Qo’shma Shtatlar Argentina pesosini sotib olishni boshladi, bu Janubiy Amerika davlatining valyuta inqirozini barqarorlashtirish va sobiq prezident Trumpning ma’lum ittifoqchisi prezident Xaver Mileyni qo’llab-quvvatlash bo’yicha bahsli harakatdagi muhim qadamdir.
G’aznachilik kotibi Skott Bessent ijtimoiy tarmoqlarda valyuta sotib olinishini e’lon qildi va shu bilan birga Argentina uchun rejalashtirilgan 20 milliard dollarlik moliyaviy yordam paketining yakunlanganini tasdiqladi.
«AQSh G’aznachiligi zudlik bilan zarur deb hisoblangan har qanday favqulodda choralarni amalga oshirishga tayyor», dedi kotib Bessent.
E’lon moliya bozorlarida ijobiy javob uyg’otdi, pesoni va Argentina qarzini mustahkamladi. Biroq, bu AQShda munozaralarni qayta boshladi, bu erda ichki xarajatlarni qisqartirish sharoitida Argentinaga moliyaviy yordam ko’rsatish to’g’risidagi qaror tobora kuchayib bormoqda.
Senator Elizabet Warren (D-MA) ijtimoiy tarmoqlarda o’z e’tirozini bildirib, shunday dedi: «Amerika soliq to’lovchilarining pullaridan Argentina pesosini sotib olish o’rniga, ustuvor vazifa amerikaliklar uchun arzon sog’liqni saqlashni ta’minlash bo’lishi kerak», deb ta’kidladi. AQSh hukumatining to’xtatilishidagi asosiy bahs.
Argentina 26 oktabrga rejalashtirilgan oraliq saylovlar arafasida moliyaviy beqarorlikning kuchayishi bilan kurashmoqda. Yaqinda bo’lib o’tgan viloyat saylovlarida muvaffaqiyatsizlikka uchraganidan so’ng, saylovchilarning prezident Mileining tejamkorlikka asoslangan, erkin bozor islohotlari dasturini qo’llab-quvvatlashi haqida xavotirlar ortib bormoqda.
Pesoning qiymati so’nggi oylarda keskin pasayishni boshdan kechirdi, bunga investorlarning Argentina aktsiyalari va obligatsiyalaridan voz kechishi hamroh bo’ldi.
Miley ma’muriyati iqtisodiy vaziyatni barqarorlashtirish choralarini ko’rdi; ammo bu harakatlar sezilarli qarz to’lovlari to’lanishidan bir necha oy oldin mamlakat zaxiralarini tugatdi.
Kotib Bessent, 1992 yilda Britaniya funtining qadrsizlanishiga olib kelgan «Qora chorshanba» voqeasida valyuta treyderi sifatida ishtirok etgani bilan mashhur, bayonotida Argentinaning «islohotlar dasturi»ning muvaffaqiyati «tizimli ahamiyatga ega»ligini ta’kidladi.
«G’arbiy yarim sharning gullab-yashnashiga hissa qo’shadigan kuchli, barqaror Argentina Qo’shma Shtatlarning strategik manfaatlariga mos keladi», – deya qo’shib qo’ydi u. «Uning muvaffaqiyati ikki partiyaviy ustuvor vazifa bo’lishi kerak.»
G’aznachilik departamenti AQShning qo’llab-quvvatlashi, shu jumladan sotib olingan peso miqdori yoki 20 milliard dollarlik valyuta svop liniyasining aniq shartlari to’g’risida batafsil ma’lumot bermadi, bu Argentina AQSh dollariga peso almashish imkonini beradi.
Prezident Miley ijtimoiy tarmoqlarda sobiq prezident Trump va kotib Bessentga o’z minnatdorchiligini bildirdi.
«Yaqin ittifoqchilar sifatida biz iqtisodiy erkinlik va farovonlik bilan ajralib turadigan yarim sharni yaratamiz», – dedi u.
Argentina 2001 yildan beri uch marta, eng so’nggi marta 2020 yilda o’z qarzi bo’yicha defoltga uchragan.
Biroq, investorlar, shu jumladan kotib Bessent bilan aloqador bo’lgan Robert Sitron kabi investorlar so’nggi yillarda mamlakatga yangi qiziqish bildirdilar va prezident Mileining libertar moliyaviy islohotlariga pul tikishdi.
Prezident Miley 2023 yilda o’z lavozimini egallaganidan beri inflyatsiyani jilovlash va fiskal profitsitga erishish uchun davlat xarajatlarini tartibga solish va sezilarli darajada qisqartirishni amalga oshirdi.
Ichki tomondan, ushbu tejamkorlik choralari aholining xarid qobiliyati pasayishi va mamlakat ehtimoliy iqtisodiy tanazzulga yuz tutishi sababli tobora kuchayib borayotgan qarshiliklarga duch keldi.
Shunga qaramay, ushbu choralar inflyatsiyani jilovlashga yordam berdi va xalqaro investorlar va Argentina uchun asosiy kreditor bo’lgan Xalqaro Valyuta Jamg’armasi (XVJ) tomonidan asosan olqishlandi.
O’zini «Argentinani yana buyuk qilamiz» ritorikasi bilan Trumpga o’xshatadigan prezident Miley AQShdagi ko’plab konservatorlarning ham hurmatiga sazovor bo’ldi. U sobiq prezident Trump bilan bir necha bor uchrashgan, keyingi hafta yana bir tashrif kutilmoqda.
Biroq, Argentinaga moliyaviy yordam ko’rsatish to’g’risidagi qaror amerikalik fermerlar orasida norozilik uyg’otdi, ular sobiq prezident Trumpning saylovchilarining asosiy qismi bo’lib, Xitoyning soya sotib olishni Argentina kabi davlatlarga o’tkazishi haqida xavotirda.
Senator Chuck Grassley (R-IA), Iowa shtatini, soya ishlab chiqaruvchi yirik shtatni ifodalab, o’tgan oy ijtimoiy tarmoqlarda shunday savol berdi: «Nega AQSh Argentina soya ishlab chiqaruvchilarining eng katta bozorini olib qo’ygan holda ularga yordam berishi kerak???» AQSh birinchi bo’lib o’z yordamini va’da qilganida.
Kotib Bessentning e’lonidan oldin Argentina Iqtisodiyot vaziri Luis Kaputo bilan to’rt kun davomida uchrashuvlar bo’lib o’tdi.
O’z e’lonida kotib Bessent xalqaro hamjamiyat «Argentina va uning oqilona fiskal strategiyasi ortida birlashgan, ammo faqat Qo’shma Shtatlar tez harakat qilishi mumkin. Va biz harakat qilamiz.»
U avvalroq yordam senator Warrenning payshanba kuni bayonotida ma’muriyatning «milliarder do’stlari» uchun kafolat ekanligi haqidagi takliflarni rad etgan.
«Biz u erda manfaatdor boy amerikaliklarga yordam berayotganimiz haqidagi bu trope noto’g’ri bo’lishi mumkin emas», dedi kotib Bessent CNBCga shu oyning boshida.
«Biz qilayotgan ishimiz AQShning G’arbiy yarim shardagi strategik manfaatlarini saqlab qolishdir», dedi u va harakatsizlik «muvaffaqiyatsiz davlat» xavfini tug’dirishidan ogohlantirdi.
AQSh prezidenti Donald Trumpga qarshi fuqarolik firibgarligi ishini olib borgan Jeyms Virjiniya shtatining Aleksandriya shahrida ayblangan.
Respublikachilar va Demokratlar byudjet mojarosini hal qila olmaganidan keyin AQSh hukumatining to’xtatilishi boshlandi.
To’xtatilishning ikkinchi haftasiga kirishi bilan Trump vaqtincha ishdan bo’shatilgan ba’zi ishchilar «g’amxo’rlik qilishga loyiq emas» dedi.
Trumpning bosh prokurori hujumga o’tgan va ko’p masalalarni qamrab olgan tinglovda nervlar taranglashdi.
Bu respublikachilar va demokratlar o’zlarining moliyalashtirish choralarini ovozga qo’yishlari beshinchi marta edi.