Beyaz Rus vatandaşları sürgündeki kendilerine ve Beyaz Rusya’da yaşayan ailelerine yönelik artan tehditlerden bahsediyor.
Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun tartışmalı yeniden seçilmesinin ardından 2020’deki protestoların bastırılmasından bu yana tahmini yüz binlerce Beyaz Rus ülkeyi terk etti.
26 yaşındaki gazeteci Tatsiana Ashurkevich, bu gerçeği bizzat yaşadı. Minsk’teki dairesinin inşaat köpüğüyle kapatıldığını görünce devlet müdahalesinden şüphelendi. Tekrar tekrar kendisine ulaşan bir Instagram takipçisiyle yüzleşti ve hızlıca uğursuz bir hal alan bir konuşma başladı.
Takipçi, başlangıçta sorumluluğu reddettikten sonra, Ukrayna’da savaşan Beyaz Ruslar hakkında bilgi karşılığında yardım edebileceğini ima etti—Ashurkevich’in daha önce ele aldığı bir konu.
Ashurkevich, kullanıcının engelledi.
Bu olay, daha geniş bir modeli vurguluyor. İnsan hakları grubu Viasna, son beş yılda Beyaz Rusya’da on binlerce siyasi gerekçeli tutuklamanın olduğunu ve yüzlercesinin yurt dışında zulüm gördüğünü bildiriyor.
Lukaşenko rejimi, sürgündeki muhalifleri düzenli olarak ihanetle ve Batı ile işbirliği yapmakla suçlayarak onları hedeflemeyi ulusal güvenlik meselesi olarak gerekçendiriyor.
BBC tarafından görüşülen çok sayıda kişi, gizli tehditler ve işbirliği karşılığında yardım teklifleri aldığını anlattı. Sürgündeki muhalefet lideri Svetlana Tikhanovskaya’nın basın sekreteri 55 yaşındaki Anna Krasulina, tacizi azaltmak için uçuş moduna geçerek sık sık bu tür mesajlar alıyor.
Hem Krasulina hem de Tikhanovskaya, darbe planlama ve aşırıcılık örgütü yönetme gibi suçlardan dolayı gıyaben uzun hapis cezalarına çarptırıldı. Lukaşenko’nun 2022’deki bu tür davalara olanak sağlayan kararnamesinden bu yana, Viasna 200’den fazla benzer dava bildirirken, 2023’te rekor sayıya ulaştı.
Bu yasal mekanizma, yetkililerin sanıkların evlerine baskın düzenlemelerine ve akrabalarını taciz etmelerine olanak tanıyor. Yurtdışındaki muhalif gösterilerden alınan fotoğraflar ve videolar, eleştirmenleri belirlemek için kullanılıyor.
Krasulina’ya göre, Beyaz Rusya’daki aile üyeleri için endişe, birçok sürgünü kamu etkinliklerinden çekilmeye yöneltti.
Birkaç kaynak, yetkililerin Beyaz Rusya’daki akrabalarını ziyaret ettiğini doğruladı, ancak güvenlik endişeleri nedeniyle resmi açıklama yapmayı reddetti.
Bu korkular, yalnızca babasının sürgündeki muhalif faaliyetleri nedeniyle “aşırılığa finansman sağlamaktan” dolayı hapse atılan 39 yaşındaki Artem Lebedko örneğiyle doğrulanıyor.
Gıyaben mahkum edilen analist Hanna Liubakova, rejimin stratejisini, sürgünler ve Beyaz Rusya’dakiler arasındaki bağları koparmak için “aşırıcılar ve teröristler” listelerini kullanarak korku salmayı amaçlayan kasıtlı bir çaba olarak tanımlıyor.
Beyaz Rusya İçişleri Bakanlığı, BBC’nin yorum talebine yanıt vermedi.
Liubakova, akrabalarının güvenlik servisi ziyaretleri aldığını ve mülklerinin el konulduğunu yaşayarak rejimin erişimini bizzat deneyimledi. Görüşülen herkesin amacının amansız baskıyla tüm muhalefeti ezmek olduğuna inanıyor.
Liubakova, zulmü Lukaşenko’nun 2020 protestolarına duyduğu kişisel kin ile açıklıyor ve yurtdışındakiler arasında bile korku salma arzusunun altını çiziyor.
Rusya, Beyaz Rus sürgünleri için özellikle tehlikeli bir sığınak haline geldi; Minsk, yalnızca 2022’de Lukaşenko’nun eleştirmenlerine yöneltilen suçlamalarla 16 sınır dışı edilmeyi bildirdi.
Aktivist destek grubu Bysol’den Andrei Strizhak, Beyaz Rus güvenlik güçlerinin yöntemlerini, dijital çağa uyarlanmış Sovyet KGB’sine benzetiyor. Korkutma taktikleri her zaman işe yaramasa da, geniş kapsam bazı kişilerden işbirliği sağlama olasılığını artırıyor.
Strizhak, rejimin eylemlerini, aktivistleri tüketen ve kendini korumayı önceliklendirmeye zorlayan bir “sürtüşme savaşı” olarak nitelendiriyor. Buna rağmen, artan gerilimi kabul ederek devam eden dirençlerini teyit ediyor.
Salı günü erken saatlerde bir seyir füzesi, muhtemelen yaklaşık 500 mph hızla sıradan bir konut bloğuna çarptı.
Ukraynalı yetkililer, binaya bir insansız hava aracının çarptığını ve çok sayıda ölü ve yaralı olduğunu söylüyor.
Rusya’nın Sergey Şoygu, Pyongyang’ın savaştan zarar görmüş Kursk bölgesine 5.000 inşaatçı göndereceğini söyledi.
İsrail’in askeri operasyonu ne kadar uzun sürerse, Rusya’nın kaybedecek çok şeyi olduğu gerçeği o kadar çok anlaşılıyor.
Askeri liderin söylediğine göre Mali, “ekonomik egemenliğini” savunarak tesiste çoğunluk hissesine sahip olacak.