Buyuk Britaniya va AQSh oʻzaro savdo qilinadigan ayrim tovarlar boʻyicha tariflarni hal qilish boʻyicha kelishuvni yakunladilar.
Prezident Tramp ilgari joriy etgan global importga 10% lik tariflar Buyuk Britaniya tovarlari AQSh bozoriga kirishi uchun asosan kuchda qolmoqda.
Biroq, bu yangi bitimdan avtomobillar, poʻlat va alyuminiy kabi ayrim Buyuk Britaniya eksportlari boʻyicha tariflar kamaytiriladi yoki butunlay bekor qilinadi.
Kelishuvning asosiy qoidalarining qisqacha mazmuni quyida keltirilgan.
Prezident Trampning ijtimoiy tarmoqlardagi «katta savdo bitimi» haqidagi bayonotlaridan farqli oʻlaroq, bu kelishuv yanada cheklangan bitimdir.
Prezident Hindiston va Buyuk Britaniya oʻrtasida yaqinda tuzilgan keng qamrovli erkin savdo bitimi kabi bitimlarni bir tomonlama ravishda qabul qilish huquqiga ega emas; bunday bitimlar Kongressning tasdiqlanganini talab qiladi.
Kengroq savdo bitimini Kongress tomonidan ratifikatsiya qilinishi hozirgi kunda amal qiladigan 90 kunlik tariflarni toʻxtatishdan koʻra koʻproq vaqtni talab qiladi.
Ushbu kelishuv maqsadli tovarlarga nisbatan ayrim tariflarni bekor qilish yoki kamaytirishni oʻz ichiga oladi.
Bu dastlabki, tor yoʻnalishdagi kelishuvni ifodalaydi; kelgusi oylarda keng miqyosli muzokaralar va huquqiy hujjatlar amalga oshiriladi.
Trampning avvalgi avtomobillar va avtomobil qismlariga 25% lik import soliqqa qoʻshilgan 2,5% qoʻshimcha tariflar sozlandi.
Tarif Buyuk Britaniyaning avvalgi yildagi avtomobil eksport hajmi bilan mos keladigan maksimal 100 000 ta Buyuk Britaniya avtomobili uchun 10% ga kamaytirildi.
Bu kvotani oshirib yuboradigan eksportlar 27,5% lik import soligʻiga tortiladi.
Avtomobillar Buyuk Britaniyaning AQShga eng yirik eksporti hisoblanadi va oʻtgan yili taxminan 9 milliard funt sterlingni tashkil etdi.
AQShga avtomobillarining deyarli 25% ini eksport qiluvchi Jaguar Land Rover bitimni «bizning sohamiz uchun yanada aniqlik yaratadi» deb taʼrifladi.
Biroq, avtomobil sanoati rahbarlari BBC ga kvotaning raqobatbardosh eksport qobiliyatini cheklash mumkinligi haqida xavotirlarini bildirishdi.
Buyuk Britaniya hozirgi kunda AQSh avtomobillarini importiga 10% lik soliq soladi; bunga qandaydir oʻzgartirishlar kiritilishi nomaʼlum.
AQSh ilgari 2,5% gacha kamaytirishni talab qilgan va kansler Reychel Rivs bunday kamaytirishga tayyorligini bildirgan.
Tramp shuningdek, Buyuk Britaniyadan AQShga Rolls-Royce dvigatellari va aviatsiya qismlarini tarifsiz eksport qilish imkoniyatini eʼlon qildi.
Mart oyidan boshlab AQShga poʻlat va alyuminiy importlariga 25% lik tarif bekor qilindi.
Bu voqea British Steel kabi kompaniyalar uchun ijobiydir, ular ilgari operatsion muammolar tufayli hukumat nazorati ostida edi.
Shunga qaramay, Oq Uy «Buyuk Britaniya poʻlati va alyuminiy va baʼzi hosilalari uchun eng koʻp imtiyozli stavkalar» uchun kvota tizimini eʼlon qildi.
Buyuk Britaniya ushbu kvota tizimi boʻyicha tariflar koʻtarilmasdan eksport qilishi mumkin boʻlgan mahsulotlar hajmi nomaʼlum.
Shuningdek, tariflarni bekor qilish poʻlat hosilalariga ham tegishlimi va bu foyda faqat Buyuk Britaniyada erigan va quyilgan poʻlatga taalluqlimi nomaʼlum.
Buyuk Britaniyaning AQShga poʻlat va alyuminiy eksporti nisbatan kam boʻlib, taxminan 700 million funt sterlingni tashkil etadi.
Biroq, tariflar shuningdek, sport zali uskunalari, mebellar va mashinalarni oʻz ichiga olgan poʻlat va alyuminiydan tayyorlangan mahsulotlarni ham oʻz ichiga oladi.
Ushbu mahsulotlar ancha katta qiymatga ega boʻlib, taxminan 2,2 milliard funt sterlingni yoki oʻtgan yili Buyuk Britaniyaning AQShga umumiy eksportiga 5% ni tashkil etadi.
Steel UK sanoat organi «Buyuk Britaniya poʻlat sektori ushbu kelishuvning foydalarini anglashi uchun bir qancha toʻsiqlarni engib oʻtishi kerakligini» taʼkidladi.
Tashkilot etkazib berish zanjiri talablari, kvota tafsilotlari va amalga oshirish muddatlari boʻyicha aniqlik zarurligini taʼkidladi.
Farmatsevtika vositalariga oid tafsilotlar hali ham kutilmoqda, Buyuk Britaniya va AQSh oʻrtasida bu va boshqa oʻzaro tariflar boʻyicha muzokaralar davom etmoqda.
AQSh ikkala davlat ham «farmatsevtika vositalariga nisbatan ancha imtiyozli muolajalar natijalarini tezkorlik bilan muzokara qilishini» bayon qildi.
Farmatsevtika vositalari Buyuk Britaniyaning AQShga eng yirik eksporti hisoblanadi va oʻtgan yili 6,6 milliard funt sterlingni tashkil etdi va bu ikkinchi eng yirik eksport toifasi hisoblanadi.
Aksincha, bu oʻtgan yili 4 milliard funt sterlingga baholangan Buyuk Britaniyaga AQShning toʻrtinchi yirik eksportidir.
AQShni oʻz ichiga olgan koʻplab mamlakatlar, odatda, arzonlashtirishni taʼminlashga qaratilgan bitimlar boʻyicha tayyor farmatsevtika vositalariga minimal yoki hech qanday tarif qoʻllamaydilar.
Prezident hali dorilarga hech qanday savdo cheklovlarini eʼlon qilmagan.
Buyuk Britaniyaning 2% lik raqamli xizmatlar soligʻi oʻzgarishsiz qolmoqda va kelishuvda tortishuv nuqtasi sifatida koʻrinmoqda.
Ijtimoiy tarmoqlar, qidiruv tizimlari va onlayn savdo maydonchalari operatorlari global daromadlari 500 million funt sterlingdan va Buyuk Britaniya foydalanuvchilari daromadi yiliga 25 million funt sterlingdan oshsa, ushbu soligʻga tortiladi.
Meta, Google va Apple kabi AQSh texnologiya gigantlari ushbu chegaralarga osonlikcha mos keladi.
Buyuk Britaniya xabarlarga koʻra, birinchi yilida AQSh texnologiya kompaniyalaridan ushbu soliq orqali deyarli 360 million funt sterling yigʻdi.
Buyuk Britaniya hukumati raqamli savdo bitimi boʻyicha hamkorlik qilishga sodiqligini bildirdi.
Aksincha, AQSh hukumati Buyuk Britaniyaning soliqni toʻliq hal qilishga tayyor emasligidan noroziligini bildirdi.
«Bu diskriminatsion, asossiz va darhol bekor qilinishi kerak», dedi AQSh hukumati.
Oq Uyga koʻra, ilgari 1000 tonna kvotasida 20% lik tarifga tortilgan AQShning Buyuk Britaniyaga goʻsht eksportlari endi 13000 tonnagacha koʻtarilgan kvota bilan hech qanday tarifga tortilmaydi.
Buning evaziga Buyuk Britaniya boshqa davlatlar bilan mos keladigan kamaytirilgan stavka bilan shunga oʻxshash kvotani taʼminladi.
Muhimi, Buyuk Britaniya hukumati ushbu bitim Buyuk Britaniyaning oziq-ovqat xavfsizligi standartlarini buzmasligini taʼkidladi, gormon bilan ishlov berilgan amerika goʻshti Buyuk Britaniya bozoriga kirmaydi degan fikrini qayta taʼkidladi.
Koʻpgina amerikalik fermerlar goʻsht ishlab chiqarishda oʻsish gormonlaridan foydalanadilar, bu Buyuk Britaniya va Yevropa Ittifoqida 1980-yillardan beri taqiqlangan.
AQSh ilgari oʻzining qishloq xoʻjaligi mahsulotlari, shu jumladan gormon bilan ishlov berilgan goʻshtga nisbatan yumshatilgan qoidalarni qoʻllab-quvvatlagan.
Bu holda Buyuk Britaniya AQSh manfaatlaridan koʻra Yevropa Ittifoqi standartlariga va yaqinlashib kelayotgan Yevropa Ittifoqi bilan «Brexitni qayta tiklash» ga ustuvorlik berdi.
AQShdan Buyuk Britaniyaga etanol importlari boʻyicha tarif ham bekor qilindi.
Milliy fermerlar uyushmasi bitimga «eʼtiborli miqdordagi bioetanolning (hosildan tayyorlangan qayta tiklanadigan yoqilgʻi)» kiritilishiga nisbatan xavotir bildirib, Britaniya dalali fermerlariga salbiy taʼsir koʻrsatishi mumkinligini taʼkidladi.
Buyuk Britaniya hukumati AQSh bilan tariflar boʻyicha kelishuvida «Xitoy investitsiyalariga veto yoʻq» degan fikrni bildirdi.
Rasmiy maʼlumotlarga koʻra, yilning birinchi choragida ish haqi toʻlanadigan ish oʻrinlarida pasayish kuzatilgan.
Saudiya Arabistoni, Qatar va BAA ga amalga oshirilgan muhim diplomatik tashrif chogʻida prezident AQShning katta miqdordagi yangi investitsiyalarini taʼminlashga intiladi.
Xitoyning onlayn sotuvchilari ilgari past qiymatli tovarlarni AQShga yuborish uchun «de minimis» imtiyozidan foydalanganlar.
Hukumat gormon bilan boqilgan goʻsht Buyuk Britaniyaga kirmaydi, degan fikrda qolsa-da, fermerlarda hali hal etilmagan savollar mavjud.