«`html
Isroilda 15 000 dan ortiq namoyishchi Gʻazoda davom etayotgan mojaroga chek qoʻyishni va Bosh vazir Binyamin Netanyahudan qolgan garovga olinganlarni ozod qilish boʻyicha kelishuvga erishishni talab qilib yigʻildi.
Hamas tomonidan asirga olinganlarning oilalari va tarafdorlari Quddusning Parij maydonida toʻplanishdi, shu bilan birga Tel-Avivda ham parallel namoyishlar boʻlib oʻtdi.
Gʻazoda hali ham ushlab turilgan 48 nafar garovga olinganlardan 20 nafari tirik deb ishoniladi.
Isroil ba’zi garovga olinganlarni ozod qilishga yordam beradigan taklif qilingan bitimga hali rasman javob bergani yo’q, lekin har qanday kelishuvning zarur sharti sifatida barcha garovga olinganlarning so’zsiz qaytarilishini avvalroq talab qilgan edi.
Bosh vazir Netanyahuning ta’kidlashicha, Hamas ustidan qat’iy g’alaba garovga olinganlarning ozod qilinishini ta’minlashning asosiy omilidir.
Hamas 2023 yil 7 oktyabrda Isroilning janubiga qilgan hujumi chog’ida 251 kishini garovga olgan, bu esa taxminan 1200 kishining o’limiga olib kelgan.
Bunga javoban Isroil Hamasni yo’q qilishga qaratilgan keng ko’lamli harbiy operatsiyani boshladi. Hamas tomonidan boshqariladigan sog’liqni saqlash vazirligi ma’lumotlariga ko’ra, ushbu kampaniya kamida 64 368 falastinlikning o’limiga olib kelgan. BMT bu raqamlarni ishonchli deb hisoblaydi, garchi Isroil ularning to’g’riligiga shubha qilsa ham.
Isroil ichidagi ommaviy norozilikning kuchayishi, shuningdek, ba’zi ittifoqchilar tomonidan G’azodagi harbiy hujumni to’xtatish uchun xalqaro bosimning ortishi Netanyahu hukumati duch kelayotgan o’sib borayotgan muammolarni ta’kidlaydi.
Ushbu bosimlarga qaramay, Isroil mudofaa kuchlari (IDF) harbiy operatsiyalarni kuchaytirishga tayyorlanayotganidan dalolat beradi, chunki hukumat G’azo sektorini to’liq nazorat qilish va oxir-oqibat Hamasni mag’lub etishga sodiq qolmoqda.
Shanba kuni kechqurun Tel-Aviv va Quddusda so’nggi oylardagi eng yirik norozilik namoyishlari bo’lib o’tdi, namoyishchilar qolgan garovga olinganlarning ozod qilinishini va urushning tugashini talab qilishdi.
Bosh vazir Netanyahuning qarorgohi yaqinida notiqdan keyin notiq unga sevikli kishilarining o’g’irlab ketilganidan deyarli ikki yil o’tib, ularning xavfsiz qaytishini ta’minlash uchun Hamas bilan bitim tuzishni iltimos qildi.
Bosh vazir Netanyahuga murojaat qilgan oila a’zolari orasida G’azoda ushlab turilgan IDF askari Matan Angrestning onasi ham bor edi.
«Bu tahdid emas, janob Bosh vazir. Agar biron narsa yuz bersa, siz buning uchun to’laysiz – bu onaning so’zi», deb e’lon qildi Anat Angrest, Isroilning «The Times of Israel» nashri xabariga ko’ra.
Ko’pgina namoyishchilar urushning kuchayishi garovga olinganlarning hayotiga yanada xavf tug’dirishidan xavotirda.
Bosh vazir Netanyahuning Quddusdagi uyida bo’lganmi yoki yo’qmi, ota-onalar va tarafdorlarning murojaatlari javobsiz qolgan ko’rinadi.
Isroilning tashvishli bosh vaziri urushni tugatish niyatida emas, garchi sobiq harbiy rahbarlar IDF G’azoda o’zining harbiy maqsadlariga erishgan bo’lishi mumkinligini va keyingi operatsiyalar garovga olinganlarga xavf tug’dirishi va gumanitar inqirozni kuchaytirishi mumkinligini qayta-qayta ta’kidlagan bo’lsa ham.
Xabarlarga ko’ra, ko’plab xizmat qilayotgan armiya generallari ham bu bahsni qo’llab-quvvatlaydilar, ammo hozirda hukumat tomonidan G’azo shahri va urushdan vayron bo’lgan anklavning qolgan qismiga keng ko’lamli quruqlik bostirib kirishiga tayyorgarlik ko’rishga yo’naltirilmoqda.
So’nggi kunlarda Mudofaa vaziri Isroil Katz ijtimoiy tarmoqlardan foydalanib, G’azo shahridagi ko’p qavatli binolarning buzilishidan lavhalar joylashtirdi va bu faqat boshlanishi degan ochiq xabar bilan birga.
Isroil G’azoning taniqli binolarini vayron qilishni Hamas ulardan «qo’mondonlik va boshqaruv markazlari» sifatida foydalanishi bilan oqlaydi.
Bu yakshanba kuni ham davom etdi, IDF G’azo shahrida ketma-ket uch kun ichida uchinchi ko’p qavatli binoni vayron qilishdan oldin evakuatsiya qilish to’g’risida buyruq chiqardi. Isroil Hamasni minoraga «razvedka ma’lumotlarini yig’ish uskunalarini» o’rnatganlikda aybladi.
Hamas ilgari falastinliklar ko’chirilgan odamlar boshpana izlayotgan ko’p qavatli binolardan foydalanishni rad etgan edi.
Deyarli har kuni bombardimon qilinishiga qaramay, Isroil G’azoni yashashga yaroqsiz holga keltirish uchun ommaviy binolar va uylarni tizimli ravishda yo’q qilish – «kuydirilgan yer» siyosatini amalga oshirish ayblovlarini rad etadi.
Vazir Katz ilgari Isroil G’azo shahri aholisini janubga, al-Mavasi deb ataladigan «gumanitar anklav» ga evakuatsiya qilishni ogohlantirganda «do’zax darvozalarini ochish» bilan tahdid qilgan edi.
Biroq, G’azoning hech bir joyini «xavfsiz» deb ta’riflash mumkin emas va al-Mavasining o’zi ham Isroilning havo hujumlari nishoniga qayta-qayta aylandi, natijada o’nlab odamlar, jumladan, o’tgan hafta davomida bir nechta bolalar halok bo’ldi.
Aynan shu fon ostida Isroilning ko’plab ittifoqchilari G’azoda urushni to’xtatish va o’t ochishni to’xtatish bo’yicha muzokaralarga qaytishga qayta-qayta chaqirmoqdalar.
«Biz G’azodagi gumanitar falokatdan juda xavotirdamiz, shuning uchun biz Isroilni harbiy hujumni to’xtatishga chaqiruvlarimizni takrorlaymiz», dedi Daniya tashqi ishlar vaziri Lars Rasmussen yakshanba kuni Quddusga tashrifi chog’ida.
Bu xabarni uning isroillik hamkasbi Gideon Sa’ar e’tiborga olmadi va ba’zi Yevropa davlatlarining yaqinda Falastin davlatchiligini tan olish niyati samarasiz bo’lishi va og’ir oqibatlarga olib kelishi mumkinligini nozik tarzda ogohlantirdi.
Bosh vazir Netanyahuning bosib olingan Falastin G’arbiy Sohili hududini anneksiya qilish bo’yicha bahsli takliflarga nisbatan pozitsiyasi haqida muxbir tomonidan so’ralganda, Sa’ar shunday javob berdi: «Biz bu masala bo’yicha bosh vazir bilan muhokama qildik va qaror qabul qilinadi. Men batafsil to’xtalib o’tirmayman.»
Tashqi ishlar vaziri, shuningdek, yaqinda AQSh rasmiylari, jumladan, Isroildagi yuqori martabali elchi Mayk Xakabi ma’lumotlariga asoslanib, AQSh davlat kotibi Marko Rubio bilan bu masalani muhokama qilganini aytib o’tdi. Ular Trump ma’muriyati G’arbiy Sohili hududining katta qismi ustidan suverenitet e’lon qilishni tanlasa, «Isroilga nima qilish kerakligini aytmasligini» ko’rsatmoqda.
Agar shunday bo’lsa, allaqachon beqaror bo’lgan mintaqadagi keskinlik yanada kuchayadi.
Isroilning pozitsiyasi qattiqlashar ekan, G’azoda o’lim soni o’sishda davom etmoqda.
Mahalliy rasmiylarning xabar berishicha, so’nggi 24 soat ichida G’azo bo’ylab havo hujumlari natijasida kamida 87 kishi halok bo’lgan.
G’azo sog’liqni saqlash vazirligi, shuningdek, shu davrda ochlik va to’yib ovqatlanmaslik oqibatida uch nafar bola, shu jumladan, besh kishi vafot etganini xabar qildi.
Ushbu achinarli fon ostida Bosh vazir Netanyahu qat’iy turibdi.
«Agar men dushmanlarimiz ustidan g’alaba qozonish va bizga qarshi yovuz targ’ibot o’rtasida tanlashim kerak bo’lsa – men g’alabani tanlayman», dedi Bosh vazir yakshanba kuni va Isroil qo’shinlari G’azo shahri atrofida va ichkarisida «manevrlarni chuqurlashtirayotganini» aniq qilib aytdi.
Tasvirlar Isroil armiyasi G’azo shahrining 40% ustidan nazoratni o’rnatganini aytganidan keyin paydo bo’ldi.
Bosh vazir Netanyahuning ta’kidlashicha, Hamas «yangi hech narsaga ega emas» va urush faqat Isroil belgilagan shartlar asosida tugashi mumkin.
Ogohlantirish Isroilning o’ng qanot vaziri bosib olingan hududning beshdan to’rt qismini anneksiya qilish bo’yicha taklifni e’lon qilganidan keyin berildi.
Xabarlarga ko’ra, hujumlar shaharda 31 kishining hayotiga zomin bo’lgan, bu erda millionlab odamlar istiqomat qiladi va o’tgan oyda ochlik e’lon qilingan.
Ikki demokratik ittifoqchi o’rtasida hayratlanarli janjal kelib chiqdi, lekin aslida nima o’zgardi?
«`