«`html
Buyuk Britaniya Eron tomonidan kuchayib borayotgan va oldindan aytib bo’lmaydigan tahdidga duch kelmoqda, bu esa hukumatdan yanada kuchliroq javob talab qiladi, deb ogohlantirdi Parlamentning razvedka va xavfsizlik qo’mitasi.
Ushbu baho Eron davlati tomonidan homiylik qilingan suiqasdlar va odam o’g’irlash, josuslik faoliyati, kiber hujumlar va uning yadroviy ambitsiyalari bo’yicha yirik tergov natijalari e’lon qilinganidan keyin berildi.
Hisobot, unda 2023 yil avgustigacha bo’lgan dalillar to’plangan, Hamasning 7 oktyabrdagi Isroilga hujumi yoki undan keyingi Eron-Isroil mojarosidan keyingi keskinlikning kuchayishining ta’sirini ko’rib chiqmaydi. Biroq, mualliflar xulosalar dolzarbligicha qolmoqda, deb ta’kidlamoqda.
Qo’mita Buyuk Britaniya ichida Eron rejimining muxoliflariga qaratilgan jismoniy tahdidlarning «keskin o’sishi»dan alohida xavotir bildirdi.
Qo’mita raisi Lord Beamish shunday dedi: «Eron Buyuk Britaniya, Buyuk Britaniya fuqarolari va Buyuk Britaniya manfaatlariga keng qamrovli, doimiy va oldindan aytib bo’lmaydigan tahdid solmoqda.»
Uning qo’shimcha qilishicha, «Eron hujumkor harakatlarni amalga oshirishda yuqori xavfga moyil va uning razvedka xizmatlari juda yaxshi ta’minlangan, sezilarli asimmetrik kuchga ega.»
Londondagi Eron elchixonasi hisobot xulosalarini «butunlay rad etuvchi» bayonot berdi va ularni «bir tomonlama» va «asossiz» deb baholadi.
Britaniya razvedka agentliklarini nazorat qilish uchun mas’ul bo’lgan qo’mita hukumatni Eronga nisbatan, ayniqsa uning yadroviy dasturiga nisbatan «inqirozni boshqarish» va «o’t o’chirish»ga ustuvor ahamiyat berishda aybladi, bu esa yaxshiroq resurslangan uzoq muddatli strategiyani talab qiladigan boshqa tahdidlarni bartaraf etish hisobiga amalga oshirilmoqda.
Hisobotda shunday deyiladi: «Eronning faoliyati Rossiya va Xitoyga nisbatan kamroq strategik va kichikroq ko’lamda ko’rinsa-da, u Buyuk Britaniya milliy xavfsizligiga keng qamrovli tahdid soladi, uni kam baholamaslik kerak. U doimiy va – eng muhimi – oldindan aytib bo’lmaydi.»
Razvedka organlari qo’mitaga Buyuk Britaniyaga bo’lgan tahdidga kelsak, Eron «Premer-ligadan ko’ra Chempionatning yuqori pog’onasida bo’ladi, lekin o’sib bormoqda», deb xabar berdi.
Hisobotda aytilishicha, Buyuk Britaniyada istiqomat qiluvchi shaxslarga nisbatan jismoniy tahdidlar 2022 yildan beri kuchaygan bo’lib, dissidentlar, shuningdek, «Buyuk Britaniyadagi yahudiy va isroillik manfaatlar» nishonga olingan.
Qo’mita shuni ta’kidladiki 2022 yil boshidan 2023 yil avgustigacha, dalillarni to’plash uchun belgilangan muddatgacha Buyuk Britaniya fuqarolari yoki Buyuk Britaniyada joylashgan shaxslarga qarshi kamida 15 ta suiqasd yoki odam o’g’irlashga urinish bo’lgan.
Hisobot mualliflari jismoniy tahdid «Rossiya tomonidan yaratilgan tahdidga teng» ekanligi haqida maslahat berilganligini ta’kidladilar.
Tergov natijalariga ko’ra, Eron «Buyuk Britaniyani ichki masalalarni hal qilishda garov sifatida ko’radi, ya’ni rejimning dushmanlari deb hisoblanganlarni yo’q qilish», jismoniy tahdidlarning kuchayishi Eron rejimida ishonchsizlik hissini kuchaytirgan noroziliklar bilan bog’liq.
MI5 Buyuk Britaniyada faoliyat yuritayotgan Eron ommaviy axborot vositalarini, birinchi navbatda Iran Internationalni «doimiy ravishda nishonga olish» haqida xabar berdi, BBC Persian va Buyuk Britaniyadan eshittirishlar olib boruvchi Manoto TV ham «ko’zga ko’ringan nishonlar» sifatida aniqlangan. Ushbu ommaviy axborot vositalari Eron tomonidan o’z rejimiga «juda putur etkazuvchi» sifatida qaraladi, dedi qo’mita.
Qo’mita Eronning BBC Persian jurnalistlarining oila a’zolari «so’roqqa chaqirilganligi va oila a’zolari tashkilotda ishlashni davom ettirayotgani sababli tahdid qilinganligi, shu jumladan qattiq ta’qiblar» haqida xabar berganini aniqladi.
Qo’mita Yaqin Sharqdagi geosiyosiy vaziyat 2023 yildan beri sezilarli o’zgarishlarga duch kelganini tan oldi. Yaqinda Isroil va AQSh Eronning yadroviy salohiyatini cheklashga qaratilgan zarbalar berdi.
Hisobotda Eron 2023 yil avgustigacha yadroviy qurol ishlab chiqarmagan va o’zining yadroviy dasturini cheklash bo’yicha xalqaro kelishuvga «asosan rioya qilgan»ligi aytilgan.
AQShning 2018 yilda kelishuvdan chiqishi yadroviy Eron tomonidan yaratilgan tahdidni kuchaytirdi va qo’mita Tehron «nisbatan qisqa vaqt ichida qurollanish qobiliyatiga ega» degan xulosaga keldi. Yadroviy keskinlikni yumshatish «ustuvor vazifa bo’lishi kerak», degan xulosaga keldi.
Boshqa sohalarga murojaat qilib, hisobotda quyidagilar aniqlandi:
Bosh vazir Ser Keir Starmerdan hisobotning razvedka bilan bog’liq sezgirligi sababli uni e’lon qilishni ma’qullash talab qilindi.
Buyuk Britaniya hukumati vakilining ta’kidlashicha, hisobot «xavfsizlik va razvedka agentliklari tomonidan Eron kabi davlatlar tomonidan yaratilgan tahdidlarga qarshi kurashda olib borilayotgan muhim ish»ni namoyish etadi.
Bayonotda davom etilishicha, «Biz allaqachon Eronni xorijiy ta’sirni ro’yxatga olish sxemasining kuchaytirilgan darajasiga joylashtirdik va Eron bilan bog’liq bo’lgan jismoniy va yuridik shaxslarga qarshi qo’shimcha sanktsiyalar kiritdik, bu esa sanktsiyalar sonini 450 taga etkazdi.»
Shu oyning boshida BBC bosh direktori Tim Davie Erondan «jurnalistlarni zo’ravonlik, tahdidlar va psixologik urush bilan nishonga olishni to’xtatish»ni talab qildi. BBC Eronning «ta’qiblar kampaniyasini» to’xtatishga chaqirib, BMTga yangi shikoyat bilan murojaat qilishga tayyorlanayotganini e’lon qildi.
«`