Mustaqil iqlim maslahatchilarining fikricha, Buyuk Britaniya 2050-yilga kelib global haroratning kamida 2 daraja Selsiyga koʻtarilishi bilan bogʻliq boʻlgan iqlim oʻzgarishlarining kuchaygan taʼsiriga, jumladan, ekstremal ob-havo hodisalariga tayyorlanishi kerak.
Iqlim oʻzgarishi boʻyicha qoʻmita (CCC) hukumatga yoʻllagan maktubida, davlat allaqachon joriy isish darajasida yuzaga kelayotgan ob-havoning kuchayib borayotgan ekstremal holatlariga «hali moslashmagan», «kelajakda boʻlishi mumkin boʻlgan oqibatlar haqida gapirmasa ham boʻladi», deb taʼkidladi.
Qoʻmita Buyuk Britaniyaga Parij kelishuvida belgilangan uzoq muddatli harorat maqsadidan oshib ketadigan iqlim oʻzgarishlariga tayyorgarlik koʻrishni maslahat berish niyatida ekanligini bildirdi.
Ushbu maktub Jahon meteorologiya tashkiloti (JMT) tomonidan 2024-yilda atmosferadagi karbonat angidrid (CO2) konsentratsiyasi rekord darajada oshganligini tasdiqlashi bilan bir vaqtga toʻgʻri keldi.
CO2, inson tomonidan qoʻzgʻatilgan iqlim oʻzgarishining asosiy omili boʻlib, qazilma yoqilgʻilarning yonishi va boshqa faoliyatlar natijasida ajralib chiqadi.
CCCning xabarnomasi «minimal iqlim ssenariylari» asosida moslashuv ssenariylarini yaratish boʻyicha maslahat soʻrovidan soʻng eʼlon qilindi.
Qoʻmita hukumatni haroratning yanada oshishining oldini olish uchun «aniq uzoq muddatli maqsadlar» tizimini yaratishga, har besh yilda yangi maqsadlar belgilashga va hukumat departamentlarini ushbu maqsadlarga erishish uchun «aniq javobgar» qilishga chaqirdi.
CCC 2026-yil may oyida Buyuk Britaniyaning iqlim oʻzgarishiga moslashish strategiyalarini belgilab beruvchi keng qamrovli hisobot eʼlon qilingandan soʻng, potentsial «savdo-sotiqlar» boʻyicha qoʻshimcha maʼlumotlar taqdim etishni rejalashtirmoqda.
Qoʻmitaning shu yilning aprel oyida chop etilgan avvalgi hisoboti Buyuk Britaniyada haroratning koʻtarilishiga tayyorgarlik «yoki juda sekin, yoki toʻxtab qolgan, yoki [notoʻgʻri] yoʻnalishda ketayotganini» koʻrsatdi.
Hisobotda taʼkidlanishicha, taraqqiyotning yoʻqligi kelgusi oʻn yilliklarda Buyuk Britaniyani sogʻliqni saqlash va ijtimoiy xizmatlardan tortib oziq-ovqat va suv taʼminotigacha boʻlgan sohalarga taʼsir koʻrsatadigan sezilarli iqtisodiy va sogʻliq taʼsiriga duchor qilishi mumkin.
Shuningdek, haroratning koʻtarilishining taʼsiri allaqachon, masalan, taʼlim muassasalarida oʻz aksini topayotgani qayd etildi.
CCC Taʼlim departamentining dastlabki maʼlumotlariga tayanib, oʻrtacha 1,7 kun «oʻta qizib ketish» va issiqlik tufayli oʻqish jarayonining buzilishi kuzatilganligini bildirdi.
2015-yilda imzolangan Parij kelishuvida qariyb 200 davlat global haroratning koʻtarilishini sanoatgacha boʻlgan davrdagidan 1,5 daraja Selsiydan oshirmaslik va 2 daraja Selsiydan «ancha past» darajada ushlab turish majburiyatini oldi.
CCC maktubida taʼkidlanganidek, global isish darajasi 2 daraja Selsiyni tashkil etsa, bu Buyuk Britaniyaning ob-havo sharoitlariga sezilarli taʼsir koʻrsatadi va koʻproq va keng tarqalgan ekstremal hodisalarga olib keladi.
Buyuk Britaniya issiq toʻlqinlar, qurgʻoqchilik va suv toshqinlarining koʻpayishini kutishi mumkin, yongʻin mavsumi esa kuz oylariga qadar choʻzilishi mumkin.
CCCning moslashuv qoʻmitasi raisi Baronessa Braun shunday dedi: «Buyuk Britaniyadagi odamlar allaqachon iqlimning oʻzgarishi taʼsirini his qilmoqdalar va biz ularga tayyorgarlik koʻrishga, shuningdek, ularga tayyorgarlik koʻrishga yordam berishimiz kerak».
«Buyuk Britaniyada moslashuv iqlim xavfining oshishi bilan bir xilda emas. Buyuk Britaniyaga taʼsiri yomonlashmoqda va [hukumat] koʻproq ambitsiyalarga ega boʻlishi kerak», dedi u BBCning Today dasturiga.
Rais, shuningdek, konservativ lider Kemi Badenochning Buyuk Britaniyaning iqlim oʻzgarishi boʻyicha muhim qonunchiligini bekor qilish va uni «arzon va ishonchli» energiyaga qaratilgan strategiya bilan almashtirish haqidagi vaʼdasini tanqid qildi.
Baronessa Braun bu vaʼdani «koʻngilsiz» deb taʼrifladi va konservativ lider «ushbu akt moslashuv va mitigatsiyani qamrab olishi haqida oʻylab koʻradi» degan umid bildirdi.
Buyuk Britaniya allaqachon iqlim oʻzgarishi tufayli ob-havo sharoitlarining oʻzgarishini boshdan kechirmoqda, 2025-yilda toʻrtta rasmiy issiq toʻlqin qayd etildi, bu Met Office tomonidan qayd etilgan eng issiq yoz boʻldi.
Met Office iqlimshunoslari 2025-yilgidek yoki undan ham issiqroq yozning boʻlish ehtimoli hozirda «tabiiy» iqlimga nisbatan 70 barobar yuqori ekanligini aniqladilar, bunga inson tomonidan yaratilgan issiqxona gazlari emissiyasi sabab boʻlgan.
JMTning taʼkidlashicha, 2023-yildan 2024-yilgacha atmosferadagi CO2ning koʻpayishi 1950-yillarning oxirlarida zamonaviy oʻlchovlar boshlanganidan beri eng kattasi boʻlgan.
Bu dastlab yanvar oyida Met Office tomonidan xabar qilingan xulosalarga mos keladi.
«CO2 va boshqa issiqxona gazlari bilan ushlab turilgan issiqlik iqlimimizni turbinalashtiradi va ekstremal ob-havoga olib keladi», dedi JMT Bosh kotibining oʻrinbosari Ko Barrett.
«Shuning uchun emissiyani kamaytirish nafaqat iqlimimiz, balki iqtisodiy xavfsizligimiz va jamiyat farovonligi uchun ham muhimdir», deya qoʻshimcha qildi u.
BMTning Iqlim oʻzgarishi boʻyicha hukumatlararo ekspertlar guruhi ilgari CO2 darajasi dengiz choʻkindilari va muz yadrolari kabi uzoq muddatli yozuvlar asosida kamida ikki million yil ichida eng yuqori darajada ekanligini koʻrsatgan.
BBCning Justin Rowlatt bilan soʻnggi iqlim va atrof-muhit hikoyalaridan xabardor boʻlib turish uchun Future Earth axborot byulleteniga obuna boʻling. Buyuk Britaniyadan tashqaridamisiz? Bu yerda xalqaro axborot byulletenimizga obuna boʻling.
Bahor va yoz oylaridagi iliq va quruq sharoitlar siders ishlab chiqaruvchilarning ajoyib hosil olishini koʻrsatadi.
Ishlab chiqaruvchining aytishicha, issiqlik koʻplab olmalarni belgilangan muddatdan 10 kun oldin yigʻishtirib olishga undagan.
Taxminan besh million bola – Angliyadagi bolalarning yarmidan koʻpi – haddan tashqari qizib ketish xavfi ostida boʻlgan uylarda yashaydi.
Kameron Farquharson – qoʻylar va togʻli qoramollar fermasini boshqaradigan ijarachi fermerdir.
Issiq va quruq ob-havo tufayli barglar toʻkilmoqda va mevalar odatdagidan bir necha hafta oldin pishib yetilmoqda.