1975 йилдаги Ҳиндистон фавқулодда ҳолати даврида бош вазир Индира Гандининг ҳукумати парламент демократиясидан жиддий конституцион ўзгаришларни яширинча ўрганган, деб ёзади тарихчи Шринат Рагаван ўзининг янги китоби “Индира Ганди ва Ҳиндистонни ўзгартирган йиллар”да.
Сиёсий мухолифат ва фуқаролик эркинликларини бостириш билан бирга, Гандининг маъмурияти, юқори мартабали бюрократлар ва партияга содиқ кишиларнинг раҳбарлиги остида, президентлик тизими учун режаларни бошлаган. Франциянинг Шарль де Голлнинг тажрибасидан илҳомланган бу модель ижро этувчи ҳокимиятни марказлаштириш, суднинг таъсирини камайтириш ва парламентнинг ролини қисқартиришни мақсад қилган.
Бу ташаббус 1975 йилнинг сентябрь ойида Гандининг яқин ёрдамчиси Б.К. Нехру парламент чекловларисиз қийин қарорлар қабул қилишга ваколатли бевосита сайланадиган президентни тавсия қилганида бошланган. Нехру етти йиллик муддат, пропорционал вакиллик, кучсизлантирилган суд ва қатъийроқ матбуот қоидаларини, ҳатто асосий ҳуқуқларнинг судга мурожаат этишнинг имкониятини йўқ қилишни таклиф қилган.
Жагживан Рам ва Сваран Сингх каби Конгресснинг етакчи раҳбарлари томонидан завқ билан кутиб олинган бу таклиф Гандига тақдим этилган ва у, ошкора тасдиқламаса ҳам, кўпроқ ўрганишга рухсат берган. «Конституциямизга янгича қараш» деб номланган махфий ҳужжатда президентга АҚШ президентидан ҳам кўпроқ ваколатлар, жумладан, суд тайинловлари ва қонунчиликни назорат қилиш ваколатлари берилиши таклиф этилган.
Президентлик тизими режаси расман амалга ошмаган бўлса-да, унинг таъсири 1976 йилдаги 42-ўзгартиш қонунида яққол кўринади. Бу қонун парламентнинг ваколатини кенгайтирди, суднинг кўриб чиқишини чеклади ва ижро этувчи ҳокимиятни янада марказлаштирди, қонунларни бекор қилишни қийинлаштирди ва конституциянинг «асосий тузилиш доктринаси»ни сусайтирди. Шунингдек, у федерал ҳукуматга қуролли кучларни жойлаштириш ва президент ҳукмини жорий этиш бўйича кенг ваколатлар берди.
Тўлиқ президентлик тизими бўлмаса-да, ўзгартиш унинг асосий тамойилларини акс эттирган: кучли ижро этувчи ҳокимият, четлатирилган суд ва сустлаштирилган текширув ва мувозанат механизмлари. «The Statesman» газетаси ўзгартишни конституцион мувозанатни парламент фойдасига ўзгартиришда айблаб чиққан.
Конституциявий ассамблея чақириш ва ҳатто Гандига умрбод ҳокимият бериш тўғрисидаги чақириқларга қарамай, у охир-оқибат ўзгартишни парламент орқали қабул қилди. 1977 йилдаги сайловда мағлубиятга учраганидан кейин, Жаната партияси 43 ва 44-ўзгартишлар орқали бу ўзгаришларни қисман бекор қилди.
Ажойиб томони шундаки, бу ғоя 1982 йилда яна пайдо бўлди ва Гандининг ўзи президентликка номзодини қўйишни ўйлаб кўрган. Бироқ, у охир-оқибат Зайл Сингни президент этиб тайинлади. Профессор Рагаваннинг айтишича, фавқулодда ҳолат давридаги уриниш ҳокимиятни мустаҳкамлаш истагидан, узоқ муддатли конституцион тасаввурдан эмас, келиб чиққан. Унинг айтишича, доимий мерос асосан кутилмаган бўлган.
Президентлик тизими ғояси, жумладан, 1984 йилда Васант Сатенинг таклифи билан Конгрессда сақланиб қолган бўлса-да, Индира Гандининг ўлдирилиши муҳокамага якун ясади. Ҳиндистон парламент демократияси бўлиб қолди.
Арамбай Тенггол исёнкор гуруҳи етакчилари қўлга олинганидан кейин штатдаги айрим ҳудудларда зўравонлик кучайди.
Расмлар 12 июнь куни Ҳиндистоннинг молиявий пойтахти Мумбайда биринчи марта кимошди савдосига қўйилади.
Маккадаги энди бузиб ташланган меҳмонхона Ҳиндистондаги аччиқ оилавий низонинг марказида турибди.
Ҳиндистон Канадада сикх фаолининг ўлдирилишида айбдор деган айбловлардан кейин муносабатлар ёмонлашди.
Прия Растоги ва унинг оиласи август ойида якунланадиган мархум эрининг иш визасига боғлиқ.