banki (OTB) va Xalqaro mehnat tashkiloti (XMT) ishtirokida pensiya islohotlarining asosiy yo‘nalishlarini muhokama qilishga bag‘ishlangan xalqaro seminar bo‘lib o‘tdi.
2025-yil 1-may kuni tayyorlangan takliflar va pensiya tizimining aktuariy baholash imkoniyatlarini muhokama qilish uchun Xalqaro mehnat tashkiloti vakillari bilan uchrashuv bo‘lib o‘tdi. 12-may kuni islohot konsepsiyasining loyihasi bo‘yicha berilgan tavsiyalarni muhokama qilish uchun Xalqaro maslahat kengashining yig‘ilishi bo‘lib o‘tdi.
10-11-iyun kunlari Pensiya va ijtimoiy fondlar xalqaro assotsiatsiyasidan kelgan ekspert pensiya tizimini isloh qilish bo’yicha takliflarni batafsil tahlil qildi.
Taklif etilayotgan o’zgarishlar quyidagilarga ustuvor ahamiyat beradi:
Xalqaro ekspertlarning tavsiyalari qanday?
Ijtimoiy tarmoqlarda tarqalayotgan hujjatlar xalqaro tashkilotlar tomonidan O‘zbekiston hukumati uchun tayyorlangan tavsiyalar va maslahatlar paketini tashkil etadi.
Ushbu tavsiyalar yakuniy qaror emas, balki islohot yo’nalishlariga yo’nalish beruvchi potentsial variantlar sifatida ko’rib chiqilmoqda.
XVJ, Jahon banki, OTB va XMTning umumiy tavsiyalari quyidagilarni o’z ichiga oladi:
Xalqaro maslahat kengashi O’zbekistondagi demografik o’zgarishlarni hisobga olgan holda quyidagilarni tavsiya qiladi:
Pensiya va ijtimoiy fondlar xalqaro assotsiatsiyasining eksperti quyidagilarni taklif qiladi:
Pensiya jamg’armasi barcha ushbu tavsiyalar hozirda ishchi guruhi tomonidan puxta ko’rib chiqilayotganini ta’kidladi. Ularning O’zbekiston sharoitlariga mosligi va aholining turmush darajasiga ta’siri tahlil qilinmoqda.
«O’zbekistonda pensiya yoshini oshirish bo’yicha yakuniy qaror qabul qilinmaganligini alohida ta’kidlash lozim», – deyiladi jamg’armaning xabarida.
Pensiya tizimiga, jumladan, pensiya yoshi masalalariga kiritiladigan har qanday o‘zgartirishlar fuqarolarning fikri va manfaatlarini hisobga olgan holda keng jamoatchilik muhokamasidan so‘ng bosqichma-bosqich amalga oshiriladi.
Hozirda O’zbekistonda pensiya yoshi quyidagicha:
Erkaklar uchun kamida 25 yil va ayollar uchun 20 yil mehnat staji ham talab qilinadi.