Arxeologlar Peruning shimoliy qismidagi Barranka provinsiyasida qadimgi shahar topilganini e’lon qilishdi.
Taxminlarga ko’ra, 3500 yillik Peniko shahri muhim savdo markazi vazifasini o’tagan, Tinch okeani sohilidagi erta jamoalarni Andes tog’lari va Amazon havzasi bilan bog’lagan.
Lima shahridan taxminan 200 km shimolda joylashgan bu joy dengiz sathidan taxminan 600 metr (1970 fut) balandlikda joylashgan bo’lib, miloddan avvalgi 1800 va 1500 yillar oralig’ida – Yaqin Sharq va Osiyoda erta sivilizatsiyalarning gullab-yashnagan davrida tashkil etilgan deb taxmin qilinadi.
Tadqiqotchilarning fikricha, bu kashfiyot Amerikadagi eng qadimgi sivilizatsiya hisoblangan Karal sivilizatsiyasining evolyutsiyasini tushunish uchun qimmatli ma’lumotlar beradi.
Tadqiqotchilar tomonidan e’lon qilingan dron tasvirlarida shaharning markazida, tepalik terrasasida joylashgan va tosh va loy binolarining qoldiqlari bilan o’ralgan doira shaklidagi inshootni ko’rish mumkin.
Saytda sakkiz yil davomida olib borilgan tadqiqotlar davomida 18 ta inshoot, jumladan, tantanali ibodatxonalar va turar joy majmualari topildi.
Ushbu binolar ichida tadqiqotchilar marosim buyumlari, odam va hayvon figuralarini tasvirlaydigan loy haykallar, munchoqlar va dengiz chig’anoqlaridan yasalgan marjonlarni topdilar.
Peniko Karal joylashgan Supe vodiysiga yaqin joylashgan. Karal Amerikadagi eng qadimgi ma’lum sivilizatsiya sifatida tan olingan va taxminan miloddan avvalgi 3000 yilda, taxminan 5000 yil oldin tashkil etilgan.
Karalda 32 ta yodgorlik, jumladan, katta piramida inshootlari, murakkab sug’orma dehqonchiligi va shahar posyolkalari mavjud bo’lib, Hindiston, Misr, Sumer va Xitoyda mavjud bo’lgan boshqa zamonaviy erta sivilizatsiyalardan mustaqil ravishda rivojlangan deb ishoniladi.
Doktor Rut Shadi, Peniko bo’yicha yaqinda o’tkazilgan tadqiqotga va 1990-yillarda Karal qazish ishlariga boshchilik qilgan arxeolog, iqlim o’zgarishi tufayli tanazzulga yuz tutgandan so’ng, Karal sivilizatsiyasining taqdirini tushunishda ushbu kashfiyotning ahamiyatini ta’kidladi.
Doktor Shadi Reuters agentligiga Peniko jamiyati «qirg’oq, tog’li hududlar va o’rmonlardan kelgan jamiyatlar bilan savdo qilish, almashinuv uchun strategik joyda joylashgan»ligini aytdi.
Payshanba kuni topilmalarni e’lon qilish bo’yicha o’tkazilgan matbuot anjumanida Madaniyat vazirligi tadqiqotchisi, arxeolog Marko Machakuayning ta’kidlashicha, Penikoning ahamiyati uning Karal jamiyatining davomi sifatida o’ynagan rolida.
Peru Amerikadagi eng muhim arxeologik joylarga, jumladan, Andesdagi Inka shahri Machu Pikchu va markaziy sohil bo’ylab cho’lga o’yilgan sirli Nazka chiziqlariga ega.
Etti yildan ortiq qazishmalar davomida bir nechta o’rta asr hojatxonalari ham topilgan.
2023-yilda topilgan kamyob Rim otliq askarlari qilichlari 2000 yillik aholi punkti topilishiga olib keldi.
Rim poyabzallarining sakkiztasi kamida 30 sm (11,8 dyuym) uzunlikda – Buyuk Britaniyaning 13 dan 14 gacha o’lchamiga teng.
4500 yil oldin yashagan odamning suyagida o’tkazilgan DNK testi Qadimgi Misrning yuksalishiga yangi oydinlik kiritadi.
Miloddan avvalgi 4-asrga oid baliq dimlamasi qoldiqlari bo’lgan idish topilgan artefaktlar orasida.