«`html
Kamerunda jiddiy prezidentlik saylovining kutilayotgan natijalari e’lon qilinishidan oldin, bir nechta shaharlarda xavfsizlik kuchlari va yuzlab namoyishchilar o’rtasida to’qnashuvlar kelib chiqdi.
Shimoliy tayanch nuqtasi bo’lgan Garua shahrida politsiya muxolifat nomzodi Issa Tchiroma Bakary tarafdorlariga qarshi ko’zdan yosh oqizuvchi gaz va suv purkagichlarini ishlatdi.
Namoyishchilar hukmron Kamerun Xalq Demokratik Harakati (KXDH) tomonidan muxolifat yetakchisidan «g’alabani o’g’irlash» sxemasi ekanligini da’vo qilib, qoraladi.
Tchiroma Bakary amaldagi prezident Pol Biya hokimiyatini 43 yildan beri ushlab turganiga qarshi chiqib, 12-oktabrda bo’lib o’tgan prezidentlik saylovlarida g’alaba qozonganini ta’kidlamoqda. KXDH partiyasi bu da’volarni rad etdi.
Namoyishlar Tchiroma Bakaryning o’z tarafdorlariga, mamlakat ichida ham, diasporada ham, tinchlik yo’li bilan yurish va «Kamerunni ozod qilish» haqidagi chaqirig’idan so’ng boshlandi.
Hukumatlar Kamerun konstitutsiyaviy kengashi rasmiy saylov natijalarini e’lon qilishi rejalashtirilgan dushanbagacha yig’ilishlarga taqiq qo’ydi.
Garua shahrida namoyishlar dastlab tinch yo’l bilan boshlangan bo’lsa-da, xavfsizlik kuchlari Tchiroma Bakaryni qo’llab-quvvatlash uchun yig’ilgan yuzlab odamlarni tarqatish uchun ko’zdan yosh oqizuvchi gaz ishlatgach, keskinlik kuchaydi.
«Biz bu yerga tartibsizlik uchun kelganimiz yo’q. Biz ovoz berishning haqiqatini talab qilmoqdamiz», – deyiladi namoyishchilardan birining plakatida.
Bir namoyishchi AQSh prezidenti Donald Trumpdan yordam so’rab murojaat qilgan banner ko’tarib yurgani kuzatildi.
«Biz bu yerga g’alabamizni talab qilish uchun keldik. Biz tinchlik yo’li bilan yurish qilyapmiz, bu barcha kamerunliklar uchun – har bir inson uchun fuqarolik huquqidir», – dedi yana bir namoyishchi.
Tarafdorlar janubi-g’arbdagi shahar bo’lgan Duala ko’chalariga ham chiqishdi. Reuters axborot agentligining xabar berishicha, namoyishchilar «Biz Tchiromani xohlaymiz, biz Tchiromani xohlaymiz» deb hayqirishgan.
Tchiroma Bakary avvalroq BBCga bergan intervyusida o’g’irlangan ovozni qabul qilmasligini aytgan edi.
Uning ta’kidlashicha, uning jamoasi alohida saylov uchastkalaridan olingan natijalar asosida keng qamrovli ma’lumot to’plagan.
Ijtimoiy tarmoqlarda tarqatilgan video bayonotda Tchiroma Bakary saylovchilarning 80 foizini ifodalovchi qaytarilishlarga asoslanib, taxminan 55 foiz ovoz bilan saylovda g’alaba qozonganini ta’kidladi.
76 yoshli sobiq hukumat vaziri 43 yildan beri hokimiyatda bo’lgan Biya bilan aloqani uzdi, 92 yoshli Biya esa yana bir muddatga intilmoqda.
KXDH Tchiroma Bakaryning g’alaba haqidagi da’volarini rad etdi, bir necha rasmiylar ularni noqonuniy deb ta’riflashdi, chunki faqat konstitutsiyaviy kengash rasmiy natijalarni e’lon qilishga vakolatli.
Muxolifat tarafdorlari 12-oktabrdagi so’rovnoma qutilarni to’ldirish kabi qonunbuzarliklar bilan buzilganini da’vo qilishdi.
Konstitutsiyaviy kengash sudyalari qonunbuzarliklar to’g’risida yetarli dalil yo’qligi yoki natijalarni bekor qilish uchun yurisdiksiya yo’qligini aytib, sakkizta iltimosnomani rad etishdi.
Tchiroma Bakary kengashga shikoyat qilishdan bosh tortdi, uning sudyalari Biya tomonidan tayinlangan, aksincha, o’zini «qonuniy va qonuniy prezident» deb e’lon qilishni tanladi.
Garua shahrida tug’ilgan Tchiroma Bakary Fransiyada muhandis bo’lib tahsil olgan, so’ngra Kamerunga qaytib, milliy temir yo’l kompaniyasida ishlagan.
1984-yilda u prezident Biyani ag’darishga urinishda ishtirok etganlikda ayblanib qamoqqa olingan. Ayblovni rad etganiga va hech qachon hukm qilinmaganiga qaramay, Tchiroma Bakary olti yil qamoqda o’tkazdi.
U 2009-yildan 2019-yilgacha aloqa vaziri lavozimida ham ishlagan.
Bu lavozimda va hukumatning matbuot kotibi sifatida u armiya tinch aholini o’ldirishda ayblangan Boko Haram qo’zg’oloni kabi inqirozlar paytida Biyaning hukumatini qat’iy himoya qildi.
Biroq, iyun oyida, umumiy saylovlardan atigi to’rt oy oldin, Tchiroma Bakary keskin yo’nalishni o’zgartirib, hukumatdan iste’foga chiqdi va prezidentlik uchun Biyaga qarshi nomzodini e’lon qildi.
El-Fasherning qulashi RSFning g’arb ustidan nazoratini mustahkamlaydi va millatdagi de-fakto bo’linishni kuchaytiradi.
Jebel Marra hududi urushda neytral, ammo uning mahsulotlari och qolgan millatni boqish uchun tashqariga chiqa olmaydi.
O’tgan hafta davlat to’ntarishi natijasida hokimiyatdan chetlatilgan Andry Rajoelina allaqachon Fransiya fuqaroligini olgan edi.
Albinizmga chalingan odamlarning tana a’zolari boylik yoki omad keltiradi degan noto’g’ri e’tiqod hujumlarga sabab bo’ldi.
Ularning chorvachilik bilan shug’ullanadigan qo’shnilari oilaga yovvoyi hayvondan qutulishni aytishdi.
«`