Elon Musk yana bir bor Prezident Donald Trampning imzo qўйилган soliq va xarajatlar to‘g‘risidagi qonun loyihasini qoralab, amerikaliklarni Vashingtondagi vakillariga uni rad etish bo‘yicha bosim o‘tkazishga chaqirdi.
Mazkur qonun loyihasida soliqlarni sezilarli darajada kamaytirish va mudofaa xarajatlarini oshirish nazarda tutilgan bo‘lib, u o‘tgan oy Kongressning Vakillar palatasida qabul qilingan va Senat ko‘rib chiqishini kutmoqda.
Texnologiyalar sohasidagi tadbirkor oldinroq X platformasida ushbu qonun loyihasi AQSh byudjeti taqchilligini kuchaytirib, amerikaliklarni chidab bo‘lmas qarz bilan yuklaydi, degan edi.
Yaqinda u uni «jirkanch yomonlik» deb atadi va bu o‘zi bilan Prezident o‘rtasidagi tobora ortib borayotgan kelishmovchilikni ko‘rsatdi.
Prezident Tramp tomonidan qo‘llab-quvvatlangan ushbu qonun loyihasi qabul qilingan taqdirda uning ikkinchi muddatdagi dasturi uchun muhim ahamiyat kasb etadi.
Musk uni qo‘llab-quvvatlaganlarni qoralab, yaqinlashib kelayotgan oraliq saylovlarda ushbu siyosatchilarga qarshi ehtimoliy qiyinchiliklarga ishora qildi.
O‘z jamoasi «Doge» bilan birgalikda 129 kun davomida ma’muriyatga xarajatlarni kamaytirish bo‘yicha maslahat berganidan so‘ng, Muskning ommaviy tanqidlari hukumatdan ketganidan keyin Tramp bilan birinchi jiddiy kelishmovchiligini bildiradi, u ilgari ushbu rejani «hafsalasini pir qiluvchi» deb atagan edi.
Muskning tvitingidan so‘ng, Oq Uy raddiya berib, taqchillikning oshishi haqidagi da’volarni «aldamchi» deb rad etdi.
«Har bir halol mezon bo‘yicha, Prezident Donald J. Trampning «Bitta katta chiroyli qonun loyihasi» AQShning moliyaviy traektoriyasini sezilarli darajada yaxshilaydi va misli ko‘rilmagan iqtisodiy o‘sish davrini boshlaydi», deyiladi bayonotda.
Bayonotda Musk yoki uning tvitlari haqida hech narsa aytilmagan. BBC Oq Uyga izoh berish uchun murojaat qildi.
Janubiy Afrika fuqarosi bo‘lgan milliarderning Tramp ma’muriyatidagi faoliyati 31-may kuni yakunlandi, garchi Tramp «u har doim biz bilan bo‘ladi va har tomonlama yordam beradi» degan bo‘lsa-da.
Hozirgi taxminlarga ko‘ra, Tramp «katta chiroyli qonun loyihasi» deb atagan ushbu qonun loyihasi keyingi moliyaviy yilda byudjet taqchilligini taxminan 600 milliard dollarga oshirishi mumkin.
Musk qonun loyihasidagi xarajatlarni «g‘azablantiruvchi» va «cho‘chqa go‘shti bilan to‘ldirilgan» deb tanqid qilib, uning taqchillikni juda oshirib yuborishini va amerikalik fuqarolarni chidab bo‘lmas qarz bilan yuklashini ta’kidladi.
AQSh siyosatida «cho‘chqa go‘shti» qonun chiqaruvchilarning saylov okruglaridagi loyihalarga sarf-xarajatlarni bildiradi.
Musk ilgari Trampning dasturiga qarshi chiqqan respublikachilarga qarshi kampaniyalarni moliyalashtirishga va’da bergan edi. U qonun loyihasini qo‘llab-quvvatlaganlarni saylov natijalari ularga ta’sir qilishi haqida ogohlantirdi.
«Keyingi yilning noyabrida biz amerikalik xalqni aldagan barcha siyosatchilarni ishdan bo‘shatamiz», deb yozgan u.
Muskning fikrlariga javoban, Oq Uy matbuot kotibi Karolin Levit «Prezident allaqachon Elon Muskning ushbu qonun loyihasiga munosabatini biladi» dedi.
«Bu bitta, katta, chiroyli qonun loyihasi», deb qo‘shimcha qildi u. «Va u bunga sodiq qoladi.»
Qonun chiqaruvchi hujjat 2017-yildagi muddati tugayotgan soliq imtiyozlarini uzaytiradi, mudofaa xarajatlarini oshiradi va ma’muriyatning immigratsiya nazorati rejalari uchun mablag‘ ajratadi.
U shuningdek, davlat qarzi limitini 4 trillion dollargacha oshiradi, bu moliyaviy konservatorlar tomonidan qarshi chiqilgan qadam.
Muskning tanqidlari qonun loyihasi bo‘yicha respublikachilar ichidagi kengroq bo‘linishni aks ettiradi, bu qonun loyihasi Vakillar palatasi tomonidan qabul qilinishi paytida partiya ichida qarshilikka duch kelgan edi.
Senat ko‘rib chiqishi boshlandi va tor respublikachilar nazorati ostida bo‘lgan palatada allaqachon kelishmovchiliklar paydo bo‘lmoqda.
Senator Rand Pol, agar qonun loyihasi davlat qarzi limitini oshirsa, unga qarshi chiqishini aytdi.
«Respublikachilar partiyasi bunga ovoz berganidan keyin qarz uchun javobgar bo‘ladi», dedi u CBS Newsga.
Tramp ijtimoiy tarmoqlar orqali Polning qonun loyihasini tushunishi va Kentukki shtati aholisi bilan mavqeini tanqid qilib javob berdi.
«Uning fikrlari aslida aqldan ozgan», deb yozgan Tramp.
Respublikachilar qonunchilari Muskning fikrlarini ahamiyatsiz deb baholab, Senat ko‘pchilik rahbari Jon Tyun turli fikrlarga qaramay, partiyaning qonun loyihasini davom ettirish niyatida ekanligini aytdi.
Tyun va boshqa senatorlar Tramp bilan ijobiy muhokama qilish uchun uchrashishdi va Tyun Muskning qonunchilik jarayoniga ta’sirini kamaytirdi.
«Biz oldinga siljayapmiz», dedi u va «muvaffaqiyatsizlik yo‘q» deb qo‘shimcha qildi.
Vakillar palatasi spikeri Mayk Jonson Muskning tanqidini rad etib, Muskning tashvishlarini noto‘g‘ri deb hisoblashini aytdi.
«Bu juda muhim birinchi boshlanish. Elon buni tushunmayapti», dedi Jonson.
Jonson Musk bilan so‘nggi telefon suhbatini eslatib, qonun loyihasining elektr transport vositalari uchun soliq imtiyozlariga ta’sirini, bu esa Tesla kompaniyasiga ta’sir qilishi mumkinligini ta’kidladi.
«Men buning uchun afsusdaman», dedi Jonson va suhbatdan keyin Muskning tanqidiga hayronligini bildirdi. «Men uning bu xatoga yo‘l qo‘yganidan juda afsusdaman.»
Axios ma’lumotlariga ko‘ra, Muskning tashvishlari FAA havo harakati nazorati bilan ham bog‘liq bo‘lib, uning Starlinkdan foydalanish istagi texnologik va manfaatlar to‘qnashuvi masalalari tufayli rad etilgan.
Ba’zi demokratlar Muskning fikrlarini ma’qullab, Senat ozchilik rahbari Chak Shumer shunday dedi: «Hatto Elon Musk ham… qonun loyihasi yomonligini aytdi. Biz bu qonun loyihasining qanchalik yomonligini tasavvur qilishimiz mumkin.»
Tramp va Kongress respublikachilari qonun loyihasini 4-iyulgacha qabul qilishni maqsad qilgan.
Musk Trampning saylovoldi kampaniyasini 250 million dollardan ortiq mablag‘ bilan qo‘llab-quvvatlagan.
Moliyaviy konservatorlarni tinchlantirish uchun Tramp Doge ishiga asoslanib, yana 9,4 milliard dollar miqdorida xarajatlarni kamaytirishni ko‘zlamoqda. Bu asosan xorijiy yordam, USAID va NPR va PBS davlat radioeshittirish kompaniyalariga ta’sir qiladi.
Mamlakatlar AQSh hukumati tomonidan muntazam baholashdan keyin ro‘yxatga qo‘shilishi va undan chiqarilishi mumkin.
Isroillik amerikaliklar Judi Veynshteyn Haggai (70 yosh) va uning eri Gadi (72 yosh) 2023-yil 7-oktabr hujumlari paytida halok bo‘lishgan.
Prezident Donald Tramp 12 mamlakat fuqarolarining AQShga kirishini taqiqlovchi farmon imzoladi.
AQShga kirishi taqiqlangan 12 mamlakatdan 7 tasi Afrikada joylashgan.
Yangi cheklovlar asosan Afrika va Yaqin Sharq davlatlariga taalluqli bo‘lib, turli asoslar keltirilgan.