NATO boshlig’i keskin ogohlantirish bilan chiqdi va Rossiya kelgusi besh yil ichida a’zo davlatga hujum qilishi mumkinligini aytdi.
«Rossiya allaqachon bizning jamiyatlarimizga qarshi yashirin kampaniyasini kuchaytirmoqda», dedi Mark Rutte Germaniyada qilgan nutqida. «Biz bobolarimiz yoki katta bobolarimiz boshidan kechirgan urush miqyosiga tayyor bo’lishimiz kerak.»
Uning so’zlari avvalroq G’arb razvedka agentliklari tomonidan Rossiyaning niyatlari haqida aytilgan shunga o’xshash baholarga mos keladi, Moskva buni asossiz vahima deb rad etdi.
Rutte ehtiyotkorligi AQSh prezidenti Donald Trumpning 2022-yil fevral oyida boshlangan Rossiyaning Ukrainaga to’liq miqyosli bostirib kirishini tugatishga urinishi bilan birga keldi.
Shu oyning boshida Rossiya prezidenti Vladimir Putin o’z mamlakati Yevropa bilan urush olib borishni rejalashtirmaganligini, lekin agar Yevropa mojaroni boshlasa, «hozir» tayyor bo’lishini aytdi.
Biroq, 2022-yilda Moskva tomonidan xuddi shunday kafolatlar berilgan edi, ko’p o’tmay taxminan 200 000 rus askari chegarani kesib o’tib, Ukrainaga bostirib kirdi.
Putin Yevropa davlatlarini AQShning Ukrainada tinchlik o’rnatish borasidagi sa’y-harakatlariga to’sqinlik qilishda aybladi va Ukrainaning Yevropalik ittifoqchilari tomonidan AQShning Rossiyaga yordam beruvchi tinchlik rejasini o’zgartirishga urinishdagi so’nggi roliga ishora qildi.
Biroq, NATO bosh kotibi Berlinda Putinning bayonotlari samimiy emasligini aytdi.
Uning ta’kidlashicha, Yevropa xavfsizligini kafolatlash uchun Ukrainani qo’llab-quvvatlash juda muhim.
«Tasavvur qiling-a, agar Putin o’z yo’liga erishganida; Ukraina Rossiya okkupatsiyasi ostida, uning kuchlari NATO bilan uzoqroq chegara bo’ylab bosim o’tkazmoqda va bizga qarshi qurolli hujum xavfi sezilarli darajada oshgan.»
Rossiya iqtisodiyoti uch yildan ortiq vaqtdan beri urush holatida ishlamoqda, uning fabrikalari doimiy ravishda dronlar, raketalar va artilleriya snaryadlari ishlab chiqarishni ko’paytirmoqda.
Kiel Jahon Iqtisodiyoti Instituti tomonidan yaqinda e’lon qilingan hisobotga ko’ra, Rossiya har oyda taxminan 150 ta tank, 550 ta piyodalar jangovar mashinasi, 120 ta Lancet droni va 50 dan ortiq artilleriya qismini ishlab chiqaradi.
Buyuk Britaniya va uning G’arbiy ittifoqchilarining aksariyati ishlab chiqarishning shunga o’xshash darajasiga erishishdan yiroq.
Tahlilchilarning fikriga ko’ra, G’arbiy Yevropa fabrikalarining Rossiyaning ommaviy ishlab chiqarish imkoniyatlariga yaqinlashishi uchun yillar kerak bo’ladi.
Frantsiya va Germaniya yaqinda 18 yoshli o’smirlar uchun ixtiyoriy harbiy xizmat tizimini qayta tiklash bo’yicha chora-tadbirlarni ko’rdi.
Kiber hujumlar, dezinformatsiya kampaniyalari va NATO davlatlaridagi aeroportlar va harbiy bazalar yaqinida dronlarni uchirish kabi ko’pincha rad etib bo’lmaydigan harakatlar bilan tavsiflangan «gibrid» yoki «kulrang zona» urushi bu yil kuchaydi.
Xavotirli bo’lsa-da, bu voqealar Rossiyaning NATO a’zosiga harbiy hujumidan kelib chiqadigan potentsial inqiroz bilan taqqoslaganda hech narsa emas, ayniqsa, agar bu hududni egallash va qurbonlar bilan bog’liq bo’lsa.
NATO 30 ta Yevropa davlatini, shuningdek, Kanada va AQShni, alyansning eng kuchli harbiy a’zosini o’z ichiga oladi.
Trumpning bosimi ostida uning a’zolari harbiy xarajatlarni ko’paytirishga va’da berishdi.
«NATOning o’z mudofaasi hozircha ushlab tura oladi», deb ogohlantirdi Rutte Berlinda, ammo mojaro Yevropaga «qo’shni» bo’lgan va u «juda ko’pchilik xotirjam, juda ko’pchilik shoshilinchlikni sezmayapti, juda ko’pchilik vaqt biz tomonda deb hisoblaydi» deb qo’rqdi.
«Ittifoqdoshlarning mudofaa xarajatlari va ishlab chiqarishi tez sur’atlar bilan oshishi kerak, qurolli kuchlarimiz bizni xavfsiz saqlash uchun zarur bo’lgan narsaga ega bo’lishi kerak», dedi NATO boshlig’i.
Rossiya elchisi havo harakatini nazorat qilishga kiber hujum va saylovga aralashishga urinish bo’yicha chaqirildi.
Harbiylar vaziri «urush soyasi Yevropa eshigini taqillatmoqda» deb ogohlantirgan paytda qayta ko’rib chiqish amalga oshirilmoqda.
Buyuk Britaniya Krasnodarni Shimoliy dengizdan Dover bo’g’ozi orqali suzib o’tayotganini kuzatganini aytdi.
Gumonlanuvchiga qarshi ayblovlar orasida Qrimdagi qadimiy shaharni noqonuniy qazish ham bor.
Ukraina «muhim lahzada», deydi Buyuk Britaniya, Frantsiya va Germaniya rahbarlari Donald Trump bilan qo’shma suhbatdan so’ng.