Ichki ishlar vaziri ayollarga va qizlarga nisbatan zo’ravonlikni «milliy favqulodda holat» deb e’lon qildi va Angliya va Uelsning har bir politsiya kuchida 2029 yilgacha ixtisoslashgan zo’rlash va jinsiy jinoyatlarni tergov qilish guruhlarini tashkil etish rejasini ochib berdi.
Ushbu tashabbus kelgusi o’n yil ichida ayollar va qizlarga nisbatan zo’ravonlikni ikki baravar kamaytirishga qaratilgan uzoq kutilgan strategiyaning bir qismidir.
Yashirin onlayn bo’linmalarni moliyalashtirish va oiladagi zo’ravonlikdan himoya qilish buyruqlarini joriy etishni o’z ichiga olgan strategiya shu yilning o’zida uch marta kechiktirilgandan so’ng payshanba kuni e’lon qilinishi rejalashtirilgan.
Shabana Mahmood hukumatdagi faoliyati uni «jinoyat adliya tizimi ayollarga nisbatan muvaffaqiyatsizlikka uchraydi» degan «tushkun xulosaga» olib kelganini aytdi.
U Laura Kuenssberg bilan yakshanba kuni bo’lib o’tgan dasturda politsiya tergovi yondashuvlaridagi nomuvofiqlikni ta’kidlab, uni «pochta indeksi lotereyasi» deb ta’rifladi.
Hukumatning ta’kidlashicha, yangi guruhlar zo’rlash va jinsiy jinoyatlar bo’yicha ishlarni yuritishda ixtisoslashgan ko’nikmalarga ega bo’lgan ofitserlardan iborat bo’ladi.
Shuningdek, xodimlarga jabrlanuvchilar va zo’ravonlarning nuqtai nazarlarini tushunish uchun tegishli treninglar berilishi aytilgan.
Hozirda politsiya kuchlarining 50% dan ortig’ida shunday guruhlar mavjud bo’lsa-da, hukumat 2029 yilgacha har bir kuchda maxsus ofitserlar bo’lishini ta’minlashni maqsad qilgan.
Metropoliten politsiyasi komissari Ser Mark Rowley ushbu tashabbusni olqishladi va hukumat Metning mavjud V100 dasturida qo’llaniladigan taktikani takrorlashini ta’kidladi.
Ushbu dastur ayollarga nisbatan eng yuqori xavfni tug’diradigan erkaklarni aniqlash va ularga qarshi kurashish uchun ma’lumotlardan foydalanadi.
Ser Markning ta’kidlashicha, Met «biz terrorizmga qarshi kurashishda qo’llaydigan qat’iyatlilikni ayollar va qizlarga nisbatan zo’ravonlikka qarshi kurashish uchun ham qo’llaymiz», shuningdek, «Biz zo’ravonlik sodir etuvchi erkaklarni ta’qib qilish va jazolashga qaratilgan butunlay yangi tizimni yaratdik va hukumat hozir barcha kuchlardan xuddi shu printsipga ega bo’lishni so’rayotganidan mamnunman.»
Bundan tashqari, so’nggi bir yil davomida sinovdan o’tkazilgan oiladagi zo’ravonlikdan himoya qilish buyruqlarini Angliya va Uelsda joriy etish e’lon qilindi.
Ushbu buyruqlar shaxslarga jabrlanuvchilar bilan bog’lanishni, ularning uylariga tashrif buyurishni yoki onlaynda zararli kontentni joylashtirishni taqiqlashi mumkin va majburiy yoki nazorat qiluvchi xatti-harakatlar bilan bog’liq hollarda qo’llanilishi mumkin. Buyruqni buzish jinoiy javobgarlikka tortilishga asos bo’ladi.
Mahmoodning ta’kidlashicha, ushbu buyruqlarning samaradorligi bo’yicha pilot dasturlardan olingan dastlabki dalillar «juda, juda ijobiy» bo’lib, buzilishlar uchun ko’plab hibsga olishlar bo’lgan.
«Ushbu buyruqlarning haqiqatan ham farq qiladigan jihati shundaki, ular buyruqni amalga oshirish uchun o’z zo’ravonini huquqiy tizimning turli qismlarida ta’qib qilish mas’uliyatini ayolning, jabrlanuvchining o’zidan olib tashlaydi va aslida uni politsiyaga yuklaydi», dedi u.
Internetda ayollar va qizlarni ta’qib qiluvchi shaxslarga qarshi kurashish uchun onlayn rejimda ishlaydigan politsiya xodimlarining maxsus yashirin bo’linmalariga qariyb 2 million funt sarmoya kiritiladi.
Hukumat, shuningdek, Klare qonunini ta’qib qilish, jinsiy tajovuz va ta’qib kabi jinoyatlarni qamrab olish uchun kengaytirishni ko’rib chiqmoqda.
Ushbu qonun 2009 yilda zo’ravonlik tarixiga ega bo’lgan sobiq yigiti tomonidan o’ldirilgan Klare Vud xotirasiga bag’ishlab qabul qilingan.
Hozirda u shaxslarga sherigining yoki sobiq sherigining oiladagi zo’ravonlik tarixi to’g’risida politsiyadan ma’lumot so’rashga imkon beradi.
Shu oyning boshida e’lon qilingan hisobotda Angliya va Uelsdagi politsiya kuchlarining to’rtdan bir qismidan ko’prog’i jinsiy jinoyatlarni tergov qilish uchun asosiy siyosatlarni amalga oshirmaganligi aniqlandi.
Unda ayollarga nisbatan jamoat joylarida jinsiy motivlangan jinoyatlarning keng tarqalgani ta’kidlangan, mavjud ma’lumotlarning cheklanganligi tanqid qilingan va yirtqichlarning jinoyat sodir etishining oldini olish uchun zudlik bilan chora ko’rishga chaqirilgan.
Hukumat strategiyasi sezilarli kechikishlarga duch keldi, dastlab bahorda e’lon qilinishi kutilgan edi.
O’tgan yilgi umumiy saylov manifestida Leyboristlar partiyasi «jinoyatchilarga qarshi kurashish va zo’ravonlik va suiiste’mollikning asosiy sabablarini bartaraf etish uchun mavjud bo’lgan barcha hukumat vositalaridan foydalanishga» va’da berdi.
Seshanba kuni Jamoalar palatasining uchta qo’mita raislari rejalarni nashr etishdagi takroriy kechikishlar yuzasidan o’z xavotirlarini bildirdilar.
BBC avvalroq o’g’il bolalar va yosh yigitlar o’rtasida munosabatni o’zgartirish takliflarning markazida bo’lishini xabar qilgan edi.
Strategiya uchta asosiy maqsadga asoslanganligi tushuniladi: yosh yigitlarning radikallashuvining oldini olish, zo’ravonlarni to’xtatish va jabrlanuvchilarni qo’llab-quvvatlash.
Ba’zi oiladagi zo’ravonlikdan omon qolganlar BBCga muhokama qilish vaqti tugaganini va ushbu chora-tadbirlar tezda amalga oshirilishi kerakligini aytdilar.
Konservativ soya ichki ishlar vaziri Kris Filip bu e’lonni «juda kam, juda kech» deb ta’rifladi.
Laura Kuenssberg bilan suhbatda u hukumatga o’z strategiyasini ishlab chiqish uchun bir yarim yil kerak bo’lganidan va ajratilgan mablag’ «juda oz miqdor» bo’lganidan «hafsalasi pir bo’lganini» aytdi.
U avvalgi konservativ hukumat va hozirgi Leyboristlar hukumatining bu muammoni hal qilishda nima uchun qiynalganligi haqida so’ralganda, u har ikki partiya ham bu masalaga «jiddiy» qarashini, ammo jinoyat adliya tizimi «juda sekin va byurokratik» ekanligini ta’kidladi.
Uning fikricha, 2017 yilda sud jarayoni to’xtatilgandan so’ng amalga oshirilgan dalillarni oshkor qilishdagi o’zgarishlar «butun tizimni sekinlashtirgan».
Qonun Jeyd Uord sobiq sherigi tomonidan bolalari yaqinida uxlayotgan paytda o’ldirilganidan keyin qabul qilindi.
Keti Yeyts ayollarni tanishuv ilovalarida «yaxshi yigitlar» niqobi ostida yashiringan begonalardan ehtiyot bo’lishga ogohlantirmoqchi.
Ayollar va qizlarga nisbatan zo’ravonlikka qarshi kurash bo’yicha konferentsiyada siyosatchilar uchun harakatlar belgilab berildi.
Agar deputatlar ma’qullasa, boshpana xizmatlari va xavfsiz turar joy uchun yiliga 170 000 funt sterling oladi.
Glostershir politsiyasiga xabar qilingan har beshinchi jinoyat oiladagi zo’ravonlik bilan bog’liq.