AQShning sobiq prezidenti Donald Trump, o’ziga o’zi belgilab olgan muddat tugashidan oldin yangi savdo kelishuviga erishish bo’yicha davom etayotgan harakatlarga qaramay, 1-avgustdan kuchga kiradigan Kanada mahsulotlariga 35% boj joriy qilish rejalari haqida e’lon qildi.
E’lon Trumpning ijtimoiy media platformasi Truth Socialda chop etilgan xat orqali qilingan bo’lib, unga bir nechta savdo hamkorlaridan olinadigan mahsulotlarga 15% yoki 20% kengroq bojlar solish tahdidlari hamroh bo’lgan.
Kanada Bosh vaziri Mark Carney javob qaytarib, uning hukumati muzokaralar yaqinlashayotgan muddat sari davom etar ekan, kanadalik ishchilar va biznesni himoya qilishni davom ettirishini aytdi.
Xabarlarga ko’ra, Trump shu hafta AQShning boshqa 20 dan ortiq savdo hamkorlariga shunga o’xshash xatlar yuborgan va Yevropa Ittifoqini nishonga olgan yaqinlashib kelayotgan bojlar haqida ham ma’lum qilgan.
Kanadaga yo’llangan xatda bo’lgani kabi, ushbu xabarlarda keltirilgan taklif etilayotgan bojlar 1-avgustgacha amalga oshirilishi rejalashtirilgan.
Muayyan Kanada mahsulotlari allaqachon 25% bojga duch kelmoqda va mamlakat Trump ma’muriyati tomonidan ilgari kiritilgan po’lat, alyuminiy va avto bojlaridan sezilarli darajada ta’sirlangan, garchi hozirda Shimoliy Amerika erkin savdo kelishuvi talablariga javob beradigan mahsulotlar uchun imtiyozlar mavjud bo’lsa ham.
AQSh ommaviy axborot vositalarining xabar berishicha, Kanada-Amerika Qo’shma Shtatlari-Meksika Kelishuvi (CUSMA) imtiyozi ushbu so’nggi boj tahdidi ostida ham o’z kuchida qolishi kutilmoqda.
Ilgari Trump alyuminiy va po’lat importiga global 50% boj, shuningdek, Qo’shma Shtatlarda ishlab chiqarilmagan barcha avtomobillar va yuk mashinalariga 25% boj joriy qilgan edi.
Kelgusi oyda kuchga kirishi rejalashtirilgan mis importiga 50% boj ham yaqinda e’lon qilindi.
Mahsulotining taxminan to’rtdan uch qismini Qo’shma Shtatlarga yuboradigan Kanada yirik avtomobil ishlab chiqarish markazi va metall yetkazib beruvchi bo’lib xizmat qiladi, bu esa ushbu bojlarni ushbu tarmoqlar uchun ayniqsa zararli qiladi.
Xatga ko’ra, taklif qilinayotgan 35% bojlar mavjud tarmoqqa xos yig’imlardan alohida.
Trump xatida shunday dedi: «Agar Kanada yoki sizning mamlakatingizdagi kompaniyalar Qo’shma Shtatlarda mahsulot qurish yoki ishlab chiqarishga qaror qilsalar, boj bo’lmaydi.»
U, shuningdek, bojlarni «Kanadaning AQShga fentanil oqimini to’xtata olmaganligi», shuningdek, AQShlik sut fermerlariga solinadigan mavjud Kanada yig’imlari va ikki davlat o’rtasidagi savdo defitsiti bilan bog’ladi.
«Agar Kanada men bilan fentanil oqimini to’xtatish uchun ishlasa, biz, ehtimol, ushbu xatga tuzatish kiritishni ko’rib chiqamiz. Ushbu bojlar sizning mamlakatingiz bilan bo’lgan munosabatimizga qarab yuqoriga yoki pastga qarab o’zgartirilishi mumkin», dedi Trump.
Trump ilgari Kanada va Meksikani AQShga «ko’plab odamlarning kirishiga va fentanilning kelishiga» imkon berganlikda ayblagan edi.
Bunga javoban Bosh vazir Carney Xda Kanada Shimoliy Amerikada «fentanil balosini to’xtatish» bo’yicha sezilarli yutuqlarga erishganini va uning hukumati har ikki mamlakatdagi jamiyatlarni himoya qilish uchun AQSh bilan birga ishlashga sodiq qolishini aytdi.
AQSh Bojxona va chegara patruli ma’lumotlariga ko’ra, barcha fentanil musodara qilishlarning taxminan 0,2% Kanada chegarasida sodir bo’ladi, aksariyati esa AQShning Meksika bilan chegarasida musodara qilinadi.
Yil boshida Kanada Trumpning xavotirlariga javoban chegara xavfsizligini oshirish uchun qo’shimcha mablag’ ajratishni e’lon qildi va fentanil bo’yicha tsar tayinladi.
Kanada so’nggi oylarda AQSh bilan yangi savdo va xavfsizlik kelishuviga erishish maqsadida qizg’in savdo muzokaralarini olib bormoqda.
Iyun oyida bo’lib o’tgan G7 sammitida Bosh vazir Carney va Trump 30 kun ichida yangi kelishuvga erishishga sodiqligini bildirishdi va 21-iyul muddatini belgilashdi.
Xatda Trump Kanada javob qaytarsa, yig’imlarni oshirish bilan tahdid qildi. Kanada allaqachon AQShga qarshi bojlar kiritgan va agar kelishuv belgilangan muddatga qadar erishilmasa, qo’shimcha choralar ko’rilishini bildirdi.
Iyun oyining oxirida Bosh vazir Carney Trump uni «ochiq hujum» deb atagach va savdo muzokaralarini bekor qilish bilan tahdid qilgach, yirik AQSh texnologiya firmalariga soliqni olib tashladi.
Bosh vazir Carneyning ta’kidlashicha, soliq ikki davlat o’rtasidagi savdo bo’yicha «katta muzokaraning bir qismi» sifatida olib tashlangan.
Juma kuni Kanadaning sanoat vaziri Melanie Joly Ottava kanadaliklarni himoya qilish uchun etarli ish qilyaptimi yoki yo’qmi, degan savolga izoh berishdan bosh tortdi va shunday dedi: «Biz ommaviy ravishda muzokara qilmoqchi emasmiz.»
Bu AQSh prezidenti Donald Trumpning NATO orqali havo mudofaa tizimlarini yetkazib berish bo’yicha yangi kelishuv haqida e’lon qilishidan keyin sodir bo’ldi.
Tashrif butun dunyo bo’ylab davlatlar AQSh prezidentining «Avvalo Amerika» siyosatini boshdan kechirayotgan bir paytda amalga oshirilmoqda.
Rasmiylarning aytishicha, yuqori harorat, kuchli shamol, past namlik va quruq o’simliklar Arizonadagi olovning tez sur’atlar bilan tarqalishiga sabab bo’lgan.
O’tgan tashriflar AQSh prezidentining onasining vataniga bo’lgan so’nggi safarida iliq kutib olish ehtimoli kamligini ko’rsatmoqda.
O’tgan hafta Texasning markaziy hududlarida suv toshqinlari kamida 120 kishining hayotiga zomin bo’ldi.