Donald Trump koʻpincha rasmiy kamera oldidagi intervyulardan koʻra, norasmiy telefon orqali suhbatlashishni afzal koʻrgani bilan jurnalistlar bilan kutilmaganda bogʻlanishi bilan tanilgan.
Dushanba kuni kechqurun men shunday qoʻngʻiroq oldim. Ochigʻini aytsam, Oq uy mendan xabar olganida uxlayotgan edim.
Deyarli besh kun davomida men sobiq prezidentdan intervyu olishga umid qildim, bu Pensilvaniya shtatining Butler shahrida suiqasdga urinish yilligi bilan bir vaqtga toʻgʻri keldi.
Mening otishma haqidagi reportajim xalqaro miqyosda eʼtibor qozondi va ehtimol prezidentning eʼtiborini tortdi. Men bu aloqa AQShdagi xorijiy yangiliklar tashkiloti uchun nodir prezidentlik intervyusini olish imkoniyatini taqdim etishi mumkinligiga ishondim.
Yakshanba kuni kechqurun menga qoʻngʻiroq boʻlishi yaqinlashayotgani haqida xabar berishdi va men va jamoam yozib olishga tayyor turdik. Biroq, qoʻngʻiroq amalga oshmadi.
Dushanba kuni kechqurunga kelib, intervyu boʻlmasligiga koʻndim. Bir necha hafta yoʻlda tanaffussiz yurganimdan charchab, uxlab qoldim, shunda telefon jiringladi.
Men karaxt holda javob berdim va matbuot kotibi Karolin Leavittning ovozi karnaydan eshitildi: «Salom Gari, men prezident bilan birgaman, mana sizga.»
Men yashash xonamga yugurdim, raqamli magnitofonimni paypasladim. Aloqa uzildi va imkoniyat qoʻldan boy berilganidan qoʻrqdim. Biroq, ular qayta ulanishdi va men janob Trump bilan deyarli 20 daqiqa davomida turli mavzularda, oʻsha oqshom Butlerdagi voqealardan tortib, Vladimir Putin bilan bogʻliq umidsizliklari, NATOga nisbatan oʻzgaruvchan qarashlari va Buyuk Britaniyaga boʻlgan nuqtai nazari haqida gaplashdim.
Kutilmagan suhbatimizdan beshta asosiy xulosa.
U baʼzi mavzularda oʻylanib qolganga oʻxshardi va ayniqsa, suiqasdga urinish haqida gapirganda zaif eshitildi, bu mavzu uni aniq bezovta qiladi.
Oʻzining filtrlanmagan va ochiq aloqa uslubi bilan tanilgan sobiq prezident savollarga javob berishdan oldin oʻylanish va uzoq pauzalar koʻrsatdi, uning bu tomoni kamdan-kam hollarda jamoatchilikka koʻrinadi.
Suiqasdga urinish uni oʻzgartirganmi, degan savolga janob Trump zaiflikni sezdirib, bu haqda imkon qadar oʻylamaslikka harakat qilishini aytdi.
«Men bu haqda koʻp oʻylashni yoqtirmayman, chunki agar shunday qilsam, bu hayotimni oʻzgartirishi mumkin, men buni sodir boʻlishini xohlamayman», dedi u.
U batafsil bayon qilib, «ijobiy fikrlash kuchi yoki ijobiy oʻylamaslik kuchi» ni afzal koʻrishini bildirdi.
Rossiya prezidenti Vladimir Putinga boʻlgan ishonchi haqida soʻraganimda sezilarli tanaffus yuz berdi.
U oxiri javob berdi: «Rostini aytsam, men deyarli hech kimga ishonmayman.»
Ichki siyosatga oʻtar ekanman, sobiq prezidentning ommaviy deportatsiya qilish rejasi uning tezligi va u nishonga olishni istamagan shaxslarni deportatsiya qilish imkoniyatini hisobga olgan holda, samarali rivojlanyaptimi, deb soʻradim.
Janob Trump oʻz jamoasi uning saylovoldi vaʼdalarini bajarishda «katta ish» qilganini taʼkidladi va Meksikadan AQShga oʻtadigan muhojirlar sonining sezilarli darajada kamayganini taʼkidladi.
Janob Trump jamoasining baʼzi aʼzolari deportatsiyalar surʼati haqida xavotir bildirishdi. Ikkinchi muddatda muvaffaqiyatli boʻlish uchun qancha deportatsiya kerak boʻlishi haqida soʻralganda, u aniq raqamni aytishdan bosh tortdi.
«Men raqam qoʻymayman, lekin men jinoyatchilarni tezda chiqarib yuborishni xohlayman va biz buni qilmoqdamiz, bilasiz», dedi u. «Biz ularni Salvadorga, boshqa koʻplab joylarga olib kelyapmiz.»
Janob Trump Rossiya prezidenti Vladimir Putindan umidsizlik bildirdi, bu uning Ukrainadagi urushga 50 kun ichida yechim topilmasa, Moskva iqtisodiyotiga ikkilamchi sanksiyalar kiritish bilan tahdid qilganiga toʻgʻri keldi.
Urushni tezda tugatish vaʼdasi bilan kampaniya oʻtkazgan janob Trump, rus hamkasbi bilan choʻzilgan mojaroga chek qoʻyish boʻyicha kelishuvga erisha olmaganidan hayratga tushganga oʻxshardi.
U janob Putinning soʻzlari va harakatlari oʻrtasida uzilish borligi haqidagi fikrini yana bir bor taʼkidladi: «Men toʻrt marta kelishuvga erishdik deb oʻyladim, keyin uyga borasiz va Kiyevda qariyalar uyiga hujum qilinganini koʻrasiz. Men aytdim: «Bu nima gap?»»
Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy va boshqa Yevropa yetakchilari uzoq vaqtdan beri janob Putinni urushni tugatish borasida samimiy emaslikda ayblab kelishadi. Ular uchun bu shubha hislari yangilik emas.
Biroq, undan Rossiya rahbari bilan ishi tugaganmi, deb soʻralganda, janob Trump eshikni ochiq qoldirishda davom etdi: «Men u bilan tugatganim yoʻq, lekin undan hafsalam pir boʻldi.»
Men janob Trumpga NATO eskirgan degan avvalgi taklifini eslatdim, bunga javoban u hozir Gʻarb harbiy ittifoqi «buning aksi boʻlib borayotganiga» ishonishini aytdi.
Bu bayonot undan keyin NATO rahbari Mark Rutteni qabul qilishi bilan bogʻliq boʻldi, u bilan uning samarali ish aloqalari borga oʻxshaydi. Ikki yetakchi kameralar oldida iliq soʻzlar almashishdi va AQSh NATOga qurol sotishini eʼlon qilishdi, keyin ular Kiyevga oʻtkaziladi.
Qoʻngʻiroq paytida janob Trump AQShning NATOning mudofaa xarajatlariga nomutanosib hissa qoʻshayotgani haqidagi xavotirlarini chetga surayotganini koʻrsatdi.
«Bu juda adolatsiz edi, chunki AQSh deyarli yuz foizini toʻladi, lekin endi ular oʻz toʻlovlarini toʻlashmoqda va menimcha, bu ancha yaxshi», dedi u NATOga aʼzo davlatlarning yaqinda mudofaa xarajatlarini har bir davlatning iqtisodiy mahsulotining 5 foiziga oshirish haqidagi vaʼdasini eslatib.
«Biz NATOga koʻp oʻzgartirishlar kiritdik», dedi u menga.
Janob Trump Buyuk Britaniyaga va uning bosh vaziri Ser Kir Starmerga hurmatini taʼkidladi, u bilan yaqinda savdo toʻsiqlarini kamaytirish boʻyicha kelishuv imzoladi. «Men bosh vazirni juda yaxshi koʻraman, garchi u liberal boʻlsa ham», deb tushuntirdi janob Trump.
Janob Trump ikki davlat oʻrtasidagi munosabatlar koʻplab britaniyaliklar ishonadiganidek «maxsus» ekanligini tasdiqladi va Buyuk Britaniya urushda AQSh bilan birga turishiga ishonchini qoʻshimcha qildi.
Unga qarshi qilingan taxminiy haqoratlar uni tashvishga solganga oʻxshamasdi. Garchi uning shu yil oxirida Buyuk Britaniyaga davlat tashrifi parlamentga murojaat qilishni oʻz ichiga olmasa-da, u qonunchilar chaqirib olinishini talab qilmadi. «Ularga borib, yaxshi dam olishlariga ruxsat bering», dedi u.
Janob Trump boʻlajak mezboni qirol Charlzni «ajoyib janob» deb taʼrifladi. U monarxning yaqinda Kanada parlamentiga qilgan nutqini susaytirdi, bu janob Trumpning tahdidlari nuqtai nazaridan Kanada suverenitetini qoʻllab-quvvatlash sifatida talqin qilindi.
U hatto hazilomuz kuzatuv bilan oʻrtoqlashdi. «Sizning koʻplab turli nomlaringiz bor», dedi u. «Angliya, agar siz bir nechta hududni kesib tashlamoqchi boʻlsangiz. Va siz Buyuk Britaniyaga borasiz va Britaniya va Buyuk Britaniya bor. Sizda tarixdagi boshqa mamlakatlarga qaraganda koʻproq nom bor, menimcha.»
Federal agentlar voqea joyiga joylashtirildi, ammo portlashga nima sabab bo’lgani aniq emas edi.
CBS tarmog’i buni «kechki» teleko’rsatuvning qiyin sharoiti bilan bog’liq moliyaviy qaror deb atadi.
Trumpning tarafdorlari ham, raqiblari ham obro’sizlangan moliyachi bilan bog’liq ko’proq ma’lumotlarni oshkor qilishni talab qilishdi.
Donald Trump Milliy gvardiyani chaqirganidan bir oy o’tgach, reydlar zo’ravonlik namoyishlariga va qo’rquvga sabab bo’lishda davom etmoqda.
Prezidentning matbuot kotibi uning qo’llaridagi ko’karishlar aspirin qabul qilgan holda tez-tez qo’l siqishdan kelib chiqqan jarohatlarga mos kelishini aytdi.