«`html
Fransiya prezidenti Emmanuel Makron yaqinlashib kelayotgan yangi saylovlar haqidagi mish-mishlarga chek qo’yib, 48 soat ichida yangi bosh vazirni e’lon qilishi kutilmoqda, deya xabar berdi Yelisey saroyi.
Chorshanba kuni iste’foga chiqqan bosh vazir Sebastyan Lekornu siyosiy partiyalar bilan bo’lib o’tgan so’nggi muhokamalardan so’ng parlamentni tarqatib yuborish ehtimoli kamayayotganini ta’kidladi.
«Parlamentda ko’pchilik bor va bu ko’pchilik yangi saylovlardan qochishga intiladi», dedi u.
Dushanba kuni Makronning yaqin ittifoqchisi Lekornu bir yildan kamroq vaqt ichida bu lavozimni tark etgan uchinchi fransuz PM bo’ldi, bu chuqur mafkuraviy tafovutlar bilan ajralib turadigan osilgan parlamentning oqibati edi.
Shundan so’ng, Makron Lekornudan davom etayotgan siyosiy inqirozga yechim topish bo’yicha partiyalar o’rtasida konsensusni mustahkamlash uchun ikki kun davomida o’z lavozimida qolishini so’radi.
Chorshanba kuni kechqurun bo’lib o’tgan televizion intervyu davomida Lekornu kelgusi bosh vazirning kimligi haqida hech qanday ma’lumot bermadi. U o’z missiyasi «yakunlangan»ligini aytgan bo’lsa-da, o’zining davomiy faoliyati ehtimolini ham butunlay inkor etmadi.
U parlament a’zolarining (deputatlar) ko’pchiligi yangi saylovlarga qarshi fikrda ekanligini, shuningdek, yil oxirigacha byudjetni qabul qilishning dolzarbligini ta’kidladi.
Biroq, u parlamentdagi bo’linishlar va siyosatchilarning bo’lajak prezidentlik saylovlari haqidagi fikrlari tufayli hukumatni shakllantirish murakkabligicha qolayotganini tan oldi.
Ilgari qurolli kuchlar vaziri bo’lgan Lekornu, bosh vazir lavozimini kim egallasa, «2027 yilga mo’ljallangan prezidentlik ambitsiyalaridan butunlay xoli bo’lishi kerak», dedi.
Fransiyadagi siyosiy turg’unlik 2024 yil iyul oyida bo’lib o’tgan muddatidan oldingi saylovlardan keyin kelib chiqqan. O’shandan beri hech bir partiya ko’pchilikni qo’lga kirita olmadi, bu esa qonunchilik va islohotlarni, shu jumladan yillik byudjetni qabul qilishni qiyinlashtirmoqda.
Lekornu va uning o’tmishdoshlari duch kelgan muhim muammo Fransiyaning katta davlat qarzi bo’lib, bu yil 3,4 trillion yevroga (2,9 trillion funt sterling) yetdi, bu iqtisodiy ishlab chiqarishning (YaIM) qariyb 114 foizini tashkil etadi va Gretsiya va Italiyadan keyin Yevrohududda uchinchi o’rinni egallaydi.
Sobiq bosh vazirlar Mishel Barnier va Fransua Bayru tejamkorlik byudjetlari taqdimotidan so’ng ishonch votumi orqali lavozimidan chetlashtirildi.
Lekornu o’zining byudjet loyihasi kelasi hafta taqdim etilishini aytdi va «munozara uchun ochiq» qolmoqda.
«Ammo munozara boshlanishi kerak … partiyalar uni ko’rib chiqmasdan rad etishlarini ayta olmaydilar», deya qo’shimcha qildi u.
Xuddi shunday, Lekornu Makronning 2023 yildan beri Fransiya siyosatida dolzarb masala bo’lib kelayotgan pensiya islohotlarini qayta ko’rib chiqish kerakligini aytdi. «Biz munozara o’tkazish yo’lini topishimiz kerak», dedi Lekornu.
Biroq, ba’zi parlament fraksiyalari o’z pozitsiyalarida mustahkam o’rnashgan ko’rinadi.
Radikal so’l «Fransiya bo’ysunmas» (LFI) partiyasidan Matild Panot Lekornuning televizion intervyusidan ko’p o’tmay, «Emmanuel Makronning iste’fosi va ketishi» yagona maqbul yechim ekanligini ta’kidladi.
Ayni paytda, o’ta o’ng qanot «Milliy miting» partiyasi rahbari Marin Le Pen, yangi saylovlarni uzoq vaqtdan beri qo’llab-quvvatlovchisi chorshanba kuni har qanday yangi hukumatga qarshi ovoz berishini aytdi.
Ayni paytda, yangi hukumatni qo’llab-quvvatlashi mumkin bo’lgan siyosiy kuchlar hali ham noaniq.
O’tgan yildan beri boshqarib kelayotgan markazchilar va respublikachilarning tashkil etilgan koalitsiyasi tarqalib ketgan ko’rinadi.
Asosiy savol shundaki, Lekornu so’nggi 48 soat ichida sotsialistlarni – ular saylovlar paytida so’l qanot blokining bir qismi bo’lgan – qandaydir tarzda hukumatni qo’llab-quvvatlashga ko’ndira oldimi?
Turli siyosiy fraktsiyalarning Makronning iste’fosi haqidagi chaqiriqlariga javoban, shu jumladan Makronning sobiq bosh vaziri Eduard Filipp shu hafta boshida bergan taklifiga javoban, Lekornu Frantsiyaga barqaror, xalqaro miqyosda tan olingan shaxs kerakligini ta’kidladi.
«Prezidentni o’zgartirish vaqti emas», dedi Lekornu.
Biroq, Makron tobora izolyatsiya qilinayotgan ko’rinadi, hatto yaqin ittifoqchilar ham o’zlarini undan uzoqlashtirishni boshladilar.
Shu hafta boshida Makronning himoyachisi sifatida keng e’tirof etilgan Gabriel Attal Makronni «endi tushunmasligini» aytdi va hukumatga yo’l-yo’riq ko’rsatish uchun mustaqil muzokarachini tayinlashga chaqirdi.
Makron dushanba kuni ertalab Lekornuning kutilmagan iste’fosidan beri bu vaziyatga hali ochiqchasiga munosabat bildirmadi. Lekornu prezident «fransuz xalqiga o’z vaqtida murojaat qilishini» va’da qildi, ammo aniq muddatni ko’rsatmadi.
Sebastyan Lekornuga «mamlakat barqarorligi» uchun reja tuzish uchun chorshanba oqshomigacha muhlat berildi.
Emmanuel Makronning prezident sifatidagi sakkiz yillik faoliyatidan so’ng, Frantsiyadagi siyosiy inqiroz kuchayishi bilan uning lavozimi tobora kuchayib bormoqda.
Buyuk Britaniyadagi yahudiy aholisining yetakchilari o’z muassasalarini xavfsiz saqlash uchun yana nima qilish mumkinligini so’rashmoqda.
Prezidentning mashhurligi uning bilan aloqador bo’lganlar 2027 yilgi Frantsiya saylovlarida mag’lubiyatga uchrashi mumkinligini anglatadi, deb yozadi BBC muxbiri Xyu Shofild.
Lekornudan prezident Makron tomonidan mamlakat uchun «barqarorlik» ga erishish uchun oxirgi urinishda chorshanbagacha qolishi so’ralgan edi.
«`