Buyuk Britaniyadagi Xitoy foydasiga josuslik qilishda ayblangan ikki kishini o’z ichiga olgan yuqori darajadagi josuslik ishi, davlat ayblovchisi fikriga ko’ra, ayblov tomonining Xitoyni milliy xavfsizlikka tahdid deb xarakterlovchi hukumat dalillarini ta’minlay olmaganligi sababli barbod bo’ldi.
Ser Kir Starmerning ta’kidlashicha, hukumat faqat Xitoyga nisbatan avvalgi konservativ ma’muriyatning bahosiga tayanib qolishi mumkin edi, unda mamlakat «davrni belgilovchi muammo» sifatida ta’riflangan, bu esa zaruriy chegaraga etib bormagan.
Kristofer Kesh (30 yosh) va Kristofer Berri (33 yosh)ga qarshi ayblovlar sentyabr oyida bekor qilindi, bu qaror vazirlar va parlament a’zolari tomonidan tanqidga uchradi. Ikkala erkak ham ayblovlarni rad etishdi.
Davlat ayblovchilari direktori Stiven Parkinsonning ta’kidlashicha, 2024-yil aprel oyida ayblov qo’yish uchun yetarli dalillar mavjud edi. Biroq, alohida josuslik ishi bo’yicha yaratilgan pretsedent Rasmiy Sirlar Qonuni bo’yicha hukmlar uchun talabni oshirdi.
Xabar qilinishicha, Crown Prosecution Service (CPS) hukumatdan «ko’p oylar davomida» qo’shimcha dalillar «olishga harakat qilgan». Biroq, taqdim etilgan guvohlik bayonotlari ayblovni davom ettirish uchun zaruriy daliliy chegaraga javob bermadi.
Janob Parkinsonning aniqlik kiritishicha, janob Kesh va janob Berri tomonidan sodir etilgan jinoyatlar vaqtida Xitoy «milliy xavfsizlikka tahdid» ekanligini tasdiqlash uchun dalillar kerak edi.
Bosh vazirning ta’kidlashicha, hukumatning Xitoyga nisbatan ta’rifi retroaktiv ravishda o’zgartirilishi mumkin emas va «oxirgi hukumatning pozitsiyasiga» asoslanishi kerak edi.
Hukumat sudning barbod bo’lishiga nisbatan doimiy ravishda «umidsizlik» bildirib kelmoqda. Janob Parkinsonning bayonoti ayblovning bekor qilinishi sabablari haqidagi taxminlar haftalaridan keyin e’lon qilindi.
Sobiq parlament tadqiqotchisi janob Kesh va janob Berri 2021-yil dekabr oyidan 2023-yil fevral oyiga qadar davlat xavfsizligi va manfaatlariga zarar yetkazuvchi ma’lumotlarni to’plash va taqdim etishda ayblangan.
Rasmiy Sirlar Qonunida ko’rsatilishicha, josuslikda ayblangan shaxslar faqatgina ular uzatgan ma’lumotlar dushmanga foydali bo’lgan taqdirdagina jinoiy javobgarlikka tortilishi mumkin.
O’tgan oy janob Parkinson xatida «dalillar endi daliliy testga javob bermaganligi sababli, ishni sudga uzatib bo’lmaydi», deb yozgan edi, lekin sabablarni batafsil aytmadi.
Uning yaqinda parlament a’zolariga yo’llagan xatida, u batafsilroq ma’lumot almashishda «g’ayrioddiy» qadam qo’yayotganini tushuntirdi, chunki «hukumat brifinglari daliliy vaziyatga sharhlar bilan ta’minlangan».
Janob Parkinson joriy yil boshida Xitoy foydasiga josuslik qilgan bolgariyalik fuqarolarni o’z ichiga olgan sudga ishora qildi, bu sud Rasmiy Sirlar Qonuni bo’yicha dushman «jinoyat sodir etilgan paytda Buyuk Britaniya milliy xavfsizligiga tahdid soluvchi mamlakatni o’z ichiga oladi» degan xulosaga keldi.
Uning aytishicha, bu hukm «ayblovni davom ettirish uchun hukumatdan qo’shimcha dalillar olish kerak» degan ma’noni anglatadi, ammo zarur dalillar «taqdim etilmadi».
Janob Parkinson qo’shimcha qildi: «Bu dalillarni olish uchun ko’p oylar davomida harakatlar qilindi, ammo qo’shimcha guvohlik bayonotlari taqdim etilganiga qaramay, ularning hech biri jinoyat sodir etilgan paytda Xitoy milliy xavfsizlikka tahdid solganini aytmagan».
The Sunday Times nashri avvalroq yuqori lavozimli Whitehall amaldorlari ayblovlar bekor qilinishidan oldin o’tgan oyning boshida sudni muhokama qilish uchun yig’ilgani haqida xabar bergan edi.
10-sonli matbuot kotibi dushanba kuni «hukumat dalillarni yashirgan, guvohlarni chaqirib olgan yoki guvohning muayyan dalilga asoslanish qobiliyatini cheklagan degan taxminlarning barchasi yolg’on» ekanligini aytdi.
O’tgan yilgi umumiy saylovlardan beri Leyboristlar hukumati Buyuk Britaniya va Xitoy o’rtasidagi munosabatlarni qayta tiklash istagini bildirib, Buyuk Britaniyaning mamlakat bilan munosabatlarining «auditi»ni o’tkazdi.
2024-yil oktyabr oyida Devid Lammi olti yil ichida Xitoyga tashrif buyurgan ikkinchi tashqi ishlar vaziri bo’ldi va u yerda Pekin va London «murakkab muammolarga pragmatik yechimlar topishi kerak»ligini aytdi.
Buyuk Britaniyaning milliy xavfsizlik bo’yicha maslahatchisi, ser Kir Starmerning asosiy maslahatchisi va siyosiy ittifoqchisi Jonatan Pauell ham joriy yil boshida mamlakatga tashrif buyurdi.
Iyul oyida bo’lib o’tgan ushbu safar Buyuk Britaniya hukumati tomonidan e’lon qilinmadi, lekin Xitoy hukumati janob Pauell va Xitoy tashqi ishlar vaziri Van Yi o’rtasidagi uchrashuv tafsilotlarini e’lon qilganida ommaga ma’lum bo’ldi.
Pekin janob Pauellning «Buyuk Britaniyaning Xitoy bilan barqaror, amaliy va uzoq muddatli hamkorlikni qurish uchun muloqot va aloqalarni kuchaytirishga tayyorligini» bildirganini xabar qildi.
Dam olish kunlarida kuchli qor yog’ishi oqibatida Tibetda qolib ketgan yuzlab sayyohlar xavfsiz joyga yo’naltirildi.
Shenchjen shahrida joylashgan elektr avtomobillar ishlab chiqaruvchisi Buyuk Britaniya endi Xitoydan tashqaridagi eng katta bozori ekanligini aytmoqda.
Kamida bir sayyoh halok bo’ldi va yuzlab odamlar tog’ning sharqiy tomonida qolib ketishdi.
Pekin mahalliy kompaniyalarni o’zining chipslaridan foydalanishga undadi. Xo’sh, Xitoy Nvidia’dan yuz o’girishga tayyormi?
Hindistonning IndiGo aviakompaniyasi 26-oktyabrdan boshlab Kalkutta va Guanchjou o’rtasida to’g’ridan-to’g’ri reyslarni qayta boshlashini aytdi.