AQSh Savdo vaziri Xovard Lutnik juma kuni federal hukumat Amerika chip ishlab chiqaruvchisi Intel kompaniyasining 10% aksiyadorlik ulushini sotib olishini e’lon qildi.
«Ushbu tarixiy kelishuv yarimo‘tkazgichlar sohasida AQSh yetakchiligini mustahkamlaydi, bu esa iqtisodiyotimizni o‘sishiga va Amerikaning texnologik ustunligini ta’minlashga yordam beradi», — deb yozdi Lutnik X ijtimoiy tarmog‘idagi postida va unga Intel bosh direktori Lip-Bu Tan bilan tushgan suratni ilova qildi.
Prezident Donald Tramp avvalroq juma kuni Oval ofisida so‘zlagan nutqida bu kelishuvni kompaniya uchun «ajoyib bitim» deb baholagan edi.
Kaliforniyaning Santa-Klara shahrida joylashgan chip ishlab chiqaruvchisi aksiyalari e’lon qilinganidan so‘ng juma kuni 5% dan ortiq o‘sishni qayd etdi.
Intel ma’lumotlariga ko‘ra, AQSh hukumati Intelning oddiy aktsiyalariga 8,9 milliard dollar sarmoya kiritadi.
Moliyalashtirish avvalroq berilgan, ammo to‘lanmagan grantlardan, jumladan, Prezident Jo Bayden ma’muriyati davrida qabul qilingan AQSh CHIPS va Fan to‘g‘risidagi qonuniga muvofiq ajratilgan grantlardan olinishi kutilmoqda.
«AQShda yetakchi logik tadqiqot va ishlanmalar hamda ishlab chiqarish bilan shug‘ullanadigan yagona yarimo‘tkazgich kompaniyasi sifatida Intel dunyodagi eng ilg‘or texnologiyalar Amerikada ishlab chiqarilishini ta’minlashga qat’iy sodiqdir», — dedi janob Tan o‘z bayonotida.
«Prezident Trampning AQSh chip ishlab chiqarishiga qaratilgan e’tibori mamlakat iqtisodiy va milliy xavfsizligi uchun muhim bo‘lgan hayotiy sohalarga tarixiy sarmoyalarni jalb qilmoqda», — deya qo‘shimcha qildi u.
CHIPS qonuni Qo‘shma Shtatlar ichida chip ishlab chiqarishni qo‘llab-quvvatlash maqsadida qabul qilingan.
So‘nggi yillarda Intel chip ishlab chiqarish quvvatini kengaytirishda qiyinchiliklarga duch keldi va raqobatchi Nvidia’dan ortda qoldi, uning bozor kapitallashuvi 4 trillion dollardan oshdi, Intelning ko‘rsatkichi esa taxminan 100 milliard dollarda qoldi.
Sobiq Silikon vodiysi yetakchisi mobil texnologiyalar o‘sishidan va yaqinda sun’iy intellektning rivojlanishidan foydalanishga qiynalmoqda, bu sohada Nvidia dominant mavqega ega.
Yaqinda Intel AQSh prezidenti Donald Trampning tanqidiga uchradi.
Shu oyning boshida Tramp janob Tanning Xitoy bilan aloqalari haqidagi xavotirlar tufayli uning darhol iste’foga chiqishini talab qildi.
Tramp janob Tanni AQSh rasmiylarining fikricha, Xitoy armiyasi bilan aloqador kompaniyalarga kiritilgan sarmoyalar tufayli «jiddiy manfaatlar to‘qnashuviga ega» deb ta’rifladi.
Janob Tan o‘z harakatlarini himoya qilib va har doim «eng yuqori huquqiy va axloqiy standartlar doirasida» harakat qilganini ta’kidlab, Intel xodimlariga yo‘llagan xabarnomasida bu da’volarni «noto‘g‘ri ma’lumot» deb rad etdi.
Janob Tan Malayziyada tug‘ilgan va Singapurda o‘sgan AQSh fuqarosi hisoblanadi.
Amerikaliklarning Xitoy kompaniyalariga sarmoya kiritishi qonuniydir.
Trampning tanqidi Respublikachi senator Tom Kottonning Intel direktorlar kengashiga yozgan xatidan so‘ng paydo bo‘ldi, unda u shunga o‘xshash xavotirlarni bildirgan va kompaniyaning «Amerika soliq to‘lovchilarining mablag‘lariga mas’uliyatli munosabatda bo‘lish va tegishli xavfsizlik qoidalariga rioya qilish» qobiliyatini shubha ostiga qo‘ygan.
Janob Tan prezidentning so‘zlaridan so‘ng Oq uyda prezident Tramp bilan uchrashdi.
Juma kuni e’lon qilingan xabar Oq uy matbuot kotibi Karolin Levitning taklifni «hech qachon qilinmagan ijodiy g‘oya» deb ta’riflaganidan so‘ng paydo bo‘ldi.
Tramp ma’muriyati yaqinda Nvidia va AMD kompaniyalaridan Xitoyga AI chip sotuvidan tushgan daromadning 15% ni hukumatga taqdim etishni talab qildi, deb xabar beradi manbalar.
Bu yondashuv noodatiy hisoblansa-da, Jorjtaun universiteti Xavfsizlik va rivojlanayotgan texnologiyalar markazining katta ma’lumotlar tadqiqotchisi Yakob Feldgoyz aksiyadorlik ulushi bilan Intelga avval berilgan grantlar o‘rtasida o‘xshashlik ko‘rdi.
«Bu hali ham bir xil umumiy maqsadga xizmat qiladi, ya’ni AQShning iqtisodiy va milliy xavfsizlik maqsadlarini, xususan, yarimo‘tkazgich ishlab chiqarish sohasida texnologik yetakchilikni saqlab qolish yoki qayta tiklash uchun xususiy bozorlarda bevosita ishtirok etish», — dedi janob Feldgoyz BBCga bergan intervyusida.
Kelishuv zamonaviy davrda g‘ayrioddiy, lekin mislsiz emas, deb hisoblanadi.
2008-yildagi Buyuk moliyaviy inqiroz davrida AQSh hukumati bankrotlik yoqasida turgan General Motors avtomobil ishlab chiqaruvchisining aksariyat ulushini sotib oldi.
Hukumat oxir-oqibat o‘z pozitsiyasidan voz kechdi va taxminan 10 milliard dollar zarar ko‘rdi.
Janob Feldgoyzning ta’kidlashicha, Tramp ma’muriyati shu yil boshida Nevada shtatida joylashgan noyob yer metallari qazib oluvchi MP Materials kompaniyasi bilan kelishuvda shunga o‘xshash strategiyani qo‘llagan.
Mudofaa vazirligi xarid va shartnoma qoidalarini chetlab o‘tish uchun Sovuq urush davridagi qonunga tayanib ish ko‘rgani ma’lum bo‘lgach, bu kelishuv jamoatchilik manfaatlari uchun kurashuvchi tashkilotlar tomonidan tanqidga uchradi.
Eng muhim texnologiya yangiliklari va tendensiyalarini kuzatib boring Tech Decoded yangiliklarimizga obuna bo’ling. Buyuk Britaniyadan tashqaridamisiz? Bu yerda ro’yxatdan o’ting.