Özbekistan Ekoloji, Çevre Koruma ve İklim Değişikliği Bakanlığı, girişimci Murod Nazarov’un ağaç kesme yasağının kaldırılması yönündeki önerisine ilişkin bir açıklama yayınladı.
Bakanlık, girişimci Murod Nazarov’un Ticaret ve Sanayi Odası’nda gerçekleştirilen açık diyalog sırasında yaptığı ve ağaç kesme yasağının telafi edici dikimler ve bir “ağaç bankası” oluşturulmasıyla değiştirilmesini öneren teklifi inceledi.
Bakanlık, denize kıyısı olmayan bir ülke olan Özbekistan’ın, oksijen ve karbondioksit emiliminin hayati doğal kaynakları olan okyanuslara erişimi olmadığını ve %60’ından fazlasının çöller ve yarı çöllerle kaplı olduğunu ve bu durumun ülkeyi iklim değişikliğine karşı özellikle savunmasız hale getirdiğini belirtiyor.
“Bölgedeki iklim değişikliği faktörünü hatırlamak çok önemlidir. Orta Asya’daki ısınma oranı, küresel ortalamanın iki katıdır. Son 30 yılda, bölgedeki sıcaklık, küresel ortalama olan 0,7°C’ye kıyasla 1,5°C arttı. Bu tür koşullarda, yeşil alanlar ekolojik dengenin hayati bir unsuru haline gelir ve ağaç kesme yasağı bu dengeyi korumayı amaçlamaktadır,” şeklinde açıklama yapıldı.
Bakanlık, gelişmiş ülkelerin deneyimlerine atıfta bulunarak, ağaç kesme konusundaki katı kısıtlamaların çevre koruma ve sürdürülebilir şehir gelişimi için etkili bir araç olduğunu gösterdiğini belirtti.
Örneğin, Almanya’da, mevzuat sadece ormanları değil, aynı zamanda kentsel yeşilliği de koruyor. Yasadışı kesim, özellikle kamusal alanlarda, ağaç başına 50.000 €’ya kadar para cezasına neden olabilir. Telafi edici önlemler zorunlu izlemeye tabidir.
Birleşik Krallık’ta, bir Ağaç Koruma Emrini (TPO) ihlal etmek, sulh ceza mahkemesinde 20.000 £’a kadar para cezasına veya kraliyet mahkemesinde sınırsız para cezası ve hapis cezasına yol açabilir. 2023’te, ünlü Sycamore Gap ağacını yok eden fail, dört yıldan fazla hapis cezası aldı.
Kazakistan’da, Ceza Kanunu’nun 340. Maddesi, yasadışı ağaç kesimi için 160 Aylık Hesaplama Endeksi’ne (yaklaşık 1.181 ABD Doları) kadar para cezası veya 40 güne kadar tutuklama ve mülkün olası müsaderesi öngörmektedir. Rusya Federasyonu’nda, Ceza Kanunu’nun 260. Maddesi, önemli miktarlarda kesim için 1 milyon rubleye (yaklaşık 12.770 ABD Doları) kadar para cezası veya 4 yıla kadar hapis cezası öngörmektedir. Ekipmanın müsadere edilmesi ve zararların tazmini de mümkündür.
Bu örnekler, daha elverişli iklimlere sahip ülkelerde bile, yeşil alanları korumak için katı önlemlerin alındığını göstermektedir.
Karşılaştırma için, Özbekistan İdari Sorumluluk Yasası’nın 79. Maddesi, vatandaşlar için 25 ila 50 Temel Hesaplama Değeri (yaklaşık 738-1470 ABD Doları) ve yetkililer için 50 ila 75 (yaklaşık 1470-2210 ABD Doları) para cezası öngörmektedir. Bu bağlamda, ülkenin ekolojistlerine göre, büyüyen iklim baskısı karşısında moratoryumun korunması ve güçlendirilmesi, ekolojik sürdürülebilirlik için çok önemli bir önlem olarak görülmektedir.
Bakanlık ayrıca, telafi edici dikimler ve bir “ağaç bankası” şeklindeki önerilen mekanizmanın, aşağıdaki nedenlerden dolayı mevcut moratoryumun yerini tutamayacağını belirtiyor:
Bakanlık, şirketlerin faaliyetlerinde ESG ilkelerini uygulamaya çalıştığı ve ülkenin 2025 yılını “Çevre Koruma ve ‘Yeşil’ Ekonomi” yılı ilan ettiği bir dönemde, moratoryumu revize etme girişiminin özellikle üzücü olduğuna inanıyor.
“Bay Nazarov konuşmasında, ağaçları ne pahasına olursa olsun kesmenin çeşitli ‘yöntemlerini’ kullanmaktan bahsetti. Bu bağlamda, Bakanlık, kolluk kuvvetlerinin ağaç kesmeye yönelik yaklaşımlarını kapsamlı bir şekilde incelemesi gerektiğine inanıyor. Bu çalışmanın sonuçlarının, geçmiş faaliyetleri hakkında ilgili sonuçlar sağlayacağını umuyoruz,” şeklinde açıklamada bulunuldu.
Bakanlık ayrıca yapıcı diyaloglara hazır olduğunu, ancak devlet çevre politikasının temel ilkelerinin revizyonuna hazır olmadığını ifade etti.