Korrupsiyaga qarshi namoyishlar to’lqini hukumatning qulashiga olib kelganidan so’ng, Nepal Oliy sudi sobiq raisi Sushila Karki muvaqqat bosh vazir etib tayinlandi.
73 yoshli Karki qisqa marosimda qasamyod qildi va bu uni namoyish yetakchilari bilan muzokaralar natijasida erishilgan Himolay davlatiga rahbarlik qilgan birinchi ayolga aylantirdi.
Ijtimoiy media platformalariga taqiq kiritilishi natijasida kelib chiqqan so’nggi ommaviy namoyishlar huquqni muhofaza qilish organlari bilan to’qnashuvlarda 50 dan ortiq odamning o’limiga sabab bo’ldi.
Dushanba kuni taqiq bekor qilinganiga qaramay, namoyishlar allaqachon keng ko’lamli harakatga aylanib ulgurgan edi. Seshanba kuni Katmandudagi namoyishchilar parlament va boshqa hukumat binolariga o’t qo’ygani xabar qilingan, bu Bosh vazir KP Sharma Olining iste’fosiga olib keldi.
Prezident Ram Chandra Poudelning matbuot bo’yicha maslahatchisi BBCga juma kuni kechqurun Karki lavozimga kirishishini tasdiqladi.
Prezident va namoyish yetakchilari o’rtasidagi kelishuv bir necha kunlik maslahatlashuvlardan so’ng, huquqshunoslar ham o’z hissasini qo’shdi.
Parlament juma kuni kechqurun tarqatib yuborildi va kelgusi yilning 5-martida umumiy saylovlar bo’lib o’tishi e’lon qilindi.
Karki kelgusi bir necha kun ichida o’z kabinetini shakllantirishi kutilmoqda.
O’zining halolligi bilan keng hurmatga sazovor bo’lgan Karki muvaqqat hukumatni boshqarish uchun «Gen Z» ni ifodalovchi talabalar yetakchilarining qo’llab-quvvatlashiga sazovor bo’ldi.
Uning kabineti qonun va tartibni tiklash, shikastlangan infratuzilmani qayta qurish va o’zgarishlarni istagan Gen Z namoyishchilarining, shuningdek, mamlakatning yosh demokratiyasi va konstitutsiyaviy asosining potentsial beqarorlashuvidan qo’rqadigan boshqa Nepal fuqarolarining tashvishlarini hal qilish kabi muhim muammolarga duch keladi.
Yana bir muhim vazifa zo’ravonlik uchun mas’ul bo’lganlar uchun adolatni ta’minlashni o’z ichiga oladi.
Karkining tayinlanishi Nepal armiyasi boshlig’i tomonidan ushbu hafta davomida o’tkazilgan muzokaralar davomida erishilgan kelishuvlar natijasidir. Uning Gen Z tarafdorlari buni mamlakat uchun yangi siyosiy yo’nalish sari qadam sifatida baholab, ijtimoiy tarmoqlarda o’z ishtiyoqlarini bildirishdi.
Seshanba kuni Karki Katmandudagi namoyish o’tkazilayotgan joyga tashrif buyurdi, u yerda o’tgan kuni politsiya bilan to’qnashuvlarda 19 kishi halok bo’lgan edi. U shuningdek, kasalxonalarda davolanayotgan jarohatlanganlarni ham ziyorat qildi.
Nepalning eng yirik demokratik partiyasi bo’lgan Nepal Kongress partiyasining Koirala siyosiy sulolasi bilan aloqador oilasida tug’ilgan Karki keyinchalik partiya ichidagi yetakchi Durga Subediga turmushga chiqdi.
Karki eri tomonidan ko’rsatilgan yordam uning 2016-yilda advokatdan Nepal Oliy sudi raisigacha bo’lgan yo’lini bosib o’tishda muhim rol o’ynaganini tan oldi.
Biroq, uning Oliy sud raisi sifatidagi deyarli 11 oylik faoliyati impichment urinishi kabi munozaralarsiz o’tmadi.
Nepal armiyasi o’nlab yillardagi eng yomon tartibsizliklarni boshdan kechirayotgan paytda Katmanduda o’z mavjudligini saqlab qolmoqda. Aholi zarur narsalarni olishi uchun cheklovlar qisqa muddatga yumshatildi.
Namoyishlar dastlab o’tgan hafta hukumatning WhatsApp, Instagram va Facebook kabi 26 ta ijtimoiy media platformalarini bloklash qarori bilan boshlangan edi. Biroq, ular tezda Nepalning siyosiy tuzilmasidan chuqurroq norozilikni qamrab olish uchun kengaydi.
Taqiqdan oldin ijtimoiy tarmoqlarda siyosatchilarning farzandlarining dabdabali turmush tarzini va korrupsiya haqidagi da’volarni yoritib beruvchi «nepo kid» kampaniyasi ommalashdi.
Ijtimoiy tarmoqlarga qo’yilgan taqiq dushanba kuni kechqurun tezda olib tashlangan bo’lsa-da, namoyishlar allaqachon sezilarli darajada kuchaygan edi.
Himolay davlati qizg’in namoyishlar bilan kurashar ekan, nepaliklar Hindistondan o’z uylariga qaytmoqda.
BBC muxbiri Samira Hussain Nepal poytaxtidagi og’ir harbiy mavjudlik haqida xabar beradi.
Nepalning beqarorligi Nepalning strategik geografik joylashuvi tufayli Hindiston uchun xavotirlarni kuchaytiradi.
BBC muxbiri Sharlotta Skarr Katmanduda qanday aniq shiorlar namoyishlar to’lqinini keltirib chiqarganini tushuntiradi.
Korrupsiya va nepotizmga qarshi shiddatli noroziliklar seshanba kuni o’t qo’yish va zo’ravonlikka aylanib ketdi.