Мустақил экспертиза Англия ва Уэльс сув секторидаги жиддий камчиликларни аниқлаб, истеъмолчилар ва атроф-муҳитни ҳимоя қилиш учун кучлироқ тартибга солиш назоратини талаб қилди.
Сэр Жон Канлиф раислигидаги Сув комиссияси томонидан сешанба куни эълон қилинган вақтинчалик хулосалар ифлослантириш ҳолатлари, молиявий барқарорликнинг йўқлиги, бошқарувдаги камчиликлар ва инфратузилманинг етишмовчилиги туфайли жамоатчилик ишончининг жиддий равишда пасайиб кетганини таъкидлайди.
Ҳисоботда ҳукуматнинг аниқроқ йўл-йўриқлари, узоқ муддатли инвестиция стратегияларини яхшилаш ва маҳаллий жамоалар учун вакилликни кучайтириш зарурлиги таъкидланган.
Оқава сувларининг ташланиши ва ҳисоб-китобларнинг ошиши билан боғлиқ жамоатчиликнинг ортиб бораётган хавотирлари остида октябрь ойида ташкил этилган экспертиза миллийлаштиришни жуда қиммат ва яхшиланишларни кафолатламайдиган деб ҳисоблаб, рад этди.
Сэр Жон ягона, ўзгарувчан ечимнинг йўқлигини таъкидлаб, «ҳукумат стратегияси, тартибга солиш ва баъзи сув компанияларининг ҳаракатларида чуқур илдиз отган тизимли камчиликлар мавжуд» деди. У янги қонунчилик зарурлигини таъкидлади.
Атроф-муҳит вазири Стив Рид тизимни «бузилган» деб атаб, ҳукуматнинг кенг қамровли жавобини ваъда қилди. Уэльс ҳукумати ҳам хулосаларни тан олди ва ўз тадқиқотини бошлади.
Экспертиза тартибга солиш органлари – Атроф-муҳит агентлиги, Табиий ресурслар бўйича Уэльс ва Ofwat – хусусий сув компанияларининг жамоат манфаатларида ҳаракат қилишини таъминлай олмагани учун қаттиқ танқид қилди. Сэр Жон банк қоидаларига ўхшаш компанияларнинг кучайтирилган мониторинг имкониятлари, жумладан, замонавий технологиялар ва яқин, доимий назоратни тарафдорлик қилди.
Комиссия, шунингдек, ушбу тартибга солиш органларини соддалаштириш ва уларни бирлаштириш имкониятларини ўрганяпти. Атроф-муҳит агентлиги ва Ofwat ҳам вақтинчалик ҳисоботни қўллаб-қувватлади ва ҳамкорликни давом эттиришга ваъда берди.
Ушбу 100 саҳифали вақтинчалик ҳисобот ёзда чиқадиган ҳукумат ҳаракатлари учун аниқ тавсияларни ўз ичига оладиган кенг қамровли якуний ҳисоботни олдингидан билдиради. Экспертизада турли манфаатдор томонларнинг 50 000 дан ортиқ мурожаатлари ўрганилди.
Сэр Жон амалдаги тизимдан норозиликнинг кенг тарқалганини таъкидлади. Water UK жамоатчиликнинг норозилигини тан олди ва жамоатчилик ишончини тиклайдиган таклифларга умид билдирди. Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш гурухлари кучлироқ тартибга солишни қўллаб-қувватласа-да, сув компанияларининг ички тузилмасини қайта ташкил этишнинг зарурлигини таъкидлади.
Сув сектори иқлим ўзгаришлари ва аҳоли ўсишидан келиб чиқаётган босимларга, шунингдек, ўн йиллар давом этган инвестицияларнинг етишмовчилигига дуч келмоқда. Кучайтирилган мониторинг 2023 ва 2024 йилларда 3,6 миллион соатдан ортиқ оқава сувларининг тўкилишини аниқлади ва ёмғирли об-ҳавода тўкилишларга рухсат беришга қарамасдан, атроф-муҳитга жиддий хавотирларни юзага келтирди.
Сўнгги маълумотлар қуруқ об-ҳавода ҳам тўкилишлар бўлиши мумкинлигини кўрсатмоқда. Апрель ойида ҳисоб-китоблар ўртача 26% га ошди, бу инфратузилмани янгилаш ва оқава сувларининг тўкилишини камайтиришга йўналтирилган режалаштирилган инвестицияларни акс эттиради.
Сиёсий жавобларда соядаги атроф-муҳит вазирининг текшириш ва иштирокка оид ваъдалари ва либерал-демократларнинг Ofwatни алмаштиришга чақириқлари акс эттирилган. Ҳисоботда атроф-муҳитга етказилган зарарнинг иқтисодий харажатларининг катталиги таъкидланган бўлиб, Миллий аудиторлик бошқармаси ноқонуний чиқиндиларни ташлашни йилига 900 миллион фунт стерлингдан ортиқ деб баҳолаган.