«`html
Buyuk Britaniya hukumati Xitoyning Londonda yangi, keng ko’lamli elchixona qurish bo’yicha arizasi bo’yicha qarorini yana bir bor kechiktirdi.
Uy-joy vaziri Stiv Rid, dastlab 21-oktabrgacha hukm chiqarishi kutilgan edi, muddatni 10-dekabrgacha uzaytirdi.
Bu hukumatning bahsli joy bo’yicha qaror qabul qilish jarayonida ikkinchi marta kechiktirilishi bo’lib, uning joylashuvi potentsial josuslik xavfi haqida xavotirlarni uyg’otdi.
Qaror qabul qilishning dastlabki muddati 9-sentabrga belgilangan edi, o’tgan yili mahalliy kengash – Tower Hamletsdan hukumat vazirlariga vakolatlar o’tkazilgandan so’ng.
Xitoy Londondagi Tower yaqinidagi Royal Mint Court maydonini bo’lajak elchixona uchun 2018-yilda 255 million funt sterlingga sotib oldi. 20 000 kvadrat metr maydonni egallagan majmua, loyiha amalga oshirilgudek bo’lsa, Yevropadagi eng katta elchixona bo’ladi.
Elchixonani tasdiqlash bo’yicha kutilayotgan qaror allaqachon rejaning oqibatlari bilan bog’liq xavfsizlik masalalari, jumladan, binoning joylashuvi, hajmi va dizayni tufayli qattiq nazorat ostida.
Saytning London Siti moliyaviy institutlariga va undan aloqalarni uzatuvchi optik tolali kabellarga yaqinligi Xitoy operatorlari ushbu joydan kabellarga ulanib, tinglash maqsadida foydalanishi mumkinligi haqida xavotirlarni kuchaytirdi.
So’nggi haftalarda Pekin tomonidan yaratilgan tahdidning mohiyati bo’yicha qo’shimcha savollar paydo bo’ldi, ayniqsa Xitoy foydasiga josuslikda ayblangan ikki shaxsga qarshi ishning to’xtatilishi ortidan.
Crown Prosecution Service (CPS) o’tgan oy parlament tadqiqotchisi Kristofer Kesh (30 yosh) va olim Kristofer Berri (33 yosh)ga qarshi ayblovlarni kutilmaganda olib tashladi. Ikkala erkak ham ayblovlarni rad etdi.
Hukumatning dastlabki kechikishi Ridning o’tmishdoshi Angela Raynerning so’rovidan kelib chiqqan edi, u Xitoydan rejalashtirish hujjatlaridagi ba’zi xonalarni «xavfsizlik sabablari»ga ko’ra qizil bilan belgilanishi bo’yicha izoh so’raganidan so’ng.
Xitoy elchixonasini ifodalovchi rejalashtirish bo’yicha maslahatchilar Xitoy «tamoyil jihatidan, to’liq ichki rejalarni taqdim etish zarur yoki maqsadga muvofiq deb hisoblamaydi», deb javob berdi.
Keyinchalik Rayner maslahatlashuvda ishtirok etgan manfaatdor tomonlar, jumladan, Xitoy, Metropolitan Politsiyasi va mahalliy aholi assotsiatsiyasi bilan yozishmalar olib bordi va ularga rejalarga javob berish uchun qo’shimcha vaqt berdi va shu bilan muddatni 21-oktabrga surdi.
O’tgan oy Rayner iste’foga chiqqanidan so’ng uy-joy portfelini o’z zimmasiga olgan Rid, yakuniy qaror qabul qilishdan oldin ko’proq vaqt so’radi.
BBC tomonidan olingan xatda uy-joy departamenti qo’shimcha vaqtga bo’lgan ehtiyojni hozirgacha olingan javoblarning «batafsil tabiati» bilan izohladi.
Departament, shuningdek, Tashqi ishlar vazirligi va Ichki ishlar vazirligidan javoblar olinmaguncha, yangi izohlar uchun yangi muddat belgilay olmasligini aytdi.
Taklif etilayotgan majmua ofislar, keng qamrovli podval maydoni, 200 nafar xodim uchun turar joy va Elchixona uyini elchixona hududidagi alohida bino bilan bog’laydigan yangi tunnelni o’z ichiga oladi.
Pekinning elchixona uchun arizasi dastlab 2022-yilda Tower Hamlets Kengashi tomonidan xavfsizlik va xavfsizlik masalalari tufayli rad etilgan edi.
Xuddi shunday ariza Leyboristlar hokimiyat tepasiga kelganidan bir oy o’tib, 2024-yil avgust oyida kengashga qayta topshirildi. Keyin hukumat oktabr oyida qaror qabul qilish jarayonini o’z nazoratiga oldi.
Buyuk Britaniyadagi Xitoy elchixonasi avvalroq yangi majmua Xitoy va Britaniya o’rtasidagi «o’zaro manfaatli hamkorlik» ni kuchaytirishini ta’kidlagan edi.
Ridning kechikishning asoslarini tushuntiruvchi xati bilan birga e’lon qilingan yangi diplomatik notada Xitoy rasmiysi saytga qarshiliklar «yoki asossiz yoki oqlanmagan» ekanligini ta’kidladi.
Konservatorlar leyborist vazirlarni arizani rad etishga chaqirib, ularni elchixona joyi tomonidan yaratilgan «milliy xavfsizlikka tahdidlar haqidagi ogohlantirishlarni jim qoldirishga» urinishda aybladi.
Liberal-demokratlar ham xuddi shunday arizani bloklashga chaqirib, hukumatni «Xitoyga qarshi turishga» undadi.
Tashqi ishlar bo’yicha vakil Kalum Millerning ta’kidlashicha, MI5 rahbari payshanba kuni Xitoy josusligi tahdidi haqida ogohlantirganini hisobga olsak, vazirlarning elchixona qurilishiga ruxsat berishi «aqldan ozish» bo’ladi.
Boris Jonsonning sobiq bosh maslahatchisi Dominik Cummingsning ta’kidlashicha, MI5 va MI6 unga Dauning-stritdagi faoliyati davomida Xitoy «elchixona ostida josuslik markazini qurishga harakat qilayotgani» haqida ogohlantirgan.
ITVning Talking Politics podkastida gapirar ekan, Cummings agentliklar unga elchixonani qurishga ruxsat berish «o’ta yomon fikr» bo’lishini aytganini ta’kidladi.
Yillik nutqida Ser Ken Makkallum «Xitoy davlat aktyorlari» Buyuk Britaniya uchun «har kuni» milliy xavfsizlik tahdidini keltirib chiqarishini aytdi.
Uning qo’shimcha qilishicha, Buyuk Britaniya Xitoy bilan munosabatlardan «imkoniyatlarni qo’lga kirita olish» bilan birga, Xitoyga qarshi «qat’iy ravishda o’zini himoya qilishi» kerak.
Ikkalasi ham ma’lumotni yuqori martabali xitoylik rasmiyga yuborgan agentga topshirishda ayblangan.
Hukumat sud jarayoni boshlanishidan bir necha hafta oldin nima uchun ish to’xtatib qo’yilgani haqida savollarga duch kelmoqda.
Tim Loughton, garchi u endi parlament a’zosi bo’lmasa ham, Xitoy tomonidan hali ham sanksiya ostida ekanligini aytmoqda.
Savdo urushi kuchayishda davom etar ekan, Xitoy Trumpga javoban nodir yer minerallarini eksport qilishni to’xtatdi.
Boris Jonsonning Dauning-stritdagi sobiq yordamchisi Pekin «ko’p miqdorda» «maxfiy» ma’lumotlarni qo’lga kiritganini aytmoqda.
«`