Italiyadagi ishchilar juma kuni ish haqini oshirish yoki ish sharoitlarini yaxshilash talablari bilan emas, balki G‘azo xalqi bilan birdamlik uchun umumiy ish tashlashda qatnashdi.
Ko’plab shaharlarda keng ko’lamli namoyishlar bo’lib o’tdi, bu Isroilning G’azo sektorini doimiy ravishda bombardimon qilishi va blokadasi bo’yicha butun Yevropa bo’ylab norozilik to’lqinining kuchayib borayotganini aks ettiradi.
Italiyaning Ichki ishlar vazirligi ma’lumotlariga ko’ra, 29 ta joyda namoyishchilarning umumiy soni taxminan 400 ming kishiga yetgan; ammo, kasaba uyushmalari bu ko’rsatkich to’rt barobar yuqori, deb hisoblaydi.
Joriy hafta Isroil harbiylarining G’azoga oziq-ovqat va tibbiy yordam yetkazishga uringan yevropalik siyosatchilar va faollarni olib ketayotgan flotiliyaga to’sqinlik qilishi ortidan keskinlik kuchaydi, BMT tomonidan qo’llab-quvvatlangan ekspertlar G’azo shahri va uning atrofidagi hududlarda ochlik holati mavjudligini tasdiqladi.
Isroil flotiliyani ommaviy axborot vositalari uchun qilingan shou deb rad etdi. Bortda 40 dan ortiq italiyalik fuqarolar bo’lgan.
Italiya Bosh vaziri, o’ng qanot a’zosi Jorjia Meloni umumiy ish tashlashni tanqid qilib, bu Falastin maqsadiga foyda keltirmasligini va faqat Italiya fuqarolarining hayotini izdan chiqarishini ta’kidladi. U kasaba uyushmasi a’zolarining maqsadi shunchaki dam olish kunlarini uzaytirish ekanligini ta’kidladi.
Bosh vazir o’rinbosari Matteo Salvini ham bu fikrni qo’llab-quvvatladi va ish tashlashni yetarli darajada ogohlantirilmaganligi sababli noqonuniy deb hisobladi va ishtirokchilarga qarshi sanksiyalar qo’llash bilan tahdid qildi.
Ushbu tanqidlarga qaramay, «Qirg’inni to’xtating» va «Flotiliyadan qo’lingizni torting!» kabi shiorlar yozilgan bannerlar bilan ko’plab odamlar to’plandi.
Milan va Bologna kabi bir qancha shaharlarda namoyishchilar politsiyaga tosh otishi oqibatida to’qnashuvlar yuzaga keldi, politsiya esa ko’zdan yosh oqizuvchi gaz bilan javob berdi.
Pizada bir guruh odamlar yorqin rangli tutatqilarni yoqib, aeroport uchish yo’lagiga bostirib kirdi va vaqtinchalik reyslarning to’xtatilishiga sabab bo’ldi, Neapoldagi dok ishchilari esa portni bloklab qo’ydi. Turinda namoyishchilar temir yo’l izlariga metall to’siqlar o’rnatdilar.
Xuddi shunday namoyishlar boshqa Yevropa shaharlarida ham bo’lib o’tdi, Gaagadan tortib Madridgacha.
Rimda asosiy yurish katta bo’ldi, ammo tinchlik bilan o’tdi.
Ish tashlashda qatnashgan universitet o’qituvchisi Francheska shunday dedi: «Hukumatlar, ayniqsa Italiya hukumati, G’azoda bo’layotgan voqealarga qarshi chora ko’rmayapti».
Francheska dars beradigan Sapienza universiteti talabalari bir nechta fakultetlarda o’tirish namoyishlarini o’tkazmoqda.
«Biz aralashish va vaziyatni hal qilish vaqti keldi, demoqchimiz», – dedi Francheska.
Termini temir yo’l stantsiyasi tashqarisida «G’azo maydoni» deb nomlangan kichik chodirli lager o’rnatildi. Yaqin atrofda Papa Ioann Pavel II ning katta minimalist haykali Falastin sharfi bilan bezatilgan.
Ushbu diqqatga sazovor joylar va shahar markazidan tinchlik bilan o’tib, olomonning bir qismi Rimni o’rab turgan avtomagistralning bir qismini qisqa muddatga egallab oldi. Katta Falastin bayroqlarini hilpiratib va tutatqilar tutatib, ular uzoq tunnel bo’ylab yurishdi va «biz hamma narsani to’sib qo’yamiz» deb hayqirib, ovozlarini kuchaytirdilar, politsiya esa uzoqdan kuzatib turdi.
Muxolifat yetakchisi Elli Shlein Rimdagi yurish boshida BBCga bergan intervyusida shunday dedi: «Bu bizning mamlakatimizning eng yaxshi qiyofasi. Italiya hozir hukumatda bo’lgan odamlardan yaxshiroqdir».
Demokratik partiya rahbari Italiya bosh vazirini G’azodagi «Isroil hukumatining jinoyatlarini» qoralay olmagani uchun tanqid qildi va Italiya Falastin davlatchiligini tan olgan davlatlar soni ortib borayotganiga qo’shilmaganidan afsusda ekanligini bildirdi.
Isroil ko’pchilik tomonidan qilingan bu harakatni «sharm alomati» deb ta’rifladi.
Jorjiya Meloni o’z hukumatining tan olinishini barcha isroillik garovga olinganlarni ozod qilish va HAMASni hukumatdan chetlatish sharti bilan bog’ladi. U, shuningdek, Italiyaning o’zining yaqin ittifoqchisi, Isroilning asosiy tarafdori Prezident Donald Tramp tomonidan ishlab chiqilgan G’azo tinchlik taklifini qo’llab-quvvatlashini ta’kidladi.
Biroq, Meloni yaqinda G’azoda «juda ko’p begunoh qurbonlar» borligini tan oldi va Binyamin Netanyaxu hukumatining 2023 yildagi HAMAS terror hujumlariga javobi «mutanosiblik prinsipidan oshib ketganini» aytdi.
«Bu jiddiy. Albatta, butun G’azo masalasi Meloniga bosim o’tkazmoqda. U hukumatning Isroilni yanada tanqid qiladigan pozitsiyasini o’zgartirdi», – dedi Luiss universiteti siyosatshunosi prof. Giovanni Orsina BBCga.
Uning ta’kidlashicha, katolik jamoatchilik fikri G’azodagi voqealardan «g’azablangan» va norozilik to’lqinini Italiya chap qanot kuchlarining «uyg’onishi» sifatida ko’rmoqda.
«Bu jangovar ruhning ko’tarilishi va bunga juda ko’p odamlar jalb qilinganligining juda aniq namoyishi. Hukumat bosim ostida va menimcha, u asabiylashmoqda.»
Kasaba uyushmalari, talabalar va faollar turli shaharlarda yurishni davom ettirar ekan, G’azoga yordam flotiliyasida hibsga olingan to’rt nafar italiyalik siyosatchi Rimga qaytib keldi.
Isroil tomonidan deportatsiya qilingan ular aeroportda oilasi va hamkasblari tomonidan iliq quchoqlar bilan kutib olindi.
40 dan ortiq vatandoshlari hibsda qolmoqda.
Garchi flotiliyaning yordam yuklari musodara qilingan va G’azoga gumanitar yordam yaxshilanmagan bo’lsa-da, Yashillar Chap Alyansi MEP a’zosi Benedetta Skuderi, sayohatni «katta yutuq» deb hisoblaydi.
«Ko’pchiligimiz G’azoda bo’layotgan voqealar haqida hech narsa qila olmaymiz, degan ojizlikni his qilib bordik», – dedi u uyga qo’nganidan ko’p o’tmay BBCga bergan intervyusida. «O’ylashni istayman, bu aholiga biroz umid berdi.»
«Flotiliya atrofidagi hamma narsa, noroziliklar, ish tashlashlar – ular juda katta. Biz ularni ancha vaqtdan beri ko’rmaganmiz va menimcha, hech qanday mas’uliyatli hukumat hech narsa bo’lmaganday ko’rsata olmaydi.»
Giulia Tommasi tomonidan qo’shimcha hisobot
Isroil-G’azo urushi tugashiga umidlar ortib bormoqda, ammo ikki tomon o’t ochishni to’xtatish bo’yicha kelisha oladimi yoki yo’qmi, buni vaqt ko’rsatadi.
20 banddan iborat taklif garovga olinganlar va hibsga olingan gazoliklar ozod qilinishi evaziga janglarni zudlik bilan to’xtatishga qaratilgan.
Global Sumud Flotilla Isroil kemasini o’z kemalaridan biriga «xavfli yaqinlashishda» aybladi.
G’azodagi kasalxonalarda ikki yil ishlagan doktor Muhammad Abu Mug’aisibning aytishicha, Isroilning zarbalari u erdagi hamkasblari uchun sharoitni «ta’riflab bo’lmaydigan» qilib qo’ydi.
BBC Verify Prezident Trampning G’azo bo’yicha tinchlik rejasini va uning amalda nimani anglatishini tahlil qiladi.