BBC xabar berishicha, Britaniyaning sobiq Bosh vaziri Toni Bler AQSh prezidenti Donald Tramp bilan urushdan keyingi Gʻazo boʻyicha strategiyalarni muhokama qilish uchun Oq uyda uchrashuvda ishtirok etdi.
Yaqin Sharq boʻyicha elchi Stiv Vitkoff AQSh mojarodan keyingi «ertangi kun» boʻyicha «juda keng qamrovli» reja ishlab chiqarayotganini koʻrsatdi. Biroq, uchrashuvning aniq tafsilotlari oshkor etilmagan.
Bler 2007-yilda lavozimini tark etganidan soʻng, bir necha yil davomida Yaqin Sharq boʻyicha elchi sifatida faoliyat yuritib, Falastin hududlarida iqtisodiy rivojlanishga koʻmaklashish va ikki davlat yechimi uchun qulay sharoitlar yaratishga eʼtibor qaratdi.
Aksincha, jurnalistlar tomonidan Falastin davlati istiqboli haqida soʻralganda, Isroil tashqi ishlar vaziri Gideon Saar bunday davlat tashkil etilmasligini taʼkidladi.
Oq uyda boʻlib oʻtgan uchrashuv keskinlik kuchaygan bir paytga toʻgʻri keldi, chunki Isroil harbiylari falastinliklarni yaqinlashib kelayotgan hujumga tayyorgarlik koʻrish uchun Gʻazo shahridan evakuatsiya qilish «muqarrar» ekanligi haqida ogohlantirdi.
Guvohlarning xabar berishicha, Isroil tanklari tun davomida shaharning yangi sektoriga kirib, uylarni vayron qildi va qoʻshimcha aholining koʻchirilishiga olib keldi.
Isroilning soʻnggi yutuqlari minglab odamlarni, asosan, Gʻazo shahri ichida koʻchishga undadi, u yerda taxminan bir million falastinlik istiqomat qilmoqda.
Avgust oyi boshida Isroil Gʻazo sektorining butun hududini, jumladan, Gʻazo shahrini ham egallash niyatini eʼlon qildi, uni Hamasning soʻnggi tayanch punkti deb belgiladi.
BMT va nodavlat tashkilotlar Isroilning Gʻazo shahriga hujumi, oʻtgan hafta ochlik eʼlon qilingan joyda, dahshatli gumanitar oqibatlarga olib kelishi mumkinligi haqida ogohlantirdi.
Stiv Vitkoff seshanba kuni Fox Newsga bergan intervyusida Gʻazodagi mojaroni keyingi toʻrt oy ichida hal qilish mumkinligiga ishonch bildirdi.
«Biz buni u yoki bu yoʻl bilan, albatta, shu yilning oxirigacha hal qilamiz», dedi u.
Urushdan keyingi Gʻazoni boshqarish rejasi haqida soʻralganda, u shunday dedi: «Bu biz ertangi kun haqida tuzayotgan juda keng qamrovli reja boʻlib, menimcha, koʻpchilik buni koʻradi… uning naqadar mustahkam ekanligini va uning naqadar yaxshi niyatli ekanligini va u yerda prezident Trampning gumanitar maqsadlarini aks ettiradi.»
Oq uy shunday tasdiqladi: «Prezident Tramp urush tugashini, mintaqadagi har bir kishi uchun tinchlik va farovonlikni xohlashi aniq.»
Urushdan keyingi Gʻazo boʻyicha koʻrib chiqilayotgan takliflarning aniq tafsilotlari oshkor etilmagan. Biroq, fevral oyida Tramp Gʻazoliklarni doimiy ravishda qoʻshni davlatlarga koʻchirish va AQSh hududni nazorat qilish orqali uni «Yaqin Sharq Rivierasi»ga aylantirish imkoniyatini taklif qildi.
Axios veb-sayti Trampning kuyovi va sobiq katta maslahatchisi Jared Kushner ham yigʻilishda ishtirok etganini xabar qildi.
Gʻazo shahrida tanklar seshanba kuni kechqurun shimoliy Ibad al-Rahman tumaniga kirib, bir nechta uylarni vayron qildi, deya xabar berdi Reuters agentligiga guvohlar.
«Birdaniga tanklar Ibad al-Rahmanga bostirib kirganini eshitdik, portlashlar ovozi tobora kuchayib bordi va odamlarning bizning hududga qarab qochayotganini koʻrdik», dedi Saad Abed oʻz uyidan 1 km (0,6 milya) uzoqlikda joylashgan Jala koʻchasidan yoʻllagan xabarida.
Chorshanba kuni tanklar shimolroqda joylashgan Jabaliyaga chekingani xabar qilindi, u yerda ular faoliyat yuritgan.
Gʻazo shahrining Shejaiya, Zeitoun va Sabra tumanlarida ham bombardimon davom etdi.
Isroil harbiylari chorshanba kuni bergan bayonotida ularning qoʻshinlari Jabaliya hududida va Gʻazo shahri chekkasida janglarda qatnashganini, «terrorchilar uyasi»ni yoʻq qilganini va qurol saqlash joyini topganini qoʻshimcha qildi.
Harbiylarning arab tilidagi vakili Avichay Adraee chorshanba kuni X ijtimoiy tarmogʻida «Gʻazo shahrini evakuatsiya qilish muqarrar» ekanligini aytdi va aholiga Gʻazoning janubiga koʻchib oʻtishni buyurdi.
U yerda «boʻsh joy» borligini va koʻchib oʻtgan har bir oila «eng saxiy gumanitar yordam» olishini aytdi.
Oʻtgan hafta BMT va nodavlat tashkilotlar yuz minglab odamlarni Gʻazo shahridan evakuatsiya qilishga majburlash va ularni janubga joʻnatish «yana bir falokat retsepti boʻlib, majburiy koʻchirishga olib kelishi mumkinligi» haqida ogohlantirgan edi.
Ular, shuningdek, koʻchirilgan aholi koʻchishi kutilayotgan janubiy hududlar «juda gavjum va insonning tirik qolishini taʼminlash uchun yetarli jihozlanmagan»ligini aytdi.
Bosh vazir Binyamin Netanyaxu oʻtgan oy oʻt ochishni toʻxtatish va garovga olinganlarni ozod qilish boʻyicha Hamas bilan bilvosita muzokaralar toʻxtab qolganidan soʻng, Isroil Gʻazo sektorining butun hududini bosib olishini aytdi.
Ammo u hujumni davom ettirmaslik uchun ham xalqaro, ham ichki bosimga duch kelmoqda.
Seshanba oqshomida Tel-Avivda oʻn minglab namoyishchilar Hamas tomonidan ushlab turilgan isroillik garovga olinganlarni uyga olib kelish uchun oʻt ochishni toʻxtatish toʻgʻrisida kelishuv talab qilib yigʻilishdi. 50 ta garovga olinganlardan faqat 20 tasi tirik deb ishoniladi.
Isroil mintaqaviy vositachilarning 60 kunlik sulh va garovga olinganlarning yarmini qaytarish boʻyicha soʻnggi taklifini qabul qilmadi, faqat barcha garovga olinganlarni qaytarish va urushni oʻz shartlari bilan tugatish boʻyicha keng qamrovli kelishuvga rozi boʻlishini aytdi.
Isroil harbiylari 2023-yil 7-oktabrda Hamas boshchiligidagi Isroilning janubiga qilingan hujumga javoban Gʻazoda kampaniya boshladi, unda taxminan 1200 kishi halok boʻldi va 251 kishi garovga olindi.
Hamas boshqaruvidagi sogʻliqni saqlash vazirligining maʼlumotlariga koʻra, oʻshandan beri Gʻazoda qariyb 62 900 kishi halok boʻlgan.
Gʻazo aholisining aksariyati ham qayta-qayta koʻchirilgan; uylarning 90% dan ortigʻi shikastlangan yoki vayron boʻlgan deb baholanmoqda; sogʻliqni saqlash, suv taʼminoti, sanitariya va gigiyena tizimlari qulagan; va BMT tomonidan qoʻllab-quvvatlangan global oziq-ovqat xavfsizligi boʻyicha ekspertlar Gʻazo shahri hududida ochlik borligini tasdiqladi.
Falastinlik jurnalistlar BBCga urush haqida xabar berishda duch kelayotgan qiyinchiliklar va xavflar haqida birinchi qoʻldan hikoya qilib berishadi.
Jeyms Grout «Men genotsidga qarshiman, Falastin harakatini qoʻllab-quvvatlayman» degan banner ushlab turgan edi.
Isroil armiyasining dastlabki hisobotida hujum «Hamas kamerasi»ni nishonga olgani va keyingi tekshiruv uchun «boʻshliqlar» aniqlangani aytiladi.
BBC Fors bilan eksklyuziv intervyusida mahbus Isroil raketalari Eronning eng mashhur qamoqxonasini yorib oʻtganida nima boʻlganini tasvirlab berdi.
BBC Verify hujumdan olingan tasvirlar va uning oqibatlarini tahlil qilib, voqealar ketma-ketligini va uning nimani ochib berishini aniqlaydi.