«`html
Ukraina shaharlarining Rossiya tomonidan kuchaygan va halokatli bombardimonlari bilan belgilangan yana bir haftadan so’ng, ta’sirchan kompozit surat Ukraina ijtimoiy media platformalarida ommalashdi.
Suratda Londonliklar Blitz vayronalari orasida meva va sabzavot rastasida navbatda turgan eski, oq-qora surat va yaqinda olingan, rangli surat solishtirilgan.
Zamonaviy surat shanba kuni olingan bo’lib, unda xaridorlar Ukraina poytaxti Kiyevning shimoliy chekkasida joylashgan shunga o’xshash rastalarda to’planishgan, uzoqda esa qora tutun ustunlari ko’tarilmoqda.
«Bombalar bozorlarni to’xtata olmaydi», – deyiladi suratga ilova qilingan izohda, bu matonat xabarini ta’kidlaydi.
O’tgan tun shahar uyqusi yana raketalar va dronlar zarbalarining tanish ovozlari bilan buzildi, natijada ikki kishi halok bo’ldi va to’qqiz kishi jarohatlandi.
Asosiy xabar aniq: Rossiyaning Ukraina shaharlariga kuchaygan hujumlari jamoatchilik kayfiyatini yo’q qilish o’rniga, 1940-yillardagi urush davridagi Britaniyaning matonat ruhini uyg’otmoqda.
Yaqindagi omborga qilingan raketa hujumidan qora tutun chiqib turgan bozorga tashrif buyurganimda, bu qat’iyat hissi sezilib turardi.
Biroq, qo’rquv soyasi ham sezildi.
Quritilgan olxo’ri va qo’ziqorin sotuvchi Galina umidsizlikni bildirdi.
«Mening fikrimcha, avliyolarning yozuvlariga ko’ra, bu urush hali boshlanmadi ham.»
«Yomonlashadi», – deb ogohlantirdi u. «Juda yomonlashadi.»
Xaridor portlash kuchidan uyining qanday silkinganini aytdi va bu hodisadan sezilarli darajada larzaga kelgan.
«Blitz ruhi» haqidagi ilhomlantiruvchi memlar ko’tarinki bo’lishi mumkin, ammo Ukraina uchun eng dolzarb savol urushga qanday chidash emas, balki uni qanday tugatishdir.
Prezident Donald Trump tinchlikparvar sifatidagi qobiliyatini ta’kidlar ekan, «taslim bo’lish» soyasi, xuddi shu tarixiy davrdan olingan yana bir atama, global maydonda paydo bo’lmoqda.
Ukraina tajovuzkorga qarshilik ko’rsatishi yoki muzokara olib borishi kerakmi degan bahs Rossiyaning 2014 yilda Qrimni anneksiya qilganidan beri davom etmoqda.
Endi, to’liq miqyosli bosqin boshlanganidan uch yildan ko’proq vaqt o’tgach, urush yangi bosqichga kirdi va murosaga kelish tushunchasi global munozaraga qayta kirdi.
Jang maydonida janglar shafqatsiz to’xtash nuqtasiga yetdi va Rossiya tobora ko’proq oldingi chiziqlardan uzoqda joylashgan Ukraina shaharlarini nishonga olmoqda.
Uning ballistik raketalar, portlovchi dronlar va sirpanuvchi bombalardan foydalangan holdagi havodan hujumlari o’tgan yili kuniga o’rtacha bir necha o’ndan bo’lgan bo’lsa, endi har oqshom yuzlab sonda uchramoqda.
Kreml «harbiy va kvazi-harbiy» nishonlar deb ta’kidlayotgan narsalar endi Ukraina temir yo’l vokzallari, yo’lovchi poyezdlari, gaz va elektr ta’minoti, turar-joy va tijorat mulklarini o’z ichiga oladi.
BMT ma’lumotlariga ko’ra, faqat shu yilning o’zida qariyb 2000 nafar tinch aholi halok bo’ldi, urush boshlanganidan beri jami 14000 dan ortiq kishi qurbon bo’ldi.
Insoniy qurbonlar bilan bir qatorda, moliyaviy yuk eksponent ravishda oshib bormoqda, havo mudofaa tizimlarining narxi ularni bosib o’tish uchun joylashtirilgan arzon dronlar to’lqinlaridan ancha yuqori.
Bundan bir hafta oldin Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy Vashingtonda prezident Donald Trump bilan uchrashuviga optimizm bilan yo’l olgan edi.
U AQSh Rossiyadan tobora ko’proq sabrsiz bo’lib borayotganiga ishonardi.
Biroq, u yo’lda Trump va Putin o’rtasidagi kutilmagan telefon qo’ng’irog’i, keyin esa ikki liderning Budapeshtda bo’lishi mumkin bo’lgan sammiti haqidagi muhokamalar bilan hayratda qoldi.
Zelenskiyning Oq uyda Trump bilan bo’lgan o’zaro muloqoti zo’riqish bilan o’tgani, AQSh prezidenti tanish gaplarni takrorlagani xabar qilingan.
Mojaroni ikki shaxs o’rtasidagi shaxsiy kelishmovchilik sifatida ko’rsatib, Trump urushni mavjud front chizig’i bo’ylab hal qilishlari kerakligini ta’kidladi.
Avj olish xavfini aytib, u Ukrainaga Rossiya ichkarisiga zarba berish uchun uzoq masofali Tomahawk raketalaridan foydalanishga ruxsat bermadi.
AQSh Vakillar palatasi Tashqi aloqalar qo’mitasining yuqori lavozimli demokrati Gregori Miks Trumpning strategiyasini «taslim bo’lish orqali zaiflik» deb baholadi.
Shu bilan birga, Polsha Bosh vaziri Donald Tusk X ijtimoiy tarmog’ida «taslim bo’lish hech qachon adolatli va mustahkam tinchlikka olib kelmagan» deb ta’kidladi.
Ukraina prezidentining izohlari yanada ehtiyotkorona edi, bu uning Trumpni juda qattiq tanqid qilish oqibatlaridan xabardor ekanligini aks ettiradi, ammo ular shunga o’xshash fikrni bildirdi.
«Ukraina terrorchilarga hech qachon o’z jinoyatlari uchun mukofot bermaydi va biz sheriklarimizning ham xuddi shunday pozitsiyani egallashiga umid qilamiz», – deb yozdi Zelenskiy Kiyevga qaytgach ijtimoiy tarmoqlarda.
Rossiya AQSh prezidenti umid qilganidek, mojaroga chek qo’yishga unchalik ham tayyor emasligini ko’rsatib, Ukraina hududiga yanada chuqurroq kirib borishga va’da bergach, rejalashtirilgan sammit bekor qilindi.
Vashington darhol Rossiyaning ikkita eng yirik neft kompaniyasiga sanksiyalar kiritdi, bu Putin sabr-toqatining oshayotganidan dalolat beradi.
Rossiyaga iqtisodiy ta’siri cheklangan bo’lishi mumkin bo’lsa-da, bu harakat Trumpning tashqi siyosatida sezilarli o’zgarishni anglatadi, chunki u ilgari Yevropa davlatlari Rossiya neftini sotib olishni to’xtatmaguncha sanksiyalar kiritmasligini aytgan edi.
Shunga qaramay, mojaroni qanday hal qilish bo’yicha AQSh va Yevropa nuqtai nazarlari o’rtasida sezilarli farq saqlanib qolmoqda.
Zelenskiy bir necha kundan keyin Bryussel va Londonda Yevropa yetakchilari bilan uchrashuvlarda yanada mustahkam pozitsiyada bo’ldi.
Qo’shimcha sanksiyalar paketlari kelishib olindi va Rossiyaning muzlatilgan aktivlaridan Ukrainaning urush maqsadlarini moliyalashtirish uchun foydalanish bo’yicha muayyan kelishuvga erishilmagan bo’lsa-da, muayyan yutuqlarga erishildi.
Juma kuni Downing Streetda Zelenskiy bilan birga so’zlagan Buyuk Britaniya Bosh vaziri Ser Kir Starmer Ukrainaga Rossiya hududiga zarba berish imkonini berish uchun Yevropa sheriklari bilan ko’proq uzoq masofali qurollar yetkazib berishda hamkorlik qilishga va’da berdi.
O’tmishga nazar tashlasak, 1930-yillardagi Britaniyaning murosaga kelish siyosatini tanqid qilish oson. Darhaqiqat, ba’zilar o’sha paytda ham shunday qilishgan.
«Arslonlarni xristianlarni ularga tashlab tinchlantirish mumkin edi», – degan edi bir paytlar kelajakdagi bosh vazir va siyosatga qarshi bo’lgan Harold Makmillan.
«Ammo xristianlarda buning uchun boshqa so’z bor edi.»
Biroq, bu siyosat bilan eng ko’p bog’liq bo’lgan bosh vazir Nevil Chemberlen AQShdan sezilarli darajada qo’llab-quvvatlanganini, AQSh ham Birinchi jahon urushining dahshatlarini takrorlashdan chuqur qo’rqqanini ko’pincha unutib qo’yishadi.
Prezident Trump bugun ham shunga o’xshash xavotirlarni uyg’otayotganga o’xshaydi.
Yadro quroliga ega davlat bilan kengroq urush xavfini yengil qabul qilmaslik kerak, ayniqsa Ukraina Rossiya neft bazalariga va ba’zi hollarda uning elektr tarmog’iga zarbalarini kuchaytirar ekan.
Rossiya rahbari bundan xabardor, chunki u yaqinda xorijda yetkazib berilgan Tomahawk raketalaridan foydalanish «hayratlanarli bo’lmasa ham, jiddiy» javobni keltirib chiqarishi mumkinligi haqida ogohlantirgan edi.
Biroq, shu hafta so’ralgan bir nechta ukrainaliklar tarixning doimiy ahamiyatiga shubha qilishmadi.
«Rossiya faqat o’z qonida yuvilganda to’xtaydi», – deb ta’kidladi Kiyev milliy aviatsiya universitetining professori Yevgen Magda.
«Ukraina buni isbotladi. G’arb qanchalik tez tushunsa, biz uchun shunchalik yaxshi.»
Bozorda, bog’idan keltirilgan qovoq va sabzi bilan o’ralgan Fedir yaqindagi raketa hujumi tufayli uyg’onib ketganini aytdi.
«Putin faqat kuchni tushunadi», – dedi u. «Biz ularning aerodromlarini va bu snaryadlar, bombalar va raketalarni ishlab chiqaradigan zavodlarini yo’q qilishimiz kerak.»
Uning ta’kidlashicha, katta xavf murosaga kelish, muzokaralar yoki taslim bo’lishda – qanday atama ishlatilmasin – qanchalik yaxshi niyat bilan bo’lmasin, faqat avtoritar hokimiyatni qo’llab-quvvatlashga xizmat qiladi.
«Yevropa u Ukrainadan keyin tinchlanadi deb o’ylaydimi», – deb so’radi u. «Agar u Ukrainani olsa, davom etadi.»
Kunni boshlash uchun zarur bo’lgan barcha sarlavhalar bilan bizning asosiy axborot byulletenimizni oling. Bu yerga roʻyxatdan oʻting.
Tajribaviy qurol cheksiz diapazonga ega deb e’tirof etiladi, garchi G’arb ekspertlari uning qiymatini shubha ostiga qo’ygan bo’lsa ham.
Ukrainada tinchlik bitimini tuzish uchun kurashayotgan Trump, Si Tszinpin Vladimir Putinga ta’sir o’tkazishi mumkin degan umidda.
21 yoshli guruh rahbari Dylan Earl Rossiyaning «Vagner» xususiy harbiy kompaniyasi tomonidan Ukrainaga yordam jo’natadigan London omboriga hujum qilish uchun yollangan edi.
Londonda bo’lib o’tadigan «xohlovchilar koalitsiyasi» yig’ilishi Rossiyaga Ukrainadagi urushini tugatish uchun bosimni kuchaytirishga qaratilgan.
48, 45 va 44 yoshli uch erkak Londonning g’arbiy va markaziy qismlaridagi manzillarda hibsga olingan.
«`