Odamlar, maymunlar va hatto oq ayiqlar ham buni qiladi. Endi tadqiqotchilar o’pishning evolyutsion ildizlarini tiklashdi.
Ularning tadqiqotlari shuni ko’rsatadiki, og’izdan og’izga o’pish 21 million yil oldin paydo bo’lgan, ehtimol odamlar va boshqa katta maymunlarning umumiy ajdodi tomonidan qo’llanilgan.
Tadqiqotlar, shuningdek, neandertalliklar o’pishgan bo’lishlari mumkinligini va odamlar va neandertalliklar hatto o’pishishgan bo’lishi mumkinligini ko’rsatadi.
Olimlar o’pishni uning evolyutsion jumboqligi tufayli o’rganishdi. U hech qanday aniq omon qolish yoki reproduktiv afzalliklarga ega emas, ammo u inson jamiyatlarida va hayvonot olamida kuzatiladi.
Boshqa hayvonlarda o’pish xatti-harakatlarini kashf etish orqali olimlar eng ko’p qachon rivojlanganligini aniqlash uchun «evolyutsion oilaviy daraxt» yaratdilar.
Aniq taqqoslashlarni ta’minlash uchun tadqiqotchilar «o’pish»ni juda aniq – va ehtimol romantik bo’lmagan holda aniqladilar.
Ularning tadqiqotida, *Evolution and Human Behavior* jurnalida chop etilgan, ular o’pishni «lablar yoki og’iz qismlarining ba’zi harakati va oziq-ovqat o’tkazmasdan» zo’ravonliksiz og’iz-og’iz kontakti deb ta’rifladilar.
«Odamlar, shimpanzelar va bonobolar hammasi o’pishadi», deb tushuntirdi Oksford universitetining evolyutsion biologi, bosh tadqiqotchi doktor Matilda Brindle. Bundan u shunday xulosaga keldi: «Ularning so’nggi umumiy ajdodlari o’pishgan bo’lishi mumkin».
«Bizningcha, o’pish taxminan 21,5 million yil oldin katta maymunlarda paydo bo’lgan».
Tadqiqotda bo’rilar, dasht itlari, oq ayiqlar (tilning sezilarli ishtiroki bilan) va albatroslardagi o’pishning ilmiy ta’rifiga mos keladigan xatti-harakatlar aniqlangan.
Tadqiqot guruhi primatlarga, xususan, maymunlarga e’tibor qaratdi, inson o’pishining kelib chiqishi haqida evolyutsion tasvirni yaratdi.
Xuddi shu tadqiqot shuni ko’rsatdiki, neandertalliklar – taxminan 40 000 yil oldin yo’q bo’lib ketgan eng yaqin qadimgi inson qarindoshlarimiz ham o’pishgan.
Avvalgi Neandertal DNKsi bo’yicha tadqiqotlar zamonaviy odamlar va neandertallar og’iz mikrobiga ega ekanligini ko’rsatdi – bizning so’lagimizda mavjud bo’lgan bakteriya turi.
«Bu ular ikki tur ajralib ketganidan keyin yuz minglab yillar davomida so’lak almashgan bo’lishi kerakligini anglatadi», – deb tushuntirdi doktor Brindle.
Ushbu tadqiqot o’pish qachon paydo bo’lganini aniqlagan bo’lsa-da, nima uchun degan savolga javob bermadi.
Bir nechta nazariyalar shuni ko’rsatadiki, u bizning maymun ajdodlarimizda parvarishlash xatti-harakatlaridan kelib chiqqan yoki sherikning salomatligi va mosligini baholashning samimiy usulini ta’minlaydi.
Doktor Brindle ushbu tadqiqot o’pishning sabablarini tushunishga yo’l ochishiga umid qilmoqda.
«Bu bizning inson bo’lmagan qarindoshlarimiz bilan bo’lishadigan narsa ekanligini tushunishimiz muhim», dedi u.
«Biz ushbu xatti-harakatni o’rganishimiz kerak, uni bema’nilik deb rad etmasligimiz kerak, chunki u odamlarda romantik ma’nolarga ega.»
Kuzgi ranglarning kimyosi yaxshi tushunilgan bo’lsa-da, olimlar o’rtasida daraxtlar o’zlarining yorqin kuzgi ranglarini nega birinchi navbatda rivojlantirgani haqida davom etayotgan bahs mavjud.
‘Qisqichbaqalar’ million yillar davomida bir xil ko’rinishga ega bo’lgan o’n oyoqli umurtqasizlar to’plamidir.
Kal, er osti kalamushlari dunyodagi eng uzoq umr ko’radigan kemiruvchidir.
Ruandadagi tadqiqot tog ‘gorillalarining urg’ochilari o’rtasidagi ijtimoiy aloqaning ahamiyatini ochib beradi.
Kubada va Birlashgan Qirollikda tadqiqotchilar go’zal, ammo yo’qolib ketish xavfi ostida turgan Polymita salyangozining biologik sirlarini ochish uchun birgalikda ishlamoqda.