23 iyul kuni prezident Shavkat Mirziyoyev Hisob palatasining faoliyati va ijro tizimini takomillashtirish bo‘yicha chora-tadbirlar haqida taqdimotni qabul qildi, deb xabar beradi prezident matbuot xizmati.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2024-yil 10-iyuldagi “Byudjet mablag‘laridan foydalanish ustidan moliyaviy nazoratni kuchaytirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi farmoniga muvofiq Hisob palatasining metodologiyasi o‘zgartirildi va vakolatlari kengaytirildi. Idora eskirgan tekshiruv shakllaridan voz kechib, moliyaviy, muvofiqlik, samaradorlik va strategik auditlarni o‘z ichiga olgan yangi yondashuvlarni joriy etdi.
Hisob palatasi endilikda nafaqat nazorat qiluvchi organ, balki byudjet intizomiga rioya etilishini rag‘batlantiruvchi sherik sifatida ham faoliyat yuritadi. Shu munosabat bilan, asosiy e’tibor moliyaviy intizom buzilishlarining oldini olish va ularning kelib chiqish sabablarini tahlil qilishga qaratiladi.
Ta’kidlash joizki, joriy yilning birinchi olti oyi davomida audit tadbirlari natijasida byudjetning samarasiz xarajatlari 5,6 trillion so‘mga qisqardi va byudjet uchun qo‘shimcha 5 trillion so‘mlik daromad zaxiralari aniqlandi.
Mamlakat iqtisodiyoti barqaror o‘sishda davom etar ekan, moliyaviy nazorat ko‘lami ham oshib bormoqda. Raqamlashtirish buni ta’minlashning eng samarali vositasi hisoblanadi. Shu maqsadda «Masofaviy audit» axborot tizimi joriy etildi, u allaqachon 4 trillion so‘mlik qonunbuzarliklarni bartaraf etishga yordam berdi.
Taqdimot davomida qonunbuzarliklarga sabab bo‘luvchi omillarni bartaraf etish uchun tizimga sun’iy intellekt elementlarini joriy etish vazifasi qo‘yildi.
O‘tgan yili 12 ta vazirlikda tashkil etilgan moliyaviy nazorat holat markazlarining samaradorligi qayd etildi. Ushbu tizimni yana 10 ta vazirlik va idoraga kengaytirish to‘g‘risida qaror qabul qilindi. Bundan tashqari, byudjet tashkilotlarida ichki audit va ichki nazorat tizimlarini takomillashtirish, shuningdek, Hisob palatasi bilan axborot almashinuvini kuchaytirish bo‘yicha ko‘rsatmalar berildi.
Prezident farmoniga muvofiq, davlat auditi bosqichma-bosqich xalqaro standartlarga moslashtirilmoqda. Yil davomida Hisob palatasi xodimlari xalqaro auditorlar bilan hamkorlik qilib, ularning tajribasini o‘zlashtirdilar. Natijada, tashqi qarzlar orqali amalga oshirilayotgan loyihalar endilikda xalqaro mezonlar asosida audit qilinadi. Bunday loyihalarning dastlabki bosqichlaridan boshlab audit o‘tkazish muhimligi ta’kidlandi.
16-iyun kuni islohotlar samaradorligini tahlil qilishga bag‘ishlangan videokonferensiyada Hisob palatasiga barcha hududlarda «Xalq nazorati» platformasini joriy etish topshirildi. Taqdimotda boshlangan ishlar va ushbu loyihani amalga oshirish uchun zarur chora-tadbirlar namoyish etildi.
Platforma fuqarolarga qurilish, infratuzilma, kommunal xizmatlar, ichimlik suvi, energiya ta’minoti, transport va yo‘llar bilan bog‘liq muammolar haqida xabar berish imkonini beradi. Barcha vazirliklar, idoralar va hokimiyatlar ularni tezda hal qilish uchun tizimga ulanadi.
Hozirda sun’iy intellektga asoslangan platformani takomillashtirish, vertikal nazorat tizimini joriy etish va qo‘ng‘iroqlar markazlarini yaratish bo‘yicha ishlar davom ettirilmoqda.
Davlat rahbari mas’ul shaxslarga ijro intizomini mustahkamlash, byudjet mablag‘laridan maqsadli va oqilona foydalanishni ta’minlash bo‘yicha ko‘rsatmalar berdi.