Yangi, keng qamrovli iqlim hisoboti ogohlantirishicha, taxminan 1,5 million avstraliyaliklar qirg’oq hududlarida 2050 yilga kelib dengiz sathining ko’tarilishi sababli jiddiy xavfga duch kelishadi.
Avstraliyaning birinchi Milliy Iqlim Xavfini Baholash loyihasi suv toshqinlari, siklonlar, issiqlik to’lqinlari, qurg’oqchilik va o’rmon yong’inlari kabi iqlim bilan bog’liq xavflarning tez-tezligi va jiddiyligining oshishini ko’rsatmoqda.
«Avstraliyaliklar iqlim o’zgarishining sezilarli oqibatlarini allaqachon boshdan kechirmoqda», dedi Iqlim o’zgarishi vaziri Kris Bowen. «Oldini olishimiz mumkin bo’lgan har bir daraja isish kelajak avlodlar uchun eng og’ir oqibatlarni yumshatishda muhim rol o’ynashi aniq.»
Hisobotda global isishning uch xil ssenariysi tahlil qilindi: haroratning 1,5C, 2C va 3C dan yuqori ko’tarilishi.
Baholash shuni ko’rsatadiki, aholi jon boshiga eng yuqori ifloslanish darajasiga ega bo’lgan davlatlardan biri bo’lgan Avstraliya allaqachon 1,5C isish chegarasidan o’tgan. Hisobotda, shuningdek, 3C ssenariysi bo’yicha Sidneyda issiqlik bilan bog’liq o’limlar 400% dan oshishi, Melburnda esa bunday o’limlar deyarli uch barobar ortishi mumkinligi qayd etilgan.
Hukumatning 2035 yilga mo’ljallangan emissiya qisqartirish maqsadlari e’lon qilinishidan oldin e’lon qilingan 72 sahifalik hisobot shunday xulosaga keladiki, Avstraliyaning hech bir jamoasi iqlim xavflaridan xoli bo’lmaydi, ular «kaskadli, murakkab va bir vaqtda» bo’lishi kutilmoqda.
Hisobotda issiqlik to’lqinlari bilan bog’liq o’limning ko’payishi, kuchli suv toshqinlari va o’rmon yong’inlari natijasida suv sifatining pasayishi va mulk qiymatining taxminan 611 milliard Avstraliya dollari (406 milliard dollar; 300 milliard funt sterling) kamayishi kabi mumkin bo’lgan oqibatlar ta’kidlangan.
Tadqiqot shuni ko’rsatadiki, 2050 yilga kelib Avstraliyada «yuqori va juda yuqori xavfli hududlar» ichida joylashgan qirg’oq bo’yi jamoalarining soni ortadi. Aholi soni doimiy bo’lib qolsa, 1,5 milliondan ortiq odam xavf ostida qoladi.
Hisobotga ko’ra, Avstraliyaning shimoliy mintaqalari, shuningdek, olis jamoalar va yirik shaharlarning chekka hududlari ayniqsa zaif deb aniqlangan.
«Bu sog’liqni saqlash tizimlariga, muhim infratuzilmaga, tabiiy turlarga va ekotizimlarga va asosiy sohalarga bosim o’tkazadi», deb ogohlantiradi hisobot, shuningdek, favqulodda vaziyatlarga javob beruvchi guruhlar uchun qo’shimcha muammolarni keltirib chiqaradi.
Bundan tashqari, hisobot shuni ko’rsatadiki, Kvinslenddagi Buyuk to’siq rifi va G’arbiy Avstraliyadagi Ningaloo rifi kabi marjon rif ekotizimlari allaqachon rekord darajadagi oqarish hodisalarini boshdan kechirgan bo’lib, okean haroratining isishi tufayli «oqarish va biologik xilma-xillikning yo’qolishi» xavfi ortadi.
«Ushbu iqlim bahosidan olinadigan asosiy xulosalardan biri shundaki, butun millat iqlim o’zgarishiga qarshi kurashishda muhim ahamiyatga ega», dedi vazir Bowen. «Harakat qilmaslik narxi har doim faol choralar narxidan oshadi.»
Hisobot natijalariga javoban, hukumat federal, shtat va mahalliy hukumatlar uchun iqlim bilan bog’liq muammolarni hal qilish uchun hamkorlik strategiyalarini belgilaydigan milliy moslashuv rejasini e’lon qildi, dedi Bowen.
«Biz, shuningdek, mustaqil Iqlim o’zgarishi boshqarmasining maslahati bilan xabardor qilingan ambitsiyali, ammo erishish mumkin bo’lgan 2035 yilga mo’ljallangan maqsadni o’rnatamiz», dedi u iqlim siyosati bo’yicha maslahat organiga ishora qilib.
Avstraliya 2030 yilga kelib emissiyalarni 43% ga kamaytirish majburiyatini oldi, ammo qazilma yoqilg’iga qaramligini davom ettirgani uchun tanqidga uchradi.
Iqlim kengashi bosh direktori Amanda Makkenzi hisobot xulosalarini xavotirli deb baholadi va hukumatni emissiyalarni yanada sezilarli darajada qisqartirishga chaqirdi.
«Avstraliya 2035 yilga mo’ljallangan ikkilanish maqsadini o’z zimmasiga ololmaydi, ayniqsa, hukumatimiz ma’lumotlari harakatsizlik bilan bog’liq halokatli xarajatlarni ta’kidlagan holda», dedi notijorat tashkilotining rahbari.
«Iqlim ifloslanishini chuqur va doimiy ravishda kamaytirishni qanchalik kechiktirsak, jamoalarni issiqlik to’lqinlari, suv toshqinlari va o’rmon yong’inlarining kuchayishidan himoya qilish shunchalik qiyinlashadi.»
Islohot harakati kengashning iqlim bo’yicha favqulodda vaziyat e’lonini bekor qilishga chaqirmoqda.
Tereza Harding bu yil boshida Ed Sheeranning kutilmagan konsertini uyushtirgan Tomas Uolsiga tashrif buyurdi.
Abbeyning rejalashtirilgan ekskursiyalari bekor qilindi va yaqin atrofdagi yo’llar favqulodda xizmatlar tomonidan yopildi.
Kichik daraxtzor xonqizlari Angliya kanali orqali Buyuk Britaniyaga yo’l olishdi.
Stafford Borough Kengashi endi 2040 yil o’rniga 2035 yilga kelib nol emissiyaga erishishni rejalashtirmoqda.