Buyuk Britaniyaning sun’iy intellekt (SI) bo’yicha milliy instituti xodimlari, Texnologiyalar vaziri Piter Kaylning moliyalashtirishni to’xtatish tahdididan so’ng, xayriya tashkiloti qulash xavfi ostida ekanligi haqida ogohlantirishlar berishdi.
Alan Tyuring nomidagi institut xodimlari Xayriya komissiyasiga taqdim etilgan rasmiy xabar berish shikoyatida «jiddiy va kuchayib borayotgan xavotirlarni» ko’tarishdi.
BBC tomonidan ko’rib chiqilgan shikoyatda institut rahbariyati tomonidan davlat mablag’larining noto’g’ri ishlatilishi, «zaharli ichki madaniyat» mavjudligi va xayriya tashkilotining asosiy vazifasini samarali bajara olmasligi iddao qilinmoqda.
Hukumat vakilining ta’kidlashicha, janob Kayl «[Tyuring instituti] soliq to’lovchilar uchun haqiqiy qiymat berishini» xohlayotganini aniq aytdi.
Fan, innovatsiyalar va texnologiyalar departamenti (DSIT) vakilining qo’shimcha qilishicha, institut «mustaqil tashkilot bo’lib, Tyuring 2.0 strategiyasi doirasida o’z ishini qayta yo’naltirish bo’yicha o’zgarishlar bo’yicha maslahatlashmoqda».
«Uning xatida ko’rsatilgan o’zgarishlar aynan shunday bo’lar edi, bu Institutga milliy xavfsizligimizni himoya qilishda muhim rol beradi va uni Britaniya jamoatchiligi bo’lishini kutayotgan joyga qo’yadi», – deya ta’kidladi ular.
Bu o’zgarish janob Kaylning Tyuring institutini mudofaa tadqiqotlariga ustuvor ahamiyat berishga undashi ortidan sodir bo’ldi, agar o’zgarishlar amalga oshirilmasa, moliyalashtirish bekor qilinishi mumkinligi haqidagi takliflar bilan.
Janob Kayl, shuningdek, institut rahbariyatini qayta ko’rib chiqish tarafdori ekani xabar qilinmoqda. Mudofaaga strategik o’tish o’tgan yili sobiq konservativ hukumatdan 100 million funt sterling grant olgan davlat tomonidan moliyalashtiriladigan tashkilot uchun sezilarli burilishni anglatadi.
2015-yilda Buyuk Britaniyaning SI bo’yicha asosiy markazi sifatida tashkil etilgan Tyuring instituti ichki kelishmovchiliklar va tadqiqot faoliyati bo’yicha tanqidlarga duch keldi.
Xodimlar shikoyatida janob Kaylning xati «boshqaruvda inqirozni» keltirib chiqarganini ta’kidlashmoqda.
Hukumatning 100 million funt sterlinglik granti «endi bekor qilinish xavfi ostida, bu institutning qulashiga olib kelishi mumkin», – deyiladi shikoyatda.
Tyuring instituti BBCga bergan bayonotida «ma’lumotlar fanlari va SI bo’yicha Buyuk Britaniyaning milliy institutining va’dasi va noyob rolini ta’minlash uchun tashkiliy o’zgarishlarga» sodiqligini tasdiqladi.
«Oldinga siljiganimiz sari, biz jamiyatning eng katta muammolarida, shu jumladan mudofaa, milliy xavfsizlik va suveren imkoniyatlar bo’yicha ishimizni ikki barobarga oshirish bo’yicha milliy ehtiyojga javob berishda haqiqiy dunyo ta’sirini ko’rsatishga qaratilganmiz», – dedi vakil.
BBC xabariga ko’ra, Londondagi Britaniya kutubxonasida joylashgan Tyuring institutiga shikoyat haqida rasman xabar berilmagan va xodimlarning xatiga kirish huquqi berilmagan.
Xayriya komissiyasi vakili shunday tasdiqladi: «Biz hozirda Alan Tyuring instituti haqida ko’tarilgan xavotirlarni baholab, biz uchun har qanday tartibga soluvchi rolni aniqlayapmiz.»
Vakil baholash dastlabki bosqichda ekanligini va rasmiy huquqiy tergov boshlash bo’yicha hech qanday qaror qabul qilinmaganligini aniqladi.
Xodimlar shikoyat «qasos olishdan asosli qo’rqish tufayli» anonim tarzda topshirilganligini ko’rsatdi.
BBC shikoyatning nusxasini elektron pochta orqali oldi, uni «Alan Tyuring institutining xavotirli xodimlari» imzolagan.
Shikoyatda sakkizta asosiy masala bayon etilgan.
Moliyalashtirish xavfini ta’kidlagan holda, shikoyatda Tyuring institutining «doimiy etkazib berishdagi kamchiliklari, boshqaruvning beqarorligi va shaffoflikning yo’qligi uning davlat va xususiy moliyachilari orasida jiddiy xavotirlarni keltirib chiqargan»ligi ta’kidlanadi.
Bundan tashqari, shikoyatda xayriya tashkiloti «shaffoflik, o’lchovli natijalar va vasiylar nazorati dalillari bo’lmagan bir qator xarajatlar bo’yicha qarorlar qabul qilganlikda» ayblanmoqda.
Qo’shimcha ravishda, shikoyatda kengash «qo’rquv va mudofaa bilan aniqlangan ichki madaniyatga raislik qilgan»ligi iddao qilinmoqda.
Shikoyatda bu xavotirlar ilgari Tyuring institutining rahbariyati, jumladan rais Dug Gurrga etkazilganligi, ammo «hech qanday ma’noli chora ko’rilmagan»ligi da’vo qilinmoqda.
Alan Tyuring instituti o’zini Buyuk Britaniyaning ma’lumotlar fanlari va SI bo’yicha milliy organi sifatida ta’riflaydi, uni sobiq Bosh vazir Devid Kemeron 2015-yilda tashkil etgan.
Institut so’nggi oylarda ish o’rinlarini qisqartirish va tadqiqot loyihalarini to’xtatish bo’yicha takliflar tufayli ichki tartibsizliklarni boshdan kechirmoqda.
2024-yil oxirida 93 nafar xodim rahbariyatga ishonchsizliklarini bildirgan xatga imzo chekishdi.
Mart oyida 2023-yil iyul oyida bosh direktor lavozimini egallagan Jan Innes Financial Times gazetasiga bergan intervyusida Tyuring institutini modernizatsiya qilish va SI loyihalariga e’tibor qaratish kerakligini aytdi.
Yaqingacha uning ishi SI va ma’lumotlar fanlari bo’yicha uchta asosiy yo’nalishda: atrof-muhitning barqarorligi, sog’liqni saqlash va milliy xavfsizlik sohalarida tadqiqotlarga qaratilgan.
Uning veb-saytida keltirilgan so’nggi tadqiqot loyihalariga sun’iy intellekt texnologiyasini ob-havoni bashorat qilishda qo’llash va har to’rt boladan biri hozirda texnologiyani o’rganish va ko’ngil ochish uchun ishlatayotganini ko’rsatuvchi tadqiqot kiradi.
Tyuring instituti bilan hamkorlik qilgan boshqa shaxslar ham BBCga uning hozirgi traektoriyasi bo’yicha kengroq tadqiqot hamjamiyati doirasida o’z xavotirlarini bildirishdi.
Iyul oyida professorlar Helen Margetts va Kosmina Dorobantu, davlat sektorining SI dan foydalanishini osonlashtirgan taniqli dasturning uzoq yillik hamraislari xayriya tashkilotidagi lavozimlaridan iste’foga chiqishdi.
Sobiq bosh texnologiya direktori Jonatan Stark sakkiz oy ishlagandan so’ng may oyida tashkilotni tark etdi.
Qolgan xodimlarning ba’zilari ichki muhitni zaharli deb ta’riflashdi.
SI sektori hukumatning Buyuk Britaniya iqtisodiyotini rag’batlantirish strategiyasining muhim tarkibiy qismi bo’lib, u ma’lumotlar markazi va superkompyuterlarni rivojlantirishga sarmoyalar kiritish va yirik texnologiya firmalaridan sarmoyalarni rag’batlantirishni o’z ichiga oladi.
Tez rivojlanayotgan ushbu texnologiyaga tegishli tadqiqot va ishlanmalar ham juda muhim.
Janob Kayl o’tgan oyda Tyuring institutiga yozgan maktubida Buyuk Britaniyaning SI imkoniyatlarini mustahkamlash milliy xavfsizlik uchun «muhim» ekanligini va institutning asosiy faoliyatida markaziy o’rin tutishi kerakligini ta’kidladi.
Fan va texnologiyalar bo’yicha davlat kotibi ATIning «uzoq muddatli moliyalashtirish tartibini» ko’rib chiqish keyingi yilda o’tkazilishi mumkinligini ko’rsatdi.
Kunni boshlash uchun kerak bo’lgan barcha sarlavhalar bilan bizning asosiy axborot byulletenimizni oling. Bu yerda roʻyxatdan oʻting.
Ikki texnologiya boshlig’i o’rtasidagi munosabatlar bir qator sud jarayonlari va ijtimoiy media qazishlari fonida yomonlashdi.
Ushbu texnologiya «inson qaror qabul qilishini» almashtirmasligi va huquqiy nazoratga bo’ysunishi aytilgan.
Hindiston o’zining ko’plab tillari va lahjalari o’rtasida SI tarjima qilish muammosini hal qilmoqda
Vest-Midlend uchun SI akademiyasi qo’shma loyihada taklif etilmoqda, deydi mer Richard Parker.
Yillik politsiya hisobotida kuch texnologiya yordamida jinoyatchilikka qarshi kurashayotgani uchun maqtovga sazovor bo’ldi.