«`html
Prezidentlar Tramp va Putin o’rtasidagi bo’lajak sammit Ukraina xaritasini majburiy va tubdan o’zgartirishga olib kelishi mumkinligi haqida taxminlar saqlanib qolmoqda.
Rossiya 2014-yildan beri Ukraina hududining katta qismiga da’vo qilib kelmoqda, bu Prezident Vladimir Putinning dastlabki tajovuzlari edi.
O’sha yili Moskva nisbatan qonsiz bosib olishni va bir necha oy ichida Qrim yarim orolini anneksiya qilishni tashkil qildi.
Bu harakatdan so’ng, sharqiy Donbas mintaqasida, xususan Donetsk va Lugansk «oblastlari»ni qamrab olgan Rossiya tomonidan qo’llab-quvvatlangan separatistik harakat paydo bo’ldi.
Bu hududda uzoq davom etgan mojaro sakkiz yil davom etdi.
Ukraina shu davr mobaynida taxminan 14 000 kishini, jumladan askarlar va tinch aholini yo’qotdi.
2022-yil fevral oyida Prezident Putin to’liq miqyosli bosqinni boshladi, natijada Rossiya kuchlari tezda Kiyev chetiga chiqib, janubda Zaporijjya va Xerson oblastlarining katta qismlarini o’z ichiga olgan sezilarli hududlarni egallab oldi.
Mojaro o’shandan beri intensivlikda o’zgarishlarni boshdan kechirdi. Rossiya hozirda 2022-yil bahoridagi holatga qaraganda kichikroq hududni nazorat qilmoqda, taxminan 27% dan 20% gacha kamaygan. Rossiya kuchlari hozirda sharqda asta-sekin va katta yo’qotishlar bilan oldinga siljimoqda.
Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy zudlik bilan hech qanday shartsiz o’t ochishni to’xtatish zarurligini ta’kidladi. Yevropa ittifoqchilari ham bu fikrni qo’llab-quvvatlab, harbiy harakatlarni to’xtatishni talab qilishdi. AQShning sobiq prezidenti Donald Tramp bu maqsadga faol ravishda intilayotganini aytdi.
Biroq, janob Tramp Alyaskada Prezident Putin bilan bo’ladigan sammiti arafasida hududiy almashinuvlar imkoniyatini o’rtaga tashladi, bu taklif Kiyevda va butun Yevropada aks-sado berdi.
Ko’rib chiqilayotgan aniq hududlar va bunday almashinuvlarning potentsial konfiguratsiyasi aniq emas, ayniqsa, ko’rib chiqilayotgan yer qonuniy ravishda Ukraina hududi sifatida tan olinganini hisobga olsak.
2025-yil avgust holatiga ko’ra, Ukraina hududiy landshafti quyidagicha:
Rossiya Lugansk va Donetskning butun hududi ustidan nazoratni mustahkamlashni maqsad qilgan.
Xabarlarga ko’ra, Prezident Putin Ukraina ikkala viloyat ichida qolgan hududiy nazoratidan voz kechishini talab qilmoqda.
Bunday imtiyoz Kiyevdan o’n minglab ukrainalik askarlar, jumladan Kramatorsk va Slovyansk kabi shaharlarni, shuningdek, shimol va g’arbda Ukraina hududini himoya qiluvchi mustahkam chiziqni himoya qilishda halok bo’lgan hududlar ustidan nazoratni topshirishni talab qiladi.
Kiyev uchun bu qiyin qaror bo’ladi. Yo’qotishlari yanada fojiali bo’lgan Moskva uchun bu g’alaba sifatida ko’riladi.
Prezident Zelenskiy seshanba kuni Ukraina Donbas mintaqasidan voz kecha olmasligini aytdi va Moskva undan mamlakatning qolgan qismiga hujumlar uchun tayanch nuqtasi sifatida foydalanishini ta’kidladi.
So’nggi kunlarda Dobropillya shahri yaqinida Rossiya harbiy faolligi kuchaydi. Biroq, bu harakatlarning strategik ahamiyati noaniqligicha qolmoqda, chunki bu Trampga Moskva ustunlikka ega ekanligini ko’rsatishga qaratilgan harakat degan taxminlar mavjud.
2022-yilda qo’lga kiritilgan Zaporijjya va Xerson haqida nima deyish mumkin?
Xabarlarga ko’ra, Rossiya o’z hujumini to’xtatishni va hozirgi front chiziqlarini muzlatishni taklif qilmoqda.
Lekin Rossiya o’zining bosib olingan hududidan voz kechishga tayyormi?
Dushanba kuni janob Tramp «okean bo’yidagi mulk» haqida gapirdi, ehtimol Azov dengizi yoki Qora dengiz bo’yidagi qirg’oq chizig’ining qismlarini nazarda tutgan.
Biroq, bu mintaqa Rossiyani bosib olingan Qrim bilan bog’laydigan strategik jihatdan muhim quruqlik ko’prigini tashkil qiladi.
Prezident Putinning bu hududni nazorat qilishdan voz kechishiga rozi bo’lishini tasavvur qilish qiyin. Donetsk va Lugansk kabi, u bu hududlarni Rossiyaning bir qismi deb hisoblaydi va uch yil oldin soxta deb tan olingan referendumlardan so’ng ularni noqonuniy ravishda anneksiya qilgan.
Ukraina va Yevropa uchun muhokamalarning bu dastlabki bosqichida hududiy almashinuvlar maqbul variant emas.
Kelajakdagi chegaralar bo’yicha munozaralar oxir-oqibat yuzaga kelishi mumkin, ammo faqat harbiy harakatlar to’xtatilgandan va Ukraina xavfsizligi uchun kafolatlar o’rnatilgandan so’ng.
Kim Chen In Moskvani artilleriya, raketalar bilan ta’minlaydi va BBC tergovi ko’rsatganidek, «qulga o’xshash» sharoitlarda ishlaydigan ishchilar bilan ta’minlaydi.
YeI «Ukraina xalqi o’z kelajagini hal qilish erkinligiga ega bo’lishi kerak» dedi.
Moskvaning Ukrainadagi urushi ishchi kuchi havzalarini quritar ekan, 50 000 dan ortiq shimoliy koreyaliklar Rossiyaga ishga yuboriladi.
AQSh prezidenti juma kuni Putin bilan bo’ladigan muzokaralar Rossiyani Ukrainadagi urushni tugatishga undashga qaratilgan «tanishuv uchrashuvi» bo’lishini aytdi.
AQSh prezidenti Alyaskada Rossiya prezidenti Putin bilan o’t ochishni to’xtatish bo’yicha uchrashishi rejalashtirilgan.
«`