«`html
Hamas AQSh vositachiligidagi sulh shartlariga muvofiq ravishda yana ikki nafar isroillik garovga olinganlarning jasadlarini topshirganini ma’lum qildi. Biroq, guruh G’azodagi vayronagarchiliklardan qolgan jasadlarni topish uchun qo’shimcha vaqt va maxsus jihozlar zarurligini ta’kidlamoqda.
Hamasning qurolli qanoti bayonotida kelishuvga sodiqligini tasdiqlab, garovga olinganlarning barcha mavjud jasadlarini qaytarganini bildirdi.
AQSh prezidenti Donald Trump, agar Hamas kelishuv shartlariga rioya qilmasa, Isroil kuchlari G’azoda harbiy amaliyotlarni qayta boshlashi mumkinligini aytdi.
Isroil Bosh vazirining idorasi Qizil Xoch orqali garovga olinganlarning jasadlari bo’lgan tobutlar olinganini tasdiqlovchi bayonot e’lon qildi, ular hozirda rasmiy identifikatsiya jarayonidan o’tmoqda.
«IDF jamoatchilikni sezgir bo’lishga va rasmiy identifikatsiyani kutishga chaqiradi, bu avvalambor vafot etgan garovga olinganlarning oilalariga xabar qilinadi», – deyiladi bayonotda.
20 banddan iborat tinchlik rejasining amalga oshirilishi bo’yicha ma’lumot bergan AQShning yuqori lavozimli maslahatchilari, AQSh hukumati hozirda Hamas barcha vafot etgan garovga olinganlarning jasadlarini qaytarishda kelishuvni buzganiga ishonmaydi.
Maslahatchilarning fikricha, Hamas tirik garovga olinganlarni ozod qilib, vijdonan harakat qilgan va vafot etganlarning jasadlarini topish va qaytarish uchun turli tomonlar bilan faol hamkorlik qilmoqda.
Chorshanba kuni kechqurun qaytarilgan ikki jasad garovga olinganlarning jasadlari ekanligi tasdiqlansa, G’azoda yana 19 kishi bedarak yo’qolgan bo’lib qoladi. G’azo tinchlik rejasining birinchi bosqichiga ko’ra, Hamas barcha 28 nafar vafot etgan garovga olinganlarning jasadlarini qaytarishi kerak.
Biroq, Hamasning qurolli qanoti «qolgan jasadlarni qidirish va qaytarish uchun katta kuch va maxsus jihozlar talab etiladi va biz bu ishni yakunlash uchun katta harakat qilmoqdamiz», dedi.
Avvalroq, Isroil garovga olinganlarning qaytarilishida «hech qanday murosaga kelmasligini» tasdiqlab, «vazifa yakunlanmagan»ligini aytdi.
Isroil mudofaa vaziri IDFga dushmanlik harakatlari yangilangan taqdirda G’azoda Hamasni mag’lub etish uchun «har tomonlama reja» tayyorlashni topshirganini bildirdi.
Chorshanba kuni yuqori martabali generallar bilan uchrashuvdan so’ng, Isroil Katz, agar Hamas tinchlik rejasini amalga oshirishdan bosh tortsa, harbiylar harakat qilishga tayyor bo’lishi kerakligini aytdi.
Ushbu so’nggi repatriatsiyalar Isroilning seshanba kuni Hamas tomonidan qaytarilgan to’rtta jasadning biri bedarak yo’qolgan garovga olinganlardan biri emasligi haqidagi e’lonidan keyin amalga oshirilmoqda.
Garovga olingan oilalar forumi qolgan uchta vafot etganni Tamir Nimrodi, 20, Eitan Levi, 53 va Uriel Baruch, 35 deb aniqladi.
Chorshanba kuni erta tongda BMTning gumanitar masalalari bo’yicha rahbari Tom Fletcher Isroilni sulh rejasida ko’rsatilganidek, G’azoga gumanitar yordam uchun barcha o’tish joylarini zudlik bilan ochishga chaqirdi.
Fletcher X tarmog’ida chop etgan xabarida Hamas «vafot etgan garovga olinganlarning barcha jasadlarini qaytarish uchun qattiq harakat qilishi kerak», dedi.
U qo’shimcha qildi: «Isroil kelishganidek, ular juda ko’p hayot bog’liq bo’lgan va dunyo talab qilgan ulkan gumanitar yordam oqimiga – haftasiga minglab yuk mashinalariga ruxsat berishlari kerak.»
U «ko’proq ochiq o’tish joylari va qolgan to’siqlarni bartaraf etish uchun haqiqiy, amaliy, muammolarni hal qiluvchi yondashuv» ga chaqirdi va «tin ch aholidan yordamni ushlab turish savdolashish uchun vosita emas» dedi.
Trumpning sulh rejasi, Isroil va Hamas ikkalasi ham qabul qilgan, barcha 48 garovga olinganlarning topshirilishi dushanba kuni tushga qadar yakunlanishini ko’zda tutgan edi. Hamas dushanba kuni barcha 20 tirik garovga olinganni qaytardi.
Biroq, AQSh vositachiligidagi sulh kelishuvi Hamas va boshqa Falastin guruhlari dushanba kuni belgilangan dastlabki muddatdan oldin barcha garovga olinganlarning jasadlarini topa olmagan bo’lishi mumkinligini tan olganga o’xshaydi.
Kelishuvga ko’ra, Isroil har bir vafot etgan isroillik garovga olingan evaziga 15 nafar falastinlikning jasadlarini topshirishga rozi bo’ldi.
Hamas tomonidan boshqariladigan Sog’liqni saqlash vazirligi chorshanba kuni Isroil yana 45 nafar falastinlikning jasadini qaytarganini tasdiqladi va Isroil tomonidan ozod qilingan jasadlarning umumiy soni 90 taga yetdi.
Ayni paytda, G’azo aholisi sulhning davomiyligi haqida tobora xavotirda ekanliklarini bildirishmoqda va falastinliklar zaruriy tovarlarni zaxiralayotgani sababli oziq-ovqat narxlari keskin oshdi.
Mahalliy aholi BBCga anklavdagi savdogarlar va yetkazib beruvchilar oziq-ovqat mahsulotlarini yashirib, sun’iy tanqislikni yaratib, mojarolar qayta boshlanishi mumkinligi haqidagi xavotirlar tufayli narxlarni oshirib yuborganini ma’lum qildi.
«Biz o’zimizni xavfsiz his qila boshlaganimizda, yangi tahdidlar paydo bo’ladi va biz urush yana qayta boshlanishidan qo’rqamiz», deydi G’azodan ko’chirilgan olti farzandning onasi Neven Al-Mug’rabi, Xon Yunusda istiqomat qiladi.
«Men G’azo shahrida uyimni yo’qotdim, sulhga ishonmaganim uchun oilam bilan bu yerda qolishga qaror qildim va biz ko’chib yurishdan charchadik.»
Uning qo’shimcha qilishicha, Xon Yunusdagi asosiy bozordagi savdogar bir necha soat ichida un, yog’ va shakarga talab keskin oshganini xabar qilgan. «Narxlar birdaniga 30% ga oshganiga qaramay, odamlar xotirjamlik uzoq davom etishiga ishonmagandek sotib olishmoqda, hamma yordam to’xtab qolishidan qo’rqadi», deydi Neven.
AQSh maslahatchilari, shuningdek, AQSh Isroil bilan birgalikda, agar ular Hamasdan tahdid sezsa, tinch aholi uchun sariq chiziq orqasida «xavfsiz joylar»ni tashkil etish uchun hamkorlik qilayotganini aytdi.
Kelajakka nazar tashlar ekan, maslahatchilar Hamasning G’azoning biron bir qismini boshqarishdagi kelajakdagi roli haqida shubha bildirishdi.
Maslahatchilarning so’zlariga ko’ra, hozirgi ustuvor vazifa – «de-konfliktatsiya», bu G’azoga yordam oqimini osonlashtiradi va qayta qurishni boshlashga imkon beradi, xalqaro xavfsizlik kuchlari hali rivojlanishning dastlabki bosqichida.
Kollejlar norozilik namoyishlari bilan larzaga kelganidan bir yil o’tgach, talabalar kelishuvga nisbatan aralash his-tuyg’ular bilan o’rtoqlashdilar.
G’azo sulh shartnomasiga ko’ra, Isroil har bir halok bo’lgan isroillik garovga olingan evaziga 15 nafar falastinlikning jasadlarini topshirishga rozi bo’ldi.
Avinatan Or va Noa Argamani 2023-yil 7-oktabrda Nova musiqa festivalidan o’g’irlab ketilgan, ammo alohida joylarda saqlangan.
BBC Verify G’azodagi Hamas jangarilarining kadrlari, jumladan, G’azo shahrining markazida qatl qilinishini tahlil qiladi.
Hamas AQSh vositachiligidagi sulh shartnomasiga ko’ra 21 nafar garovga olinganning jasadini qaytarishi kerak.
«`