Donald Trumpning maxsus vakili Rossiya AQSh va Yevropaga potentsial tinchlik shartnomasining bir qismi sifatida Ukrainaga «mustahkam» xavfsizlik kafolatlarini berishga rozi bo’lganini aytdi.
Stiv Uitkoff CNNga Alyaska sammitida AQSh va Yevropaga «xavfsizlik kafolatini qamrab oluvchi 5-moddaga o’xshash tildan samarali foydalanishga» ruxsat beruvchi kelishuvga erishilganini aytdi va NATOning kollektiv mudofaa prinsipiga ishora qildi.
Prezident Putin uzoq vaqtdan beri Ukrainaning NATOga kirishiga qarshi bo’lib kelgan va Uitkoff bu kelishuv ukrainaliklarga maqbul bo’lsa, muqobil variant bo’lishi mumkinligini aytdi.
Dushanba kuni Trump va Yevropa yetakchilari bilan bo’ladigan muhokamalardan oldin Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy AQShning xavfsizlik kafolati taklifini «tarixiy» deb baholadi.
Vashingtonga tashrifi oldidan Zelenskiy har qanday kafolat «haqiqatan ham amaliy bo’lishi, quruqlikda, havoda va dengizda himoyani ta’minlashi va Yevropaning ishtiroki bilan ishlab chiqilishi kerak», dedi.
Yakshanba kuni «ixtiyoriy koalitsiya»ning uchrashuvidan so’ng – Ukraina tinchligini ta’minlashga va’da bergan Buyuk Britaniya, Fransiya va Germaniyani o’z ichiga olgan guruh – № 10 vakili yetakchilar Trumpning xavfsizlik kafolatlarini ta’minlashga «sodiqligini» olqishlaganini aytdi.
Vakilning qo’shimcha qilishicha, yetakchilar, shuningdek, «dushmanlik harakatlari to’xtatilgandan so’ng ishonch kuchlarini joylashtirishga, Ukrainaning osmoni va dengizini himoya qilishga va Ukrainaning qurolli kuchlarini tiklashga yordam berishga tayyorliklarini yana bir bor ta’kidladilar».
Buyuk Britaniya Bosh vaziri Sir Keir Starmer, Fransiya prezidenti Emmanuel Makron, Germaniya kansleri Fridrix Merts, Yevropa Komissiyasi prezidenti Ursula fon der Leyen va NATO Bosh kotibi Mark Rutte dushanba kuni Vashingtonda Zelenskiyga qo’shilishlari rejalashtirilgan.
Makron guruh Trumpdan xavfsizlik kafolatlariga sodiqlik darajasi bo’yicha bahslashishini ko’rsatdi.
«Agar biz bugun kuchli bo’lmasak, ertaga qimmat to’laymiz», dedi u va guruhning rejasi «birlashgan frontni taqdim etish» ekanligini qo’shimcha qildi.
Uitkoff yakshanba kuni CNNga Rossiya hudud bo’yicha «stolda ba’zi yon berishlar» qilganini aytdi va Donetsk dushanba kuni «muhim muhokama»ning bir qismi bo’lishini ta’kidladi.
Bu Putin juma kuni Alyaskada Trumpga tinchlik taklifini taqdim etgani haqidagi xabarlardan so’ng sodir bo’ldi, bu Ukraina Rossiya Zaporojye va Xersonda front chiziqlarini muzlatib qo’yishi evaziga Donbasning Donetsk viloyatidan chiqib ketishini talab qiladi.
BBCning AQShdagi hamkori CBS diplomatik manbalarga tayanib xabar berishicha, Yevropa rasmiylari Trump Zelenskiyni shartlarga rozi bo’lishga majburlashi mumkinligidan xavotirda.
Rossiya Donbasni Rossiya hududi deb da’vo qilmoqda, Luganskning katta qismini va Donetskning taxminan 70 foizini nazorat qilmoqda. Shuningdek, u 2014 yilda, Ukrainaga to’liq miqyosli bostirib kirishdan sakkiz yil oldin Qrim yarim orolini noqonuniy ravishda anneksiya qildi.
Zelenskiy seshanba kuni Ukraina Donbas viloyatini berish bo’yicha har qanday Rossiya taklifini rad etishini aytdi va bu kelajakdagi hujumlar uchun tramplin sifatida ishlatilishi mumkinligidan ogohlantirdi.
U shuningdek, mamlakat konstitutsiyasiga ishora qildi, unda har qanday hududiy o’zgarishlar oldidan referendum o’tkazish talab etiladi.
Dushanba kuni Oq uyda bo’lib o’tadigan uchrashuv Zelenski uchun fevral oyida Oval kabinetida bo’lib o’tgan janjalli ommaviy almashinuvdan beri birinchi bo’ladi, unda Trump unga AQShning qo’llab-quvvatlagani uchun ko’proq «minnatdor» bo’lishini aytdi va uni «Uchinchi jahon urushi bilan o’ynashda» aybladi.
Keyinchalik Zelenskiydan Oq uyni tark etish so’raldi.
U aprel oyida Trump bilan yarashgandek bo’ldi, Oq uy buni Papa Fransiskning dafn marosimida qatnashishdan oldin «juda samarali» 15 daqiqalik uchrashuv deb ta’rifladi.
Ukraina, shuningdek, AQShga mamlakatda moliyaviy ulush bergan mineral shartnomasini imzoladi va Kiyev AQSh qurollari uchun to’lashga tayyorligini ko’rsatdi.
Biroq, Trump-Putinning juma kungi uchrashuvi Kiyev va boshqa Yevropa poytaxtlarida xavotir uyg’otgan bo’lishi mumkin.
Ukrainada sodir etilgan harbiy jinoyatlar bo’yicha Xalqaro jinoiy sudning hibsga olish orderiga ega bo’lgan Rossiya prezidenti Trump tomonidan kelganida iliq kutib olindi, Trump keyinroq ular «fantastik munosabatlarga» ega ekanliklarini aytdi.
Vashington aholisi Trumpning shaharga qo’shin kiritishiga qarshi norozilik bildirdi.
Gernsi va Jersi o’tgan yili Sharqiy Yevropaga 8500 dan ortiq quti yubordi.
Davlat departamentining bayonoti o’ng qanot faol dasturni tanqid qilganidan keyin e’lon qilindi.
Prezident qat’iy choralar ko’rishga chaqirganidan keyin DCning eng katta uysizlar lageri vayron qilindi. Uning aholisi bilan nima bo’ldi?
AQSh prezidenti Putin bilan uchrashishdan oldin o’t ochishni to’xtatishni talab qildi. Uning fikrini o’zgartirishi Yevropa va Ukraina xohlagan narsaga zid keladi.