«`html
Qo’shma Shtatlar Nigeriyaning shimoli-g’arbiy qismida «Islom davlati» guruhi (ID) bilan aloqador jangarilarga qarshi harbiy zarbalar berdi, bu guruh u yerda o’z ta’sirini o’rnatishga urinayotgan edi.
AQSh harbiylari guruh tomonidan Niger bilan chegaradosh Sokoto shtatida boshqariladigan lagerlar nishonga olinganini xabar qildi. Qurbonlar soni aniq bo’lmasa-da, AQSh va Nigeriya rasmiylari jangarilarning o’limini tasdiqladi.
AQShning sobiq prezidenti Donald Tramp Rojdestvo kunidagi zarbalarni «o’lik» deb ta’rifladi, guruhni «terrorchi axlat» deb atadi va ular «asosan begunoh nasroniylarni nishonga olgan va shafqatsizlarcha o’ldirgan» deb iddao qildi.
Nigeriya tashqi ishlar vaziri Yusuf Maitama Tuggarning BBCga aytishicha, operatsiya «qo’shma operatsiya» bo’lgan va u «muayyan din bilan hech qanday aloqasi yo’qligini» ta’kidlagan.
Janob Tuggarning ta’kidlashicha, zarbalar Nigeriya tomonidan taqdim etilgan razvedka ma’lumotlaridan foydalangan holda «ancha vaqtdan beri» rejalashtirilgan va u kelajakda zarbalar ehtimolini istisno qilmadi.
Payshanba kuni kechqurun sodir bo’lgan zarbalar vaqtiga to’xtalib o’tgan holda, u ularning Rojdestvo bilan hech qanday aloqasi yo’qligini ta’kidladi.
AQSh harbiylari «dastlabki baholashda» Sokoto shtatida «ko’plab» o’limlar bo’lganini ko’rsatdi.
Sokoto shtatining Tangaza hududidagi mahalliy rasmiy Isa Salihu Bashir BBCga bergan ma’lumotga ko’ra, zarbalar «Lakuravaning ba’zi terrorchilik lagerlariga zarba bergan». U ko’plab jangchilar o’ldirilganini, ammo aniq o’lim soni noma’lumligini aytdi.
BBC qurbonlar sonini mustaqil ravishda tasdiqlay olmadi.
Janob Bashirning qo’shimcha qilishicha, Niger tomonidagi chegara patrullari nishonga olingan hududlardan qochayotgan Lakurava jangchilarini ko’rganliklarini xabar qilishgan.
Nigeriya hukumati, asosan, shimoli-sharqda Boko Haram va ID bilan bog’liq bo’lgan fraksiyalar, jumladan, turli xil jihodchi guruhlarga qarshi uzoq davom etgan jang olib bormoqda. Biroq, so’nggi yillarda mahalliy Lakurava nomi bilan tanilgan kichikroq guruh shimoli-g’arbiy Sokoto shtatida baza o’rnatishga urinmoqda.
Nigeriya rasmiylarining ta’kidlashicha, guruhning Mali va Nigerdagi jihodchilar tarmoqlari bilan aloqalari bor va uning a’zolari chegara hududlariga joylashib, yoshlarni yollagan va qattiq nazorat o’rnatgan.
Tangaza asosan mo»tadil musulmonlardan iborat bo’lgan olis qishloqlardan tashkil topgan.
Nigeriya axborot vazirligi juma kuni kechqurun e’lon qilingan bayonotda «aniq zarba berish operatsiyalari» prezident Bola Tinubuning «aniq roziligi» bilan va «Nigeriya qurolli kuchlarining to’liq ishtiroki bilan» amalga oshirilganini aytdi.
Vazirlik, shuningdek, operatsiya davomida o’q-dorilarning qoldiqlari ikkita hududga – Sokoto shtatidagi Jabo qishlog’iga va taxminan 600 km (370 milya) janubda joylashgan Kvara shtatidagi Offa shahriga tushganini xabar qildi. Har ikki joyda ham tinch aholi orasida qurbonlar qayd etilmadi.
Jabodagi guvoh Umar Jaboning BBCga aytishicha: «Samolyotga o’xshagan narsa chaqnadi va … dalalarga quladi».
Uning ta’kidlashicha, hududda ID bilan hech qanday muammo yo’q: «Biz tinch yashaymiz va biz bilan nasroniylar o’rtasida hech qanday ziddiyat yo’q».
Tramp ma’muriyati ilgari Nigeriya hukumatini nasroniylarni jihodchilar hujumlaridan himoya qila olmaganlikda ayblagan va «genotsid» sodir etilayotganini da’vo qilgan edi.
Janob Tramp Nigeriyani «alohida xavotirga soluvchi mamlakat» deb belgiladi, bu AQSh Davlat departamenti tomonidan qo’llaniladigan atama bo’lib, u «diniy erkinlikni jiddiy buzgan» mamlakatlarga qarshi sanktsiyalarga ruxsat beradi.
AQSh harbiylariga noyabr oyida Nigeriyaga aralashishga tayyorgarlik ko’rish buyurilgan edi.
Rojdestvo kunida kechqurun zarbalarni tasdiqlovchi ijtimoiy media postida janob Tramp «Radikal Islomiy Terrorizmning rivojlanishiga yo’l qo’ymasligini» aytdi.
AQSh mudofaa vaziri Pit Hegseth payshanba kuni «Nigeriya hukumati tomonidan qo’llab-quvvatlash va hamkorlik uchun minnatdorchilik bildirdi». Pentagon keyinroq kemadan raketa uchirilishini ko’rsatadigan qisqa videoni joylashtirdi.
Nigeriya Afrikaning eng ko’p aholisi bo’lgan davlat bo’lib, taxminan 220 million aholi nasroniylar va musulmonlar o’rtasida deyarli teng taqsimlangan.
Boko Haram va ID bilan bog’liq bo’lgan tarmoqlar kabi jihodchi guruhlar o’n yildan ortiq vaqt davomida Nigeriyaning shimoli-sharqida keng vayronagarchiliklarga olib keldi va minglab odamlarning o’limiga sabab bo’ldi.
Global siyosiy zo’ravonlikni tahlil qiluvchi Acled guruhining ma’lumotlariga ko’ra, jabrlanganlarning aksariyati musulmonlar bo’lgan.
Zarbalar so’nggi haftalarda IDni nishonga olgan AQShning ikkinchi yirik aralashuvi hisoblanadi.
O’tgan hafta AQSh Suriyadagi IDga qarshi «keng ko’lamli zarba» berganini aytdi.
AQSh Markaziy qo’mondonligi (Centcom) qiruvchi samolyotlar, hujum vertolyotlari va artilleriya 70 dan ortiq nishonga zarba berganini, Iordaniyaning samolyotlari ham ishtirok etganini xabar qildi.
Bu zarbalar pistirmada uch nafar amerikalikning – ikki askar va bir tarjimonning o’ldirilishi uchun qasos sifatida boshlangan edi.
Yilning eng gavjum sayohat dam olish kunlaridan birida Nyu-York mintaqasida to’qqiz dyuymgacha (23 sm) qor yog’ishi mumkin.
Ob-havo prognozchilarining ogohlantirishicha, hatto ozgina qo’shimcha yog’ingarchilik ham to’yingan hududlarda suv toshqinlari va sel kelib chiqishiga sabab bo’lishi mumkin.
Viktorinamizning ikkinchi qismida 2025-yil xotirasini sinab ko’ring. Apreldan iyungacha nima sodir bo’ldi?
Markaz kengashida o’tirgan vakil Joys Bitti nomini o’zgartirish noqonuniy ekanligini, chunki u Kongressning roziligini talab qiladi, deb ta’kidlamoqda.
Mukofot AQSh lotereyasining ikkinchi eng katta sovrinidir.
«`