Евровидение қўшиқ танловининг катта финали шанба оқшоми Базелда бўлиб ўтади, унда 26 давлат нуфузли шиша микрофон кубоги учун курашади.
Бу йилги мусобақа сўнгги йиллардагига қараганда камроқ кутилган натижаларни тақдим этади, Лориннинг (Швеция, 2023) ва Калуш оркестрининг (Украина, 2022) ғалабалари каби олдиндан аниқ бўлган натижалардан фарқ қилади.
Айни пайтда букмекерлар ўзларининг ўзига хос сауна мавзусидаги «Bara Bada Bastu» қўшиғи билан Швецияни юқори ўринларда кўрсатишмоқда.
Бироқ, ҳеч қачон янгилик қўшиғи ғолиб бўлмаган. Тарихан овоз берувчилар чидамлик ва кучли поп куйларини тараннум этадиган қўшиқларга мойил бўладилар.
Идеал ҳолатда ғолиб комбинацияси бу муаммони енгиб ўтиш ҳақидаги қизиқарли поп куйидир — ва бу кечаги сафдаги бир нечта иштирокчилар шу тавсифга мос келади.
Биз Евровидениедаги таклифларининг ўзига хос хусусиятларини аниқлаш учун бешта кучли даъвогар билан суҳбатлашдик.
КАЖ Швецияда Евровидениеда иштирок этаётган биринчи фин ижрочиси бўлиб, у швед тили асосий тил ҳисобланган Вёродан.
Мактаб йилларида ташкил топган бу комедия труппаси 15 йилдан ортиқ ҳамкорликда ижро этиш тажрибасига эга. Улар бу йил Швециянинг Евровидениега қўшиқ танлаш танлови бўлган Melodifestivalen’да кутилмаганда ғолиб чиқишди.
Уларнинг «Bara Bada Bastu» қўшиғи сауна маданиятига бағишланган аккордеонли куйдир (Финляндияда уч миллиондан ортиқ сауна бор, ҳар икки кишига бир сауна тўғри келади).
«У ҳақда куйлаш табиийдек туюлди», дейди Кевин Холмстрём. «Биз сауналарни чин дилдан яхши кўрамиз. Бу умумий тажриба.»
2012 йилдан бери биринчи марта швед тилида ижро этилаётган қўшиқ сауналарнинг стрессни енгиллатиш фойдаларини таъкидлайди. Финляндиянинг дунёдаги энг бахтли миллат сифатида доимий равишда юқори поғоналарда туришини бу билан изоҳлаш мумкинми?
«Бу товуқ ва тухум вазият», деб кулади Якоб Норргорд. «Мен нима аввал пайдо бўлганига, бахтми ёки саунами, ишончим комил эмас, лекин сауналар юрак уришини камайтиради.»
Трио Евровидение саҳнасида қайин шохлари, қиздирилган кўмир ва енгил кийимдаги раққослар билан биргаликда сауна макетини яратди. Қўшиқ матнида савол берилади: «Неча вақт чидаш мумкин?»
«Оҳ, биз буни кечқурун бўйича чўзишимиз мумкин», деб тасдиқлайди Якоб. «Соатлаб давом этадиган сауна кечаси.»
«Мен бир неча марталик интервалларни афзал кўраман», дея қўшимча қилади Аксел Оман. «Икки-уч соат, кириш ва чиқиш, дам олиш, ташқарида колбаса ейиш, кейин қайтиш — хотиржам, чўзилган сессия учун.»
Финляндия қўшнилари ва Евровидениедаги рақибларини ўзларини вакил қилаётганини қандай қабул қилади?
«Финлар яхши нарсаларни қадрлайди, демак бу ажойиб», деб кулади Якоб.
«Швеция барча харажатларни қоплайди, лекин бу Финляндиянинг ғалабаси ҳам.»
Австрия йилнинг энг таъсирли очилиш сатрларига эга: «Мен муҳаббат океаниман / ва сен сувдан қўрқасан.«
«Бу менинг жавобсиз муҳаббат билан бўлган шахсий тажрибамни акс эттиради», деб тушунтиради ЖЖ сифатида ижро этаётган хонанда Йоханнес Пич. «Бу бир йўналишли кўчани кесиб ўтаётгандек эди.»
24 ёшли йигит Евровидениени Вена давлат операсидаги роли билан уйғунлаштириб, «Сирли най» ва «Севиш ва ўлим ҳақида» каби спектаклларда иштирок этади.
«Сотилган опера спектакли 1600 кишини сиғдиради; Евровидение аудиторияси бундан анча кўп», деб таъкидлайди у (ўтган йилги кўрсатув 163 миллион томошабинни жалб қилган).
Пичнинг «Wasted Love» қўшиғи унинг контр-тенорини намойиш этадиган драматик баллада бўлиб, EDM услубида ижро этилган.
Саҳнада у вайрон бўлган кема ичида ижро этади, денгиз уни ютиб юбораётгандек, устунга ёпишиб олади. Бу катта тайёргарликни талаб қилувчи мафтункор ижро.
«Бу мендаги опера хонандаси; мен ҳар куни машқ қиламан», дейди у. «Овозли машқлар овоз тайёрлигини сақлайди ва чиқишдан олдин мен ҳар доим ўнта турник ва бир дақиқалик планка қиламан.»
Евровидение финалига чиқиш 2014 йилда Австрия учун Кончита Вурстнинг ғалабасини кўргандан бери умр бўйи тушида эди. У Швейцарияда ҳам шу муваффақиятни қайтара оладими?
«Бу Австрия учун ажойиб бўларди. Мен бунга эришишни жуда хоҳлайман. Мен Кончитани ўз онамдек кўраман; уни фахрлантиришдан мамнун бўлардим.»
«Мени қум бўрони, қум довули ўраб олади ва мен Rabanne’нинг индивидуал либосида бўламан.»
Франциялик хонанда Луан ўзининг «Maman» балладаси учун оддий, аммо ҳайратомуз саҳналаштиришни таърифлайди.
Қум ҳақиқий (у қандай қилиб нафас олишдан сақланиши сирлигича қолмоқда), вақтнинг ўтишини рамзлайди, бу онасининг саратондан вафот этишидан илҳомланган мавзу.
«Бу ҳатто қайғу ва чуқур алам орқали ҳам ниҳоятда тинчликни ҳис қилиш мумкинлигини англатадиган қўшиқ», дейди у.
«Maman» 2015 йилда Луаннинг ноумидлик пайтида ёзилган шу номли қўшиқнинг давоми ҳисобланади. «Мен кўнгилочарликка таъмимни йўқотдим / Мен маъно топа олмаяпман«, деб куйлаган эди у ўшанда.
2025 йилги версияда асл нусхага қайтишлар бор. Масалан, асл нусха «Севишганлар тўшакдан-тўшакка ўтадилар» деб бошланган бўлса, янгиланган версияда «Энди севишганлар йўқ, тўшаклар йўқ» деган сўзлар ишлатилган.
Оналик Луанга қайғусини енгишга ёрдам берди.
Қўшиқда қизининг қўлини ушлаб туриши онасининг ҳам шундай қилганини эслатиши — бу сафар эса аламсиз.
«Maman» қўшиғининг якуний қисмида қизининг овози қисқача эшитилади.
«У Базелда бўлмайди», дейди Луан. «У телевизордан томоша қилади; у ҳали беш ёшда.»
«Лекин у жудаям фахрланади. У доим ‘Опа, сен совринни олиб келишинг керак’ дейди.
«У жудаям ширин.»
Нидерландия ўтган йилги иштирокчиси Жўст Клейнни (камера оператори билан жанжаллашганидан кейин финалдан четлатилган) 2025 йилда қайтишга таклиф қилган эди.
У аллақачон қўшиқ ёзган бўлса-да, дисквалификациянинг аламли эсида қолгани сабабли рад этди.
Унинг ўрнига 9 ёшида Нидерландияга Конго Демократик Республикасидан кўчиб келган 21 ёшли Клод Киамбе шарафга эга бўлди.
«Конго ҳар доим хавфсиз эмас эди», дейди у. «Мен мактабга бора олмасдим… ва мен мактабни яхши кўраман.»
Опаси оилани яширинча олиб чиқиб кетган ва унинг Евровидение қўшиғи онасига бағишланган.
«C’est La Vie» номли қўшиғи афропоп ва француз шансонининг жонли аралашмаси бўлиб, онаси Алкмар бошпана марказида ўзи ва ака-укасига берган маслаҳатини эсга олади.
«У ‘C’est la vie. Ҳаёт гўзал, ҳатто қийин бўлса ҳам’ дер эди.»
«Евровидение ҳақида эшитганимда, ‘Агар борсам, бу хабарни бутун дунёга тарқатишни хоҳлайман’ деб ўйладим.»
«Мен уни жуда ҳурмат қиламан. У ҳаётнинг қийинчиликлари билан курашди ва биз ҳали ҳам тирикмиз.»
Клод кичик устунликка эга, чунки у 2022 йилдаги «Ladada» хити билан бутун Европада танилган. Бироқ, Евровидение янги кўникмага эга бўлишни талаб қилди: хореография.
«Мен фақат битта рақс ҳаракатини билардим, лекин қўшиқни ёзаётганимда, ‘Вақти келди, чегараларимни ошириб, рақсга тушишим керак’ деб тушундим.»
У хореографияни ўрганиш уч кун давом этганини тахмин қилади. «Биз соат 11 да бошладик ва соат 21 да тугатдик. Мен уни шундай яхши билишни хоҳлардимки, уйқумда ҳам қила олардим.»
Эрика Викмандан ўз қўшиғини таърифлашни сўранг, у сўзларини яширмейди.
«Бу оргазм ҳақида.»
Кучли техно ритмлари ва валлилик эркак хори овози билан тўлдирилган бу қўшиқ якуний ўрнидан қатъи назар, Евровидение фолклорига айланиши муқаррар.
Бир вақтлар Финляндиянинг танго маликаси сифатида машҳур бўлган Викман попга ўтди, «чунки мен бу жанрда жуда ёввойи бўла олмайман.»
Мадонна, Чер ва Леди Гагани ўз илҳом манбаи сифатида келтирган ҳолда, у раққосларсиз яккахон ижрочилардан биридир.
«Нега? Чунки мен тупойман!» деб кулади у. «Мен эътиборни хоҳлайман.»
«Йўқ, бу саҳнада ўзимни рок юлдузидек ҳис қиламан ва шунда раққосларга эҳтиёжим йўқ; бу ўз кучим ва ўзлигимни эгаллаш ҳақида.»
У саҳнани бошқаради — ўз ижросини ҳавога кўтарилган, олов пуркаётган улкан олтин микрофон устида якунлайди.
Бироқ, диққат билан кузатаётган томошабинлар унинг либоси Финляндиянинг Uuden Musiikin Kilpailu танлов кўрсатувидаги либосига нисбатан камроқ очиқ эканлигини пайқашлари мумкин.
«Улар бир нарсани пасайтирмасак, тасдиқланмаслигини айтишди», деб тушунтиради у, «ва менинг либосим таклиф этилди.»
«Шунинг учун мен рози бўлдим. Агар бу нарх бўлса, биз пастки қисмимни ёпайлик.»
Лекин у бундан тўлалигича мамнун эмас.
«Қўшиқ сексуалликни қабул қилиш ҳақида ва кейин кимдир мени бошқариб, ‘Сен томоша қилаётган болаларни бузадисан’ дейди. Бу иккиюзламачилик.»
Сензурадан ташқари, Викманнинг ғалаба қозониш имконияти ярим финалдаги ажойиб чиқишидан кейин сезиларли даражада ошди.
«Менда бир ҳис бор», деб жилмаяди у. «Мен қора от бўлишим мумкин.»
Пайшанба куни бўлиб ўтган ярим финалдан кейин Буюк Британиянинг Remember Monday гуруҳининг имкониятлари бироз ошди…
Дастлабки прогнозларда 17-ўринда бўлиши кутилган эди, энди улар 11-ўринни кўзламоқда.
Лекин трио — 1999 йилдан бери Буюк Британияни вакил қилаётган биринчи қизлар гуруҳи — натижадан қатъи назар, тажрибадан баҳраманд бўлишга бел боғлаган.
«Бу орзуларимиздан ҳам ташқаридаги воқелик», дейди хонанда Лаурен Бирн.
«Бу клишедек эшитилади, лекин бу биз ҳар доим хоҳлаган нарса», деб қўшимча қилади гуруҳ аъзоси Шарлотта Стил. «Ким ўз достонларини энг яхши дўстлари билан миллионлаб одамлар учун ижро эта олади? Бу ажойиб.»
«Ва тингланг», дейди Лаурен, «агар биз ёмон ижро этсак, ғолиб бўлгунча қайта-қайта қайтамиз.»
Уларнинг фойдасига Remember Mondayнинг ижроси қувноқ ва завқли бўлиб, уларнинг мусиқали театр тажрибасидан фойдаланади. Буюк Британиянинг собиқ ғолиблари Bucks Fizz’ни эслатувчи либосларни йиртиш маросими мавжуд ва уларнинг жонли гармониялари ажойиб.
«Уларда жуда катта тажриба бор», деб таъкидлайди Дуа Липа ва Блэкпинкнинг креатив директори Эйсс Боверман, уларнинг саҳналаштирилишини лойиҳалаштирган.
«Уларнинг ижроси доимо қизиқарли бўлиб, томошабинларни ўзига жалб қилади. Мақсад одамларни бу гуруҳнинг бир қисми бўлишни исташига сабаб бўладиган энергия яратиш.»
Балки мухлислар Remember Monday’ни Вест-Энд шоу куйлари Евровидениеда синалмаганлиги сабабли кам баҳолагандир — лекин Буюк Британиянинг натижалари унчалик умидбахш эмас.
Нима бўлишини кутишимиз керак.
Сиз Евровидениега бағишланган кеча ўтказяпсизми? Бу ерни босинг ёки қуйидаги шаклни қўллаб, биз билан ўз байрамларингиз билан ўртоқлашинг.
Поп юлдуз якшанба куни Шеффилд шаҳар ҳокимлиги олдида юзлаб одамлар учун чиқиш қилди.
Тўртта истиқболли ижрочи бу йилги Love Saves The Day фестивалида катта ижрочилар учун очилиш қилади.
Тўрт кунлик мусиқа фестивали янги жойга, собиқ Womad майдонига қайтади.
Мусиқачи собиқ иш маркази маслаҳатчиси билан бир сафда чиқишидан мамнун.
BBC драмаси «Pan Am 103 самолётининг портлаши» ва Питер Андренинг «Jafaican» фильми премьераси.