Falastin Qizil Yarim Oy Jamiyati, oʻtgan oy Gʻazo janubida sodir boʻlgan hodisadan soʻng Isroil harbiylari tomonidan hibsga olingan va 15 nafar boshqa tez yordam xodimi halok etilgan voqeadan soʻng, falastinlik shifokorni ozod qilganini tasdiqladi.
Assad al-Nassasra uch haftadan ortiq vaqt davomida bedarak yo‘qolgan edi. Nihoyat, Xalqaro Qizil Xoch Qo‘mitasi uning Isroil qo‘lida ekanini aniqladi.
U seshanba kuni G‘azo bilan chegara punktida ozod qilingan 10 nafar mahbusdan biri bo‘lganiga ishonilmoqda.
Isroil rasmiylari ozod etilish haqida omma oldida izoh bermagan bo‘lsa-da, ilgari ular janob Nassasra hibsga olinganini ichki tergov haqida matbuot anjumanida tan olishgan va bu voqeada “bir nechta kasbiy xatolar” bo’lganini qayd etishgan.
PRCS (Qizil Yarim Oy) tergov xulosalarini tanqid qilgan holda, ularni “urush jinoyatini” oqlashga urinish deb baholadi.
Jabrlanganlar orasida sakkiz nafar PRCS shifokori, olti nafar G‘azo Fuqaro Mudofaa xodimi va UNRWA BMT xodimi bo‘lib, ular 23 mart kuni Rafahdagi Tal al-Sultan hududida olib borilgan missiya davomida tez yordam mashinalari, yong‘in o‘chirish mashinasi va BMT avtomobili nishonga olinganda halok bo‘lgan.
Ularning jasadlari bir haftadan keyin vayron qilingan transport vositalari yonida ko‘milgan holatda topilgan.
Tirik qolgan PRCS shifokorlaridan biri ham Nassasra bilan hibsda bo‘lganini, biroq keyinchalik Isroil kuchlari uni ozod qilganini bildirdi.
Avvaliga Isroil harbiylari “yoritish yoki favqulodda chiroqlari yo‘q holda harakatlanayotgan shubhali transport vositalari”ga qarshi o‘q uzishganini da’vo qilgan edi.
Biroq, voqea yuzasidan halok bo‘lgan shifokor telefonidan olingan videoyozuv natijasida bu hisobot o‘zgardi hamda kortej tez yordam chiroqlari yoqilgan holatda harakatlanganiga dalil bo‘ldi.
Video yo‘l chetida to‘xtagan tez yordamlarni ko‘rsatadi. Oqibatda shifokor Rifaat Radwan mashinasidan tushgan paytda o‘qqa tutiladi. O‘q ovozlari bir necha daqiqa davom etadi, shu lahzada Radwan duo o‘qiyotganini eshitish mumkin va keyin isroilliklarning ovozlari eshitiladi.
20 aprel kuni Isroil harbiylari o‘z tergovi natijalarini e’lon qilib, PRCS va Fuqaro Mudofaa xodimlari o‘ldirilishining “jamoaviy xatolik”, ya’ni razvedka qo‘shinlari tomonidan yuz berayotgan tahdid deb noto‘g‘ri baholanib o‘q uzilishi natijasi ekanini ma’lum qildi.
Hisobotda UNRWA xodimini alohida o‘ldirish “urush sharoitida buyruq bajarilmasligi” bilan bog‘liq ekani bildirildi.
Mazkur bo‘linma qo‘mondonining o‘rinbosari “boshqaruv javobgarligi” va to‘liq bo‘lmagan hisobotlar topshirgani uchun lavozimidan ozod qilindi.
PRCS ushbu hisobotni qoralab, uni Isroil askarlarini javobgarlikdan himoya qilish uchun “tizimli strategiya”ning yana bir isboti deb atadi.
“Bu tergov G‘azodagi tez yordam jamoalariga qarshi dalilsiz ayblovlarni davom ettirib, tibbiy missiyalarga, jumladan Jeneva konvensiyalari bilan himoyalanganlarga hujumlarni oqlashga urinishdir”, — deyiladi tashkilot bayonotida.
G‘azodagi BMTning yuqori darajadagi gumanitar rasmiysi, «jazodan mustasnolikka barham berilmasligi xalqaro huquqni zaiflashtiradi va global xatarlarni kuchaytiradi», deya ta’kidladi.
Isroilning XAMASga qarshi harbiy kampaniyasi 2023 yil 7 oktabr kuni sodir bo‘lgan hujumdan so‘ng boshlandi, natijada 1 200 kishi halok bo‘ldi va 251 kishi garovga olindi.
Shundan beri, HAMAS tasarrufidagi G‘azo Sog‘liqni Saqlash Vazirligining hisob-kitoblariga ko‘ra, kamida 52 365 kishi halok bo‘lgan.
Joriy yil 18 martdan boshlab Isroil harbiy amaliyotlarni qayta boshlaganidan beri, ikki oylik otashkesimdan so‘ng, garovdagilarni ozod qilish uchun XAMASga bosim o‘tkazilmoqda. Shu vaqtdan beri 2 270 nafardan ziyod odam halok bo‘ldi.
Falastin OAVlariga ko‘ra, seshanba kuni Isroilning havo va artilleriya zarbalari natijasida G‘azo shahrining turli nuqtalarida kamida olti kishi halok bo‘lgan, jumladan al-Shaaf hududida uch kishi vafot etgan.
Janubiy G‘azodagi Xan Yunis yaqinidagi al-Mawasi muvaqqat boshpanalariga uyushtirilgan zarbalarda esa yana to‘rt kishi halok bo‘ldi.
2 martdan beri Isroil G‘azoga barcha yordam yetkazib berishni to‘xtatdi, natijada BMT ma’lumotiga ko‘ra, zaruriy resurslar yetishmayapti.
Seshanba kuni BMT inson huquqlari komissari xalqaro hamjamiyatni “G‘azodagi muhim gumanitar xizmatlarning to‘liq izdan chiqishiga yo‘l qo‘ymaslikka” chaqirdi.
BMT inson huquqlari rahbari Folker Türk shunday dedi: “Tinch aholiga ataylab ocharchilik keltirish urush jinoyati hisoblanadi, shuningdek, keng ko‘lamli jazo choralari ham urush jinoyatidir.”
BMTning bildirishicha, Isroil xalqaro huquq bo‘yicha, hozirda soni 2,1 million atrofida bo‘lgan G‘azo aholisi ehtiyojini ta’minlashga majburdir.
Isroil xalqaro huquq talablarini bajarayotganini, oldingi otashkesim paytida 25 000 tonna yordam tashuvchi yuk mashinalari hududga o‘tkazilganini ta’kidlaydi va XAMAS yordamlarni o‘zlashtirayapti, degan da’volarni keltiradi. XAMAS esa bu ayblovlarni rad etadi.
Isroil Hizbulloh raketa omborini nishonga olganini ma’lum qildi, Livan prezidenti esa hujumlarni to‘xtatish uchun AQSH va Fransiyadan aralashuv so‘radi.
BMT agentligi umumiy ovqatlanish oshxonalariga yordamning oxirgi qismi yetkazilgani sabab, oziq-ovqat zahirasi tez orada tugashini ma’lum qildi.
Isroil Bosh vaziri Benyamin Netanyaxuning idorasi to‘rt kun o‘tgach, Papaga hamdardlik bildirib chiqdi.
Bunga qadar Isroil 19 mart kuni tank o‘qi bilan BMT xodimi o‘ldirilishi uchun javobgarlikni inkor etgan edi.
Jabaliya, G‘azoning shimolida, ikki alohida hujum natijasida 21 kishi halok bo‘ldi.